Een tamelijke effectieve Keuringsdienst van Nieuws

‘Ik werk veel met jongens en meisjes die een stuk jonger zijn, maar ik voel geen verschil”, schreef televisiemaker Teun van de Keuken (net vijftig) maandag in de Volkskrant. „Ik heb wat meer ervaring in het werk, maar verder ben ik nog zoals zij.” KRO-NCRV zet hem graag in als oudere jongere in een jeugdig gezelschap. Zo debuteerde hij donderdag als presentator van Propaganda, het nepnieuwsmagazine waarin het stuiterend enthousiasme van de makers vorig jaar de overzichtelijkheid niet altijd ten goede kwam.

Lees ook: Teun van de Keuken maakt met 'De Vuilnisman' een heldere aanklacht

Maar eerst stond Van de Keuken nog aan de botermachine in Keuringsdienst van Waarde. Dat consumentenprogramma stortte zich op pakjes boter waar je, aldus Ersin Kiris „geen deuk in kon slaan”. Haal dat pakje dan uit de koelkast, zou je denken, maar dat werkt niet. Kiris beukte de boter op zijn bureau dat het een lieve lust was, maar het bleef een baksteen. Pakjes grasboter leverden wel een klassieke kledderboel op.

Dankzij de oude Friese volkswijsheid „een koe melk je door de bek” kwamen de beroepsdoorvragers van de Keuringsdienst bij de verbijsterende oplossing van het boterbaksteenmysterie: palmvet. Koeien krijgen dat in hun voer om het vetgehalte in hun melk omhoog te jagen, waardoor die iets meer waard wordt – en de boter keihard. De Hollandse koe die tropisch vet door haar aderen heeft stromen; het kan altijd vreemder (en minder duurzaam).

Hapklare pakketjes

Ook bij Propaganda bleek donderdag de eenvoudigste journalistieke deugd het hart van het programma: doorvragen. Dat leverde de kennis op dat de aanhoudende berichtgeving over de honger naar seksspeeltjes van de Nederlander tijdens de coronacrisis goeddeels was terug te voeren op handige manoeuvres van één fabrikant. Journalisten werden verleid met hapklare pakketjes om hun berichten te maken. In werkelijkheid kochten Nederlanders in de lockdown niet zozeer dildo’s, als wel tuinscharen.

Het hoofdonderwerp van Propaganda was de wooncrisis en dan preciezer de vaak herhaalde vaststelling dat er de komende tien jaar een miljoen woningen moeten worden bijgebouwd. Voordat u begint uit te rekenen hoeveel pakjes palmvetboter daarvoor nodig zijn: het klopt maar heel gedeeltelijk. Het Planbureau voor de Leefomgeving houdt het op tussen de 250.000 en 650.000 woningen. Het miljoen was een „platgeslagen getal”, dat vooral „lekker bekte” bij mannen die zich verlustigen in de leus „Bouwen! Bouwen! Bouwen!”

Onder hen VVD-Kamerlid Daniel Koerhuis en Maxime Verhagen van Bouwend Nederland, die weinig willen weten van andere ingrepen in de woningmarkt die, bijvoorbeeld, speculanten de voet dwars zouden zetten. Het gevaar is dat die nieuwe woningen even onbetaalbaar worden als de huidige. Toen Verhagen de vraag kreeg met hoeveel procent de woningprijzen zouden dalen als zijn miljoen woningen gebouwd zouden worden, zei hij: „Dit is de oplossing, maar een precies cijfer heb ik niet.” Toen de Propaganda-verslaggever aandrong, vond hij dat die zelf maar moest gaan rekenen: „U bent de onderzoeksjournalist.” Maxime Verhagen was gesmolten als een pakje grasboter in de septemberzon.

Zo toonde Propaganda zich een tamelijk effectieve Keuringsdienst van Nieuws, maar het is de vraag of andere programma’s genoeg opletten. Een uur later begon presentator Carrie ten Napel in Op1 een discussie over het komende woonprotest (zondag) ijskoud met de mededeling: „Er moet een miljoen woningen gebouwd worden de komende tien jaar.” Er volgde een debatje tussen Koerhuis en Sandra Beckerman (SP) waarin het verlangen elkaar vliegen af te vangen overheerste. Tja. In gejijbak kun je niet wonen.