Ja, hij heeft het druk, zegt Nazim Salur (59), oprichter van Getir, de bezorgdienst die zegt boodschappen binnen tien minuten thuis te bezorgen. Ook in Nederland gaat het tempo de komende maanden omhoog. Binnen een jaar wil het bedrijf, dat sinds maart dit jaar zijn in paarse outfits gestoken koeriers in Amsterdam heeft rondrijden, in „meer dan tien” Nederlandse steden actief zijn, zegt Salur.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data70685089-7fd6b4.jpg)
Supersnelle bezorgdiensten die binnen enkele minuten 1.500 verschillende supermarktproducten aan huis bezorgen zijn sinds de corona-epidemie definitief doorgebroken, met name onder millennials in de grote steden. Het Turkse Getir (tweehonderd werknemers in Nederland, omzet deelt het bedrijf niet) was in 2015 de eerste flitsbezorger in Europa. Alleen het Amerikaanse GoPuff, dat begon met waterpijptabak en later ook boodschappen ging bezorgen, was in 2013 eerder.
Het concept is inmiddels breed gekopieerd, door start-ups met namen als Gorillas, Glovo, Jiffy, Cajou, Weezy, Dija, Zapp en Flink. Het heeft geleid tot een harde concurrentiestrijd tussen flitsbezorgdiensten die, volgeladen met honderden miljoenen aan durfkapitaal, zo snel mogelijk uitbreiden en klanten enorme kortingen bieden om als overwinnaar uit de strijd te komen. Daardoor is bestellen van een banaan, drie avocado’s en een afwasborstel bij de gemiddelde flitsbezorger nauwelijks duurder dan aan de kassa van de Albert Heijn.
Bijkomend gevolg: de flitsbezorgers lijden gigantische verliezen, mede doordat ze bezorgers in vaste dienst nemen. Investeerders vragen zich hardop af of de bedrijfstak op termijn levensvatbaar is. Tegelijkertijd is de hype zo groot, dat ook supermarktketens als Jumbo en maaltijdplatforms als Uber en Just Eat Takeaway overwegen of ze niet ook in de snelle boodschappenbezorging moeten stappen.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data75302840-45adb5.jpg|https://images.nrc.nl/tVvCFbfHO9e5VyENvM7aq7D22qQ=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data75302840-45adb5.jpg|https://images.nrc.nl/iWPYg67_2nh5l8FMaTYI1ezCdyI=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data75302840-45adb5.jpg)
Start-up-opa
Salur, die zichzelf omschrijft als „een start-up-opa” (hij heeft drie zonen en twee kleinkinderen), werkte bijna zijn hele leven in traditionele bedrijfstakken als scheepvaart, meubel- en auto-industrie. Op zijn vijftigste gooide hij het roer om en begon met BiTaksi, een taxi-app die beloofde dat een chauffeur binnen drie minuten bij de klant zou zijn.
„Toen dat eenmaal lukte, voelde ik een leegte”, zegt hij. „Elke ondernemer zal dat herkennen. Je denkt: oké mijn doel is bereikt, wat nu? Ik realiseerde me dat je ook boodschappen met die snelheid moest kunnen bezorgen.”
In 2015 begon hij Getir, eerst met bestelbusjes vol producten die rondjes door Istanbul reden en bestellingen opnamen. Later veranderde hij zijn concept: op strategische plaatsen plaatste hij magazijnen vol producten en koeriers die met elektrische scooters en fietsen de stad doorcrossen.
„Dit zijn de beste jaren van mijn leven”, zegt hij. „Het gaat niet om geld, dit is geen money game. Het gaat om passie. Een verhaal creëren.”
Een koud blikje frisdrank in tien minuten bezorgen kan alleen als je de hele keten zelf onder controle hebt
Getir stond alleen. Nu hebben jullie aan alle kanten concurrentie. Hoe is dat voor u?
„De laatste zes maanden zien we dat de ene na de andere start-up ons idee kopieert. Als je iets goed doet, gaan mensen dat klonen. Wij moeten nu tonen dat we beter zijn dan de concurrentie. Dat doen we vooral door heel snel uit te breiden. Want waar wij niet heen gaan, daar gaan anderen heen. Er is een oorlog gaande, en die eindigt niet over een paar maanden.”
Pas dit jaar gingen jullie naar het buitenland. Waarom duurde het zo lang?
„Dit is een hele complexe business, hè. Maaltijdbezorging is makkelijk in vergelijking met wat wij doen. Een restaurant bakt een pizza en die bezorg je. Als wij een koud blikje frisdrank willen bezorgen, moeten we het aanschaffen, naar een van onze magazijnen brengen en binnen een paar minuten aan je deur afleveren. Dit kan alleen in tien minuten als je de hele keten zelf onder controle hebt.”
Wat zegt u tegen critici die dit een luxeproduct noemen voor mensen die de tijd niet willen nemen om naar de supermarkt te lopen?
„Ja, het is een luxeproduct. We zorgen voor gemak. Voor luie mensen? Wij geloven dat iemand die hard werkt, recht heeft op luiheid. Heb je echt zin om na je werk, onderweg naar huis, een half uur in de rij te staan bij de supermarkt? Ga op de bank liggen. Lees een boek! Waarom tijd besteden aan iets waar je geen zin in hebt? Voor een paar euro meer nemen wij dat ongemak bij je weg.”
We doen goede dingen. Als er iets nieuws komt, zijn er altijd mensen die twijfels hebben.
Het kost ongelofelijk veel geld om deze bedrijfstak op te zetten. Hoe gaan jullie daarmee om?
„Jij dénkt dat het veel kost. Ik denk van niet.”
U denkt van niet?
„Nee.”
Jullie verliezen minstens miljoenen per week. Zo niet meer.
„We zijn een bedrijf dat gewaardeerd is op 7,5 miljard dollar (6,4 miljard euro), en dit jaar hebben we een miljard dollar opgehaald bij investeerders. Als je in die positie verkeert, kun je miljoenen per week of maand verliezen – dat doet er niet toe. Het gaat erom: hoeveel geld heb je nog en hoe lang kun je het daarmee uitzingen. In het gewone leven klinkt miljoenen per week veel, maar voor ons is dat niet zo. Het is goed besteed geld.”
Als u overleeft.
„Als je investeert in start-ups, weet je: veel gaan er falen. So be it. De winnaars maken het verschil. Het is net als met voetbal: je schiet vaak op doel, en scoort maar af en toe. Door goals win je wedstrijden. Als je in dit spel als winnaar eindigt, gaat het om miljarden. We bestaan al zes jaar en maken ons geen zorgen meer over overleven; dat is meer iets voor de jongere generatie bedrijven. Wij maken ons zorgen over hoe snel we kunnen groeien.”
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data75302567-8c37e6.jpg|https://images.nrc.nl/4mPTpY0kTDfbCbz2J0JWpuQDYHU=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data75302567-8c37e6.jpg|https://images.nrc.nl/2A5ujDAcGEqB_7ttBmImfav2VZE=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data75302567-8c37e6.jpg)
Jullie voornaamste concurrent Gorillas is opgericht in Duitsland door een Turkse ondernemer die Getir kopieerde. Hoe kijkt u daarnaar? Al uw concurrenten doen hetzelfde.
„Dat mag voor jou zo lijken, maar aan de achterkant is het heel anders. Om dezelfde resultaten te krijgen, moet Gorillas veel meer geld uitgeven dan wij. Wij hebben zes jaar gehad om alles te optimaliseren: marketing, klanten aantrekken, planning. Zie het als een computerspel. Wij zitten op level 6, alle anderen op level 1. Onze concurrenten weten niet wat er gebeurt als je vijftigduizend bestellingen moet doen in één stad. Ik weet dat. Oké?”
In Nederland tonen gemeenteraadsleden en winkeliers zich bezorgd over de opkomst van magazijnen in stadscentra. Dat zou niet goed zijn voor de leefbaarheid in de stad.
„Waarom niet? Wij creëren banen, wij bouwen gemeenschappen, we stoten geen CO2 uit. We doen goede dingen. Als er iets nieuws komt, zijn er altijd mensen die twijfels hebben. Wat wij doen, is fijn voor mensen in de steden. We maken het leven makkelijker.”
Het zijn ook de winkels die er last van hebben, niet de klanten.
„Wat kan ik doen? Toen de auto’s kwamen, waren de koetsiers niet blij. Toen er televisie kwam, waren de bioscopen niet blij. Dus wat moeten we doen: stoppen met televisie? Wij blijven bestaan naast de reguliere winkels, alleen de balans gaat een beetje verschuiven. Er blijven altijd mensen bestaan die naar de winkel willen, spullen willen aanraken voordat ze die kopen en graag een praatje maken met de caissière. Voor sommige mensen is winkelen een sociale activiteit. Met ons hebben ze de keuze.”