Schoenenmerk Crocs vond opnieuw fiscale sluiproute

De Amerikaanse schoenenproducent Crocs omzeilt een Europese poging om een veelgebruikte manier van belastingontwijking te stoppen. Door ingrijpen van Brussel en Washington is belasting ontwijken via een Nederlandse cv/bv-structuur sinds vorig jaar fiscaal niet meer aantrekkelijk. Crocs paste die route sinds 2006 toe. Door schuiven met merkenrecht heeft Crocs nu een nieuwe manier gevonden om belasting te ontwijken via Nederland. Dat blijkt uit onderzoek van journalistiek onderzoeksplatform The Investigative Desk voor NRC.

Crocs is een van de 66 Amerikaanse multinationals die de afgelopen jaren over een cv/bv-structuur beschikken of beschikten, blijkt uit een inventarisatie van The Investigative Desk. Jarenlang gold deze fiscale constructie als het Nederlandse paradepaard om Amerikaanse multinationals binnen te halen. Voorbeelden van Amerikaanse bedrijven met zo’n belastingstructuur zijn zaadveredelaar Monsanto, bank Wells Fargo, kledingketen Foot Locker en VF Corporation – bekend van de tassen van Eastpak en de schoenen van Timberland.

Lees ook: Nederlands ultieme fiscale lokkertje is niet meer

Het is voor het eerst dat zo’n omvangrijke lijst met multinationals met een cv/bv-structuur is opgesteld. Eerder waren er alleen schattingen. Het ministerie van Financiën schatte het aantal bedrijven dat de fiscale constructie in 2015 gebruikte bijvoorbeeld op 706.

Een deel van de in Nederland geregistreerde Amerikaanse bedrijven profiteerde door deze fiscale bevoordeling van mogelijk onwettige staatssteun. Een voorbeeld is Crocs (1,2 miljard euro omzet, 4.600 werknemers). Het bedrijf uit Colorado spaarde alleen al tussen 2016 en 2019 voor 44,5 miljoen euro aan belasting uit in Nederland, met behulp van een dividendstroom naar de cv. Dat was mogelijk doordat toenmalig staatssecretaris Joop Wijn (Financiën, CDA) in 2005 Amerikaanse bedrijven bevoordeelde door uitsluitend voor hen een anti-misbruikbepaling buiten werking te stellen.

Ambtenaren van Financiën waarschuwden in 2016 toenmalig staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën, VVD) voor de mogelijke risico’s van het Nederlandse beleid. De Europese Commissie kan een zaak tegen Nederland aanspannen als ze verboden staatssteun veronderstelt. Op dit moment heeft de Commissie geen onderzoek naar de cv/bv-structuur lopen.

„Wat voor Crocs geldt, geldt ook voor andere bedrijven die op dezelfde manier belasting ontweken”, zegt Jan van de Streek, hoogleraar belastingrecht aan de Universiteit Leiden over de mogelijk onwettige staatssteun. Een lijst met tientallen Amerikaanse multinationals met een cv/bv-structuur kan de Europese Commissie goed van pas komen voor een toekomstige onderzoek, meent Van de Streek.

Belastingparadijs

Decennialang was de cv/bv-structuur het belangrijkste argument om Nederland een belastingparadijs te noemen. Amerikaanse multinationals verzamelden wereldwijd verdiende winsten in een Nederlandse cv. De Nederlandse en Amerikaanse belastingdiensten wezen naar elkaar als het ging om heffing van belasting. In de praktijk betaalden de multinationals nergens belasting, waardoor de cv functioneerde als spaarpot. Belasting betaalde de multinational pas als bedrijven hun spaarpot leegden, maar dat konden ze eindeloos uitstellen.

Door fiscale hervormingen in de Verenigde Staten en Europa is de truc tegenwoordig niet meer rendabel. Sommige van de 66 multinationals hebben hun cv daarom uitgeschreven bij de Kamer van Koophandel. Andere bedrijven kiezen andere Nederlandse fiscale routes. Zo leent de Nederlandse vestiging van Uber een enorme som geld van de afdeling in Singapore, waardoor een voordelige rentestroom ontstaat naar de stadstaat met een lage belastingdruk.

Crocs kiest voor een vergelijkbare oplossing, in jargon: onshoren. Dat werkt zo: een Nederlandse bv van Crocs koopt het intellectuele eigendom van de Nederlandse cv, met geld van een derde zusterbedrijf. De bv mag de aankoop afschrijven, waardoor een post van in dit concrete geval 492,5 miljoen dollar (419 miljoen euro) ontstaat. Dat bedrag streept Crocs weg tegen toekomstige winsten, waardoor het bedrijf naar verwachting tientallen miljoenen minder belasting hoeft te betalen in Nederland. Die toekomstige belastingvrije winsten zijn afkomstig van over de hele wereld. Voor iedere verkocht paar plastic schoenen in Japan, Puerto Rico of Australië betalen plaatselijke verkopers een vergoeding aan de Nederlandse postbus-bv.

Van de nieuwe fiscale truc kan de schoenmaker mogelijk slechts een paar jaar genieten. Het demissionair kabinet werkt aan een wet die aftrekken van intellectueel eigendom om belasting te ontwijken onmogelijk moet maken. „Maar het is nog maar de vraag of de constructie van Crocs daar ook onder gaat vallen”, zegt Van de Streek. „Dat zou wel moeten. Maar of het ook gebeurt, zien we als het kabinet het voorstel naar de Tweede Kamer stuurt.” Naar verwachting gebeurt dat komende Prinsjesdag, 21 september.

Crocs reageerde niet op meerdere verzoeken om contact via telefoon en e-mail.