Af en toe is het tijd voor een broodnodige pauze

Het kwam door de schoenen dat ik bij een romantische film bleef hangen. Vrouw maakt zakenreis naar het platteland van Amerika en arriveert daar met een grote koffer en op hoge hakken: strompelend betreedt ze het lokale pension. Waarom heeft die vrouw geen verstandige schoenen aangetrokken?

Het lijkt misschien een onbeduidende kwestie, maar de hoge hakken zijn een topos, een vaste scenariowending in de wereld van de romantiek, en dus kan het geen kwaad dieper in de materie te duiken. Gelukkig heb ik in de afgelopen jaren mijn voorwerk gedaan.

Zo herinner ik me meteen dat Sandra Bullock op hoge hakken door Alaska wankelt in de romantische film The Proposal. En dat Cameron Diaz in het besneeuwde Engelse landschap arriveert op hoge hakken en met vier verschillende winterjassen in drie verschillende koffers in de romantische film The Holiday.

Allemaal uitermate onverstandig. En dat nota bene van actrices als Bullock en Diaz, die net zo gemakkelijk een sportieve actieheld spelen en die dus beter zouden moeten weten. Waarom dan die schoenen? De onpraktische outfit moet aantonen dat de personages aanvankelijk politiek achterop zijn, zal ik vandaag aantonen, en dat ze nog iets moeten leren over het leven. Maar laten we niet op de dingen vooruit lopen. Eerst die romantische film waarin ik verstrikt raakte.

Het was een film van Hallmark, het bedrijf van de wenskaarten. Tegenwoordig strooit zender RTL8 met gulle hand Hallmark-films over ons uit en als me dat eerder niet was opgevallen, was dat omdat ik druk bezig was met de toekomst van de wereld. Je kijkt een jaartje naar zoiets gewichtigs als het nieuws, en dan kan Hallmark Entertainment je zomaar ontgaan. Maar nu was mijn aandacht getrokken en keek ik geboeid naar Love Stories in Sunflower Valley. Of misschien was het Love & Bubbles in Crystal Cove. Of Love at the Ranch.

Zulke plakkerige en mierzoete films, schrijft een politiek commentator op de progressieve Amerikaanse website Salon, verspreiden ‘het platonische ideaal van fascistische propaganda’. Met hun nadruk op huiselijk geluk geven ze blijk van minachting voor kosmopolitisme en zetten ze aan tot wit nationalisme. Kortom, schrijft de commentator, ‘Love & Bubbles in Crystal Cove’ is gevaarlijker dan de nazi propagandafilm Triumph des Willens van Leni Riefenstahl.

O, ja, zo kun je er ook naar kijken. Maar goed, die schoenen dus. De heldin van de Hallmark-films is, zoals gezegd, een vrouw met een boeiend beroep. Ze heeft literaire ambities en schrijft voor een krant. Althans, soms heeft ze een winkel in badschuim, maar in ieder geval is het iets artistieks. Niet zelden heeft de heldin een drukbezette verloofde, die halverwege een gesprek met haar steevast een zakentelefoontje krijgt dat twee uur duurt. Dan ontmoet ze de held.

Deze held, schrijft een politiek commentator op de progressieve Amerikaanse website Slate, heeft een sterke kaaklijn en een ‘wit-nationalistisch kapsel’. Hij is bovendien heteroseksueel. Met dat laatste boft onze heldin, maar de wereld verandert, de kijker wil meer en Hallmark loopt achter, schrijft een politiek commentator in de Washington Post. Pas als Hallmark zich begin dit jaar distantieert van Donald Trump en de bestorming van het Capitool, trekt het bedrijf duidelijk een progressief been bij en komt de weg vrij voor grotere variatie in de personages.

Eén ding blijft hetzelfde. Deze zomer kunnen we lezen dat Hallmark een moordmysterie gaat produceren met Rochelle Aytes in de hoofdrol. En wat lezen we? De heldin schrijft voor een krant en reist naar het platteland. „Melanie is een bekroonde onderzoeksjournaliste in Boston die terugkeert naar haar kleine stadje Cherry Springs voor een broodnodige pauze.”

Nu kunnen we zelf werktuigelijk aanvullen dat Melanie danig heeft geleden onder de neoliberale druk om financiële doelen te halen. Dat ze niet afreist naar het platteland voor een man of vrouw met rechts kapsel, maar om er haar koffers neer te zetten, haar schoenen uit te trappen, de natuur terug te vinden, verbinding met de gemeenschap te zoeken en nieuwe vormen van leiderschap te onderzoeken. Kortom, de eenentwintigste eeuw te betreden.

Want als commentator kun je de wending van zakelijke efficiëntie naar natuuridylle best ouderwets willen beschrijven als fascistische propaganda, maar je kunt diezelfde wending ook zien als een eigentijdse herwaardering van de natuur en het bestaan buiten het bereik van aandeelhoudersbelangen. Wat je als commentator trouwens ook kunt doen: de romantische film begrijpen als een waarschuwing dat niet alles altijd politiek valt te duiden en dat het af en toe tijd is voor een broodnodige pauze.