Nederlandse blogger geeft Russische journalist aan

Roman Dobrochotov stond de verzamelde pers kalm te woord, maar zijn donkere ogen verraadden ongerustheid.

Woensdagmorgen kwam de politie binnenvallen in de Moskouse woning van de hoofdredacteur van The Insider, de Russische partner van onderzoekscollectief Bellingcat. Dobrochotov moest mee voor verhoor. Vooralsnog, vertelde hij na afloop, heeft hij de status van ‘getuige’. Maar dat is nauwelijks een geruststelling als de Russische justitie een strafrechtelijk onderzoek heeft geopend.

Aanleiding is een aangifte van de Nederlandse MH17-blogger Max van der Werff wegens ‘smaad’ – een vergrijp waar in Rusland maximaal twee jaar gevangenisstraf op staat. In november lieten The Insider en Bellingcat zien dat het ‘onafhankelijke’ mediaplatform Bonanza Media, waarin Van der Werff samenwerkte met voormalig RT-verslaggever Jana Jerlasjova, in nauw contact stond met de Russische miltaire inlichtingendienst GROe.

Dieptepunt

„Dat een Nederlandse journalist wordt betaald door de GROe is al erg genoeg”, tweette Roman Dobrochotov op 20 november. „Het feit dat zij via hem desinformatie over een gevechtsvliegtuig verspreidden [de theorie dat vlucht MH17 werd neergeschoten door een Oekraïense straaljager in plaats van een Russische Boekraket, red.] is wel echt een dieptepunt.” Daaronder plaatste de hoofdredacteur van The Insider een link naar het onderzoek met Bellingcat.

Doelbewuste smaad, schrijft Van der Werffs advocaat aan het Russische Openbaar Ministerie. „Het is Dobrochotov genoegzaam bekend dat de GROe niet betaalt voor de diensten van buitenlandse journalisten, dat Max van der Werff geen geld heeft ontvangen van de GROe, dat hij niet door hen werd aangestuurd, en dat hij geen desinformatie in belang van de Russische Federatie heeft verspreid.”

Lees ook: Nederland moet vrije media in Rusland te hulp komen

Van der Werff trekt al sinds 2014 de officiële versie over het neerschieten van MH17 in twijfel, maar het is onduidelijk of Moskou hem daarvoor betaalde. Dat Rusland betrokken is geweest bij publicaties van Bonanza Media staat echter vast. In de periode dat Bonanza Media een documentaire naar buiten bracht over MH17 (strekking: Rusland kan het niet gedaan hebben), belde voormalig RT-verslaggever Jana Jerlasjova meerdere keren per dag met een kolonel van de GROe. Ook stuurde ze hem concept-teksten voor artikelen en presentaties. De GROe hielp Jerlasjova en Van der Werff bovendien om toegang te verkrijgen tot het rebellengebied in Oost-Oekraïne.

Van der Werff liet NRC vorig jaar weten niets te weten van contacten met Russische inlichtingendiensten. Hard bewijs daarvoor ontbreekt inderdaad, schrijft Bellingcat-onderzoeker Christo Grozev aan NRC.

Van der Werff is niet een man die beschuldigingen aan zijn adres onweersproken laat. In 2019 diende hij – met succes – een klacht in bij de Nederlandse Raad voor de Journalistiek tegen journalist Robert van der Noordaa, die had getweet dat de blogger „werkt met DNR-terroristen” - de Oekraïense separatisten die verantwoordelijk worden gehouden voor het neerhalen van de MH17. Eerder dit jaar begon Van der Werff ook een civiele procedure tegen Dobrochotov, meldden Russische media.

Lees ook: Vier journalisten van studentenkrant vervolgd

Waarom ook aangifte van een strafbaar feit? Roman Dobrochotov heeft er een verklaring voor. „Het belangrijkste doel”, zei hij woensdag, „was niet het beschermen van belangen van een Nederlandse blogger, maar een poging het onderzoek dat ik als journalist van The Insider doe te stoppen.” Net als vele andere onafhankelijke media is The Insider door het Russische ministerie van Justitie aangemerkt als ‘buitenlandse agent’ – wat het werk ernstig hindert. Van der Werff weigert ieder commentaar.