Emoties namen het over in de EK-finale

Na een geweldige voetbalmaand was de EK-finale alles wat ik ervan had verwacht. Engeland stormde over Italië heen; de energie van het thuisvoordeel vertaalde zich in een vroeg doelpunt. Het was te verwachten dat de Italianen op de tanden zouden bijten om in de wedstrijd te blijven, en daar slaagden ze goed in.

Tijdens mijn carrière werd me vaak gevraagd wat het verschil is om thuis- of uitwedstrijden te spelen. Er zijn veel details die ik kan bedenken. Thuis ken je bijvoorbeeld elke hoek van het veld, de stadionverlichting, het geluid van de fans en de geur van het gras. Al deze elementen zijn tastbaar voor speler en coach.

Engeland speelde veel wedstrijden op Wembley; op het EK zes van de zeven. Italië moest in korte tijd aan de specifieke omstandigheden wennen en dat vergt focus, persoonlijkheid en doorzettingsvermogen. De ploeg incasseerde een vroeg tegendoelpunt, maar wist in de tweede helft het spel naar zich toe te trekken en te domineren. De gelijkmaker was verdiend.

De positieve emoties die Engeland vleugels gaven, vertaalden zich gaandeweg in een negatieve emotie: angst – voor voetballers nooit goed. Met nog dertig minuten te gaan legden de Engelsen al de nadruk op het verdedigen van de 1-0 voorsprong. Een duidelijk teken dat het thuisvoordeel zich tegen hen keerde.

Meer emoties waren zichtbaar tijdens de strafschoppenreeks – met veelal uitgeputte spelers zoals altijd onvoorspelbaar en vol spanning. Rashford en Sancho hadden nog geen bal geraakt en moesten al een penalty nemen. Saka was de laatste, een ongelooflijk voorbeeld van een jonge man met een missie, die zijn toewijding aan het team en aan het land toonde. Hij pakte volledig zijn verantwoordelijkheid, met het volle vertrouwen van zijn coach en zijn teamgenoten.

Penalty-shootouts zijn een loterij. Zelfs de Italiaanse specialist Jorginho behoorde tot degenen die de penalty niet benutten als gevolg van de hoge druk, die voelbaar was. Toen Donnarumma de strafschop van Saka keerde, dacht ik terug aan mijn eigen strafschop die ik op zijn leeftijd op het EK nam.

Wat een moeilijk sportmoment. Hoe moedig en onzelfzuchtig was Saka. Maar ondanks het feit dat hij een van de grotere talenten is voor de toekomst van het Engelse voetbal, bleven hij en zijn twee maten Rashford en Sancho niet gespaard van heftige kritiek. Dat mensen het lef hebben om deze drie fantastische spelers aan te vallen met racistische opmerkingen en andere uitingen van haat. Het is een schande dat zij het recht menen te hebben zich zo te gedragen. Zulke pijnlijke momenten hebben we tijdens en rondom wedstrijden zien komen en gaan. Ik kan me inleven in de teleurstelling van de Engelsen, maar als dergelijke emoties de overhand krijgen, word ik bevestigd in mijn opvatting dat voetbal een afspiegeling is van wat er elke dag in de samenleving gebeurt.

Veel moet er nog worden gedaan om deze patronen van bewust en onbewust racisme te doorbreken, met educatie en harde regels, en wetten die in de praktijk werkbaar zijn. Er is ook meer liefde in onze maatschappij nodig om tot die noodzakelijke verandering te komen. Alle leidinggevende organisaties in het voetbal dienen initiatieven te nemen en bestaande inspanningen te intensiveren. Ten slotte moeten ze regeringen aansporen die acties ook daadwerkelijk te ondersteunen.