We hebben onze privacy afgekocht om binnen vier minuten een zak chips te laten bezorgen

Toen ik drie weken terug in Parijs was, kon ik nog geen metrostation in of ik zag een Apple-advertentie met de tekst ‘Privacy, dat is de iPhone’. Nou, dat vonden ze bij Apple volgens mij ook wat overdreven, dus aarzelden ze niet om vorige week donderdag een communiqué eruit te sturen met de aankondiging van hun nieuwste functies, om te beginnen voor Amerikanen.

Apple gaat namelijk de iCloud van gebruikers – waar zij hun bestanden, foto’s en overige data kunnen opslaan – met een speciaal hiervoor gemaakt algoritme scannen op foto’s van kinderporno. Indien de software beet denkt te hebben, controleert een medewerker de afbeelding. Ook kunnen ouders voortaan een melding krijgen wanneer hun kind een bericht met naaktfoto’s ontvangt via het in de Verenigde Staten populaire iMessage.

Niets af te dingen op een bedrijf dat kinderporno actief tegengaat, toch?

Ware het niet dat het een opmerkelijke draai is van Apple. Het bedrijf raakte vijf jaar terug nog in opspraak toen het weigerde mee te werken met de FBI. De federale politiedienst had de werktelefoon gevonden van terrorist Syed Rizwan Farook, die met zijn vrouw mensen doodschoot in een zorginstelling voor verstandelijk beperkten in het Californische San Bernardino. Die telefoon kon enkel ontgrendeld worden met een cijfercode: na tien foute pogingen zou alle informatie op de telefoon gewist worden. De FBI stapte naar de rechter om Apple te dwingen toegang te verschaffen tot de telefoon; de opsporingsdienst verloor, ging in beroep en wist toen toch zelf de telefoon te kraken, waarmee de zaak was afgedaan.

Het verschil is dat er nu geen code gekraakt hoeft te worden; men kan vanzelf op je telefoon meekijken. „Hoe goedbedoeld ook, Apple rolt hiermee een wereldwijde massasurveillance uit,” twitterde NSA-klokkenluider Edward Snowden vrijdag.

Vaak bleef ik kalm bij de onheilspellende aankondigingen dat het digitale tijdperk het einde der tijden voor onze privacy inluidde. Waarom zou een Apple, Google of Facebook onder al hun miljarden gebruikers nou uitgerekend mijn profiel doorkammen? Die retorische vraag verliest echter alle validiteit wanneer we te maken krijgen met software die miljarden accounts tegelijk kan doorlichten. Die is nu geprogrammeerd om kinderporno te traceren, maar wat zal het straks worden? Critici van het Chinese regime? Wit-Russen die beelden van de martelingen door-whatsappen? Beelden waarop je mij met mijn partner (die overigens een man is, daar zit de angel van dit voorbeeld) ziet zoenen?

We weten pas als het te laat is, hoe groot de druk van een repressieve overheid moet zijn voordat een techbedrijf bezwijkt. Of hoe kwaadwillend het techbedrijf zelf omgaat met de goudmijnen van data in hun handen.

Vergeet daarbij niet dat tegenwoordig ons hele leven op de smartphone te vinden is. Met de opkomst van flitsbezorgers, en de hoogtijdagen van het digitale leven tijdens de coronacrisis, is letterlijk op je telefoon te vinden waarmee je ’s morgens ontbijt, wat je ’s avonds graag snoept, waar je werkt en waar je kinderen naar school gaan.

Het maakt ons allen chantabel en kwetsbaar, en de grap van dit alles is dat we er ooit mee akkoord zijn gegaan. „Het stond immers in de algemene voorwaarden”, daarmee zal Big Tech zich verweren, omdat wij in 2021 onze privacy hebben afgekocht om binnen vier minuten een zak chips in huis bezorgd te krijgen. Niet dat we anders veel keus hebben, want de overheid doet vrolijk mee door een toepassing als de CoronaCheck enkel op de smartphone uit te rollen.

Volgens mij doen we er verstandig aan ons af te vragen wat je wél en niet via je iPhone moet doen. Ik zou zeggen: voorzichtigheid geboden, dat is de iPhone.