Van scholier tot specialist, iedereen strandt straks op de Haringvlietbrug

De komende twee jaar zullen er vaak files staan op de Zuid-Hollandse Haringvlietbrug en dat heeft ingrijpende gevolgen voor inwoners van de wijde omgeving. „Het wordt verschrikkelijk”, zegt Nikki van Elswijk (22) uit het West-Brabantse Willemstad. Ze heeft onlangs een vast contract in de wacht gesleept als onderwijsassistent op een basisschool. Haar vriend woont en werkt in de Hoeksche Waard. „Aan de overkant.” Ze hadden plannen om te gaan samenwonen, maar de lange reistijden maken dat vrijwel onmogelijk, dus dat gaat nu misschien niet door. „Zo is het. En dat is niet wat je wilt.”

Naast haar staat Gabriëlle van der Gaag (25). Ook zij woont in West-Brabant en kan haar broer en vader in Zuid-Holland straks nog maar lastig bezoeken. „Er stond altijd al file. Daar komt nu nog een uur bij. Toen ik in Rotterdam op school zat, reed ik met de scooter naar de overkant van de brug om pas daar de bus te pakken. Straks wordt het veel erger. Het is een drama.”

Een maand geleden kregen bestuurders van gemeenten en de provincies Zuid-Holland, Zeeland en Noord-Brabant te horen dat de Haringvlietbrug twee jaar lang gedeeltelijk wordt afgesloten en dat de maximumsnelheid wordt verlaagd van honderd naar vijftig kilometer per uur. „Wij zijn door dat besluit van de minister overvallen”, zegt wethouder Harry van Waveren van de gemeente Hoeksche Waard. Het besluit van minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur, VVD) wekt bij regionale bestuurders des te meer onbegrip omdat over een ander project, de aanstaande renovatie van de noordelijker gelegen Heinenoordtunnel, juist uitgebreid overleg wordt gevoerd. Van Waveren: „We zijn al vier jaar aan het praten over de gevolgen van die renovatie. Nu kregen we zonder enig overleg te horen: dit gaan we doen.”

Tegenvaller

Het heeft er alle schijn van dat ook Rijkswaterstaat zelf is overvallen door een tegenvaller. De brug werd in 1964 in gebruik genomen en kampt zoals vele bruggen, tunnels, sluizen en viaducten uit deze jaren met slijtage. Die is verergerd door het toegenomen en zwaardere verkeer. Een renovatie van het beweegbare deel van de brug staat over twee jaar op het programma, maar enkele jaren geleden bleek dat de klemmen waarmee de aluminium platen van het rijdek zijn bevestigd, nu al lostrillen door het verkeer. Er werden nieuwe klemmen ontworpen en aangebracht, maar die bleken onlangs „niet het gewenste resultaat” op te leveren, aldus Rijkswaterstaat. Ook het „aandraaien van de bouten” van de klemmen bleek „niet langer voldoende”, schreef hoofdingenieur-directeur Arjan Driesprong van Rijkswaterstaat West-Nederland-Zuid maandag aan regionale bestuurders.

De oplossingen liggen niet voor het oprapen. Voor het versnellen van de renovatie is weinig ruimte; de aanbesteding wordt nu voorbereid. Permanente inspectie? „Ook bij meerdere inspecties is er een kans op losrakende klemmen en rijplaten”, meldt Rijkswaterstaat. Ten slotte: het plaatsen van een tijdelijk wegdek, zoals regionale bestuurders hebben voorgesteld, zou een tijdelijke afsluiting van de brug betekenen. Derhalve: „De enige kortetermijnmaatregel die realistisch bleek is terug gaan naar vijftig kilometer per uur.” Om die snelheidsverlaging te bereiken, besloot de minister het aantal rijstroken te halveren.

We kunnen nergens meer naartoe

Harry van Waveren wethouder

Zeker, alle rijstroken zouden open kunnen blijven, maar dan moeten weggebruikers zich wel aan die vijftig kilometer per uur houden. Dat moet met handhaving door politie en Openbaar Ministerie worden afgedwongen. Met die instanties is Rijkswaterstaat „constructief in overleg”, aldus de hoofdingenieur-directeur in zijn brief, maar of dat lukt is onzeker. „Deze partijen hebben, begrijpelijkerwijs, geen camera’s of andere handhavingsmiddelen/teams direct op de plank liggen en hebben dus tijd nodig om handhaving te realiseren. Hiermee blijft het onttrekken van een rijstrook als enige optie over die op korte termijn realiseerbaar is.” De maatregel gaat op 9 augustus in.

Lees ook: Mogelijk meer rijstroken open op Haringvlietbrug

‘Hulpdiensten kunnen niet rijden’

De maatregel heeft een „enorme impact” op de omgeving, erkent Rijkswaterstaat. Dagelijks rijden er 66.000 voertuigen over de brug, waaronder veel vrachtverkeer tussen de havens van Rotterdam en Antwerpen. Bij een verwachte extra reistijd van bijna zeventig minuten in de avondspits zal straks de complete snelweg tussen de Heinenoordtunnel en de Haringvlietbrug stilstaan, voorspelt wethouder Van Waveren. „En dat betekent dat ook alle provinciale en lokale wegen vast komen te staan. Wij kunnen nergens meer naartoe. De hulpdiensten kunnen niet rijden. Dat is onaanvaardbaar.” Ook de rest van het gebied, tot West-Brabant aan toe, kan zich opmaken voor een „verkeersinfarct”, meent hij.

Voor grote opstoppingen waarschuwen ook ondernemers van het Zuid-Hollandse eiland Goeree-Overflakkee. „Wij voorzien een groot veiligheidsrisico”, zegt Richard den Haan uit Ooltgensplaat, mede-eigenaar van een adviesbureau voor omgevingsmanagement. Hij is hogelijk verbaasd dat het besluit zonder overleg is genomen. „Dit staat in schril contrast met het beeld dat wij van Rijkswaterstaat hebben.”

Den Haan omschrijft de brug als „aorta” voor het achterland. In geval van nood, zoals een grote brand, moeten hulpdiensten door de dichtgeslibde wegen verstek laten gaan. „Die komen niet. Die kunnen niet komen.”

Er is veel forensenverkeer tussen Zuid-Holland, Zeeland en Brabant. In het Rotterdamse Ikazia Ziekenhuis komt bijna 10 procent van de medewerkers, tussen de honderd en tweehonderd mensen, van de andere kant van de brug. „Deze mensen dreigen dagelijks honderdveertig minuten extra reistijd kwijt te zijn”, zegt directeur-bestuurder Rob Kievit. „Als je mensen uit de zorg wil jagen, moet je het op deze manier doen. Wij zijn bezorgd dat deze mensen afhaken. Ik heb al veel verontruste mails ontvangen van onzekere medewerkers. Ze weten niet waar ze aan toe zijn.”

Duizenden patiënten per jaar zullen „veel last” krijgen om op tijd in de Rotterdamse ziekenhuizen te komen, alsmede een aantal medisch specialisten. En ook ambulancevervoer is „een heikel punt”, aldus Kievit. „Als je vanuit de eilanden met spoed naar het Rotterdamse moet, dan is de vraag of het veilig kan.” Het moet anders, meent Kievit. „Als men zo bang is voor de snelheid op de brug, dan kun je er toch flitspalen neerzetten?”

Een deze week gestarte petitie tegen de maatregelen werd in drie dagen vijftienduizend keer ondertekend. „De problemen met de brug worden afgewenteld op de weggebruiker. Er is onvoldoende gekeken naar andere opties”, zegt initiatiefnemer Jeroen Hulhoven (41) uit het West-Brabantse Steenbergen, inkoopadviseur van een mbo-school in Rotterdam. „Mensen staan straks dagelijks bijna twee uur langer in de file. Dat kan niet.” De consequenties voor hemzelf? „Het wordt heel lastig de kinderen op te halen van de opvang.” Ook doet hij aan zwemmen en voetballen. „Dat moet ik laten gaan.”

Lees ook: Op peil houden van infrastructuur wordt miljarden duurder

‘Een spelletje’

De maatschappelijke kosten worden in de regio losjes geschat op enkele honderden miljoenen euro’s, en daar komen de kosten voor de transportbedrijven nog bij. Die worden door ondernemersorganisatie Transport en Logistiek Nederland geraamd op minimaal 53 miljoen euro, op basis van vijfduizend vrachtwagens die in de ochtend- en avondspits vast komen te staan – een stilstaande vrachtwagen kost volgens de organisatie 48 euro per uur. De afsluiting is volgens de organisatie „volstrekt belachelijk”.

Voor de scheepvaart is al eerder een maatregel genomen; de brug gaat nog maar één keer per week open. „Normaal gesproken is dat zowat elk uur. We krijgen nu ongeveer de helft minder passanten”, zegt havenmeester Jan Hovestad van watersportvereniging Het Bommelse Gors in Den Bommel, op een hoog terras koffiedrinkend, met uitzicht op de haven en de Haringvlietbrug. Ook hij begrijpt niets van de maatregelen. „Ik snap niet dat zo’n brugdeel pas over twee jaar klaar kan zijn. Ik denk dat er een spelletje wordt gespeeld.”

Tot de gedupeerden behoren ook veel scholieren en studenten. Zoals Rosa Mijnders (16) uit Dirksland, op Goeree-Overflakkee. Zij behaalde onlangs haar mavodiploma en ze wil in Rotterdam een opleiding volgen tot juridisch medewerker. Ze was van plan per bus heen en weer te reizen, dagelijks drie uur. Dat wordt vijf uur. „Dat is haast niet te doen”, zegt ze. „Dan zou je eigenlijk op kamers moeten gaan.” Of het daarvan komt, weet ze nog niet. „Wat de beste beslissing is, ga ik overleggen met m’n ouders.”