Marokkaanse ‘Trump’ mogelijk premier

Een aardverschuiving in het Marokkaanse politieke landschap. Na tien jaar de grootste te zijn in het parlement, is de Partij van de Rechtvaardigheid en Ontwikkeling (PJD) van premier Saadeddine Othmani bijna weggevaagd. Othmani trad donderdagavond terug als partijleider.

Het Marokkaanse volk rekende af met de regeringspartij vanwege de slechte aanpak van de coronacrisis en het aanhalen van de betrekkingen met Israël. De partij verloor 113 van de 125 zetels.

Officieel moet de liberale RNI - met 97 zetels de winnende partij - nog iemand naar voren schuiven en daarvoor de goedkeuring van de koning krijgen, maar de kans is groot dat de keus op miljardair Aziz Akhenouch valt.

Lees ook: Marokkanen mogen kiezen, maar de koning bepaalt alles

De winnende partij heeft met de liberale Partij van Authenticiteit en Moderniteit (PAM) een kleine meerderheid in het parlement en kan zo een regering vormen die dicht bij koning Mohamed VI staat. Van oudsher zijn de banden tussen de RNI en het Marokkaanse koningshuis al nauw.

RNI-oprichter Ahmed Osman was getrouwd met de zus van wijlen koning Hassan II. Op sociale media worden de eerste opmerkingen over deze alliantie al zichtbaar: „Een regering met alleen vrienden van de koning, die alles doen in opdracht van de koning” en „Akhenouch is de nieuwe Trump. Ik vraag me af hoe een miljardair een land gaat besturen.”

Rol van de koning

De koning van Marokko heeft veel macht. Hij mag ministers benoemen en kiest dus een premier. Hij heeft Akhenouch ook meerdere malen aangesteld als minister. Ook neemt hij belangrijke diplomatieke besluiten. In ruil voor bijvoorbeeld erkenning van de Westelijke-Sahara door de Verenigde Staten, moest Marokko de banden met Israël aanhalen. Dit gebeurde dan ook op verzoek van Mohamed VI. Terwijl premier Othmani had gezworen dat hij dit nooit zou doen, legde hij zich erbij neer in het belang van het land. Dit kostte hem uiteindelijk waarschijnlijk de kop.

Behalve kritische geluiden op de verwachte benoeming van de nieuwe premier Akhenouch zijn er ook positieve reacties. Een zakenman zou immers moeten weten hoe je de economie draaiende houdt en werkgelegenheid creëert. En dat is voor de ruim anderhalf miljoen werkloze Marokkanen cruciaal.

Aanpassing kieswet

De neergang van de regeringspartij PJD zette in toen in maart de kieswet werd aangepast. Bijna alle partijen in het parlement, behalve de PJD, stemden voor de wet, die bepaalt dat de uitslag nu niet alleen bepaald door het aantal stemmen, dat op de partij is uitgebracht, maar ook door het aantal geregistreerde kiezers. Dit nieuwe omstreden systeem was zeer nadelig voor de PJD.

Ook werd het de PJD verboden om campagne te voeren in moskeeën, een cruciale plek voor de conservatief- islamitische partij om contact te onderhouden met de slinkende achterban. Deze pogingen om het aantal zetels te reduceren, lijken nu te zijn geslaagd.

De teleurstelling bij de achterban werd de afgelopen tijd vergroot door impopulaire besluiten die de regering -in opdracht van het paleis- moest nemen. De achterban van PJD bewoog stilletjes naar de RNI en PAM.

De zegevierende RNI is een onafhankelijke partij zonder duidelijke politieke overtuiging, maar werd lange tijd gezien als een partij van het establishment door de banden met het paleis. PAM kon altijd al rekenen op de steun van veel kiezers, vooral in het noorden van Marokko. Bij de vorige verkiezingen was het de tweede partij in het parlement.