Een 7-jarige die het op een gillen zet

Moeder: „Mijn dochter van 7 gilt veel. Als er ook maar een mogelijkheid van denkbare achterstelling ten opzichte van haar zus (9) of broertje (3) lijkt aan te komen, zet ze het op een gillen. Het gaat vaak over wat ze oneerlijk vindt, dat we meer van haar zus en broertje houden, dat haar zus haar vriendin afpakt. Ze heeft van nature een harde stem en praat ook hard als ze enthousiast is. We hebben haar oren laten testen, daar is niets mis mee. Er lijkt bij haar sprake te zijn van een enorme spanning. Verder zit er veel temperament in haar, maar dat geldt voor het hele gezin. Het is óók een lief en creatief meisje. Op school komt ze prima mee. Buitenshuis vindt dit niet plaats, alleen in aanwezigheid van een van ons. Als wij hockeytraining geven, is ze alleen maar aan het gillen van boosheid. Soms heeft ze zichzelf onder controle, dan balt ze haar vuistjes, bijt op haar lip. Het lijkt alsof niets helpt: rustig blijven, boos worden. Hoe gaan we hiermee om?”

Laten afkoelen

Bram Orobio de Castro: „Onze stemmingen beïnvloeden onze perceptie. Als we gespannen zijn, voelen we ons sneller tekort gedaan. Het kost uw dochter nog moeite om haar verontwaardiging daarover rustiger te uiten. Dat zal ze stapsgewijs leren van haar ouders, leeftijdgenoten, sporttrainers.

„Als uw dochter berispt wordt vanwege het in haar ogen terechte gillen, versterkt het haar gevoel van onrechtvaardigheid alleen maar. Probeer daarom op een rustig moment, niet net na het gillen, met haar te praten over wat haar dwars zat. Denk samen ook na over manieren om, als zij toch gaat gillen, eerst weer rustig te worden, zodat jullie over de situatie kunnen praten. Bijvoorbeeld door af te spreken dat zij een teken geeft als ze voelt dat ze moet afkoelen, waarna ze even een paar stappen uit de situatie vandaan mag doen. Het is belangrijk dat zij begrijpt dat dit geen straf is, maar een middel om rustig te worden. Het kan helpen als u dit zelf ook doet.

„Laat merken hoe fijn u het vindt als het haar lukt in een spannende situatie niet te gaan gillen. Iets aardigs zeggen werkt beter dan overdreven complimenten of grote beloningen. Die maken het weer te spannend.”

Exclusieve aandacht geven

Marga Akkerman: „Het gillen kan een signaal zijn van zich tekort gedaan voelen. Na vier jaar de jongste te zijn geweest, is er een broertje bijgekomen, die gezien zijn leeftijd veel aandacht gekregen zal hebben. Bij de hockeytraining moet zij uw aandacht delen met nog veel meer kinderen. Dat is misschien moeilijk voor haar.

„U kunt haar helpen door dagelijks een vaste tijd voor haar te reserveren. Haar eigen kwartiertje met een van de ouders, met een spelletje, een wandelingetje, samen een boekje lezen, samen voor de buis. En dan bent u niet te storen voor de andere kinderen. In die exclusieve aandacht zal ze emotioneel groeien.

„Haar gegil kan versterkt worden door het temperament dat ze geërfd heeft, te zien als een felle reactie op prikkels. Praat eens rustig met uw dochter over dat gedrag. Merkt ze dat ze het doet? Wat wil ze daarmee bereiken? En lukt dat? Wat vindt ze ervan als een ander kind zo zit te gillen? Zou ze het zelf liever anders willen en welke hulp heeft ze daarbij nodig? U zult verbaasd staan over wat uw dochter over haar eigen gedrag kan uitleggen.”

Bram Orobio de Castro is hoogleraar orthopedagogiek aan de Universiteit van Amsterdam.

Marga Akkerman is klinisch jeugd- en kinderpsycholoog.