Hogere buffers bij banken, altijd goed

Nu de beurzen en de huizenprijzen maar blijven stijgen en meer gewone mensen aan het beleggen slaan. Nu de Europese Centrale Bank ook donderdag níét besloot het opkopen van staats- en bedrijfsschulden fors te verminderen en daarmee het ruimhartige monetaire crisisbeleid voortzet. Nú is het goed even stil te staan bij een fenomeen waarover we een paar jaar geleden niet raakten uitgepraat en waar je nu bijna niemand meer over hoort: de buffers van banken. Zodat u niet achteraf zegt, mocht het in de toekomst misgaan: „Waarom hadden we het daar nooit over?”

Op de kop af dertien jaar nadat de financiële crisis in 2008 begon met de val van de Amerikaanse bank Lehman Brothers, concludeerden de economen van het Centraal Planbureau deze week: de kapitaaleisen voor banken zijn nog altijd te laag in Europa. Dat deden ze in een zeer theoretische exercitie met veel schattingen en aannames, maar in veel gevallen lag de optimale buffer hoger dan wat de Europese autoriteiten nu eisen. Het CPB woog de baten van hogere buffers bij banken (minder kans op een bankencrisis, minder grote impact van een bankencrisis) af tegen de kosten (mogelijk hogere leenkosten voor burgers en bedrijven). De optimale ‘kapitaalratio’ ligt volgens de CPB-vingeroefening tussen de 15 en 30 procent. De minimumeis nu: 13,5 procent.

Dat kleine bedrijven hier moeilijker leningen krijgen, komt echt niet door hoge buffers

De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) greep het CPB-onderzoek aan om zich opnieuw te verzetten tegen de strengere regels die Europa dit najaar zou moeten invoeren. Sinds de financiële crisis zijn de buffereisen voor banken verhoogd. En dit najaar volgt het sluitstuk. In principe geen probleem, want Nederlandse banken hebben nu al genoeg buffer om aan die hogere eis te voldoen, meldde De Nederlandsche Bank onlangs. Toch piept de NVB. „Stabiele banken zijn heel belangrijk, maar te hoge buffers kunnen averechts werken en de kredietprijs voor de klanten van banken verhogen”, staat op de NVB-website.

Averechts? Het lijkt me de bedoeling dat banken minder lichtzinnig goedkoop krediet verlenen. Afgewogen tegen de immense kosten van een bankencrisis is dat zeer de moeite waard. De suggestie van de NVB is extra wrang omdat die klanten nu al niet zo lekker bediend worden.

Kleinere bedrijven krijgen minder vaak leningen los van Nederlandse banken dan mkb-bedrijven elders in de eurozone van hún banken. Dat bleek in 2019 uit onderzoek van het CPB. Waarom? Niet door hoge buffers, hoor. Marktmacht is een plausibele verklaring volgens het CPB. Een paar grootbanken domineren de markt. Die hoeven niet hard te concurreren en hypotheken verstrekken verdient makkelijker. Samen met onze relatief hoge private schulden maakt die dominantie van een paar grootbanken het financiële stelsel onevenwichtig, concludeerde de WRR in 2019. Oh dear.

Dus ja, hogere buffers lijken mij enorm welkom. Gelukkig pleiten het ministerie van Financiën en DNB in Europa voor het onverkort invoeren van de strengere regels. Hartstikke fijn dat Nederlandse banken nu al aan die nieuwe buffereisen voldoen. Ik zou zeggen: houden zo. Of doe er een paar scheppen bovenop.