Vestia: ‘We hadden de bewoners van de Tweebosbuurt eerder bij de sloop moeten betrekken’

Een woningcorporatie die „mogelijk mensenrechten schendt”, een „discriminerend” woonbeleid uitvoert en sociale huurwoningen sloopt om er „financieel beter” van te worden. Het zijn stevige verwijten die Vestia onlangs kreeg in een brief van speciale rapporteurs van de Verenigde Naties over de sloop van de Tweebosbuurt in Rotterdam-Zuid.

„Dat kwam hard binnen, we waren verrast”, zegt bestuursvoorzitter Arjan Schakenbos naast directeur wonen Robert Straver van Vestia (75.000 woningen in Zuid-Holland). „Maar er stonden wel passages in die onwaar of onvolledig waren.”

Voor het speculatieschandaal met derivaten (2012) was Vestia de trots van de volkshuisvesting. Nu die fraudezaak met 2,7 miljard euro schade grotendeels voorbij is, kampt de corporatie met een volgend pr-debacle: de sloop van 524 sociale huurwoningen in de Tweebosbuurt. Er komen 240 duurdere vrije huur- en koop woningen terug, plus 240 nieuwe en gerenoveerde sociale huurwoningen.

Lees het artikel De sloop van een buurt die nog niet ‘op’ is

Vorige maand gingen de eerste woningen plat. Landelijk nieuws, want de sloop is symbool geworden van de woningstrijd in Rotterdam. Een (tweede) kantonrechter oordeelde vorig jaar dat de sloop financieel niet voldoende is onderbouwd en bewoners te weinig zijn betrokken. Na de VN-brief nam de Tweede Kamer deze maand een motie aan dat bewoners in sloopwijken recht hebben op terugkeer en zeggenschap krijgen.

„Het is wel erg eenzijdig”, zegt Straver over alle publiciteit. „Wij willen ook de andere kant laten zien.”

Er is een landelijk tekort van zo’n 330.000 – vooral betaalbare – woningen. Waarom sloopt u 524 sociale woningen in de Tweebosbuurt?

Straver: „Het is geen woningmarktvraagstuk. We werken samen met de gemeente Rotterdam aan een betere, sterkere en prettigere wijk. Er is bovendien belachelijk veel mínder gesloopt dat erbij gebouwd is.”

Schakenbos: „De afgelopen vier jaar zijn in Rotterdam 900 woningen gesloopt en 11.000 gebouwd, waarvan 3.800 sociale woningen. Het beleid is gericht op gevarieerde wijken.”

Op wijken met àndere bewoners?

Schakenbos: „Het gaat om een goede mix van bewoners. En het is én én. Met alleen sloop en herstructurering van wijken los je niks op. De Tweebosbuurt valt onder het langjarige en integrale rijksprogramma voor Rotterdam-Zuid. Het gaat om betere huisvesting, scholing en werk.”

De sloop was een politiek besluit: het vorige college van Leefbaar Rotterdam, CDA en D66 heeft het in juli 2018 snel erdoor gedrukt, twee dagen voor installatie van dit college.

Straver: „Eigenlijk praten we al veel langer, sinds 2009, met het Rijk en de gemeente over verbetering van dit hele gebied, de Afrikaanderwijk.” Schakenbos: „Met de financiële nood door het derivatenschandaal konden we alleen jarenlang, tot begin 2018, niet investeren en niets doen aan wijkvernieuwing.”

De VN rapporteert: de woningen waren technisch niet ‘op’, maar de nieuwbouw is naar verluidt om er financieel beter van te worden.

Schakenbos: „Zijn wij rijk geworden van de Tweebosbuurt? Verre van. Vestia krijgt 25.000 euro rijkssubsidie per sloopwoning. Maar per saldo is er een tekort van 25 miljoen euro.”

Maar de woningen hóefden niet gesloopt. Lagen ze niet gewoon in de weg bij de stadsontwikkeling ?

Straver: „In de weg, dat klinkt zo... Rond dit gebied gebeurt inderdaad van alles. Maar zonder de noodzaak van de wijkvernieuwing zouden we sommige woningen niet hebben gesloopt. Algemeen was het vastgoed matig, niet toekomstbestendig.”

De VN rapporteert dat mensen met een migratieachtergrond „disproportioneel” worden geraakt.

Schakenbos: „Wij hebben geen enkele registratie of selectiecriteria als het gaat om afkomst of achtergrond. We doen onze stinkende best om iedereen goede huisvesting te bieden.”

De meeste mensen in de buurt hadden wel een migratie-achtergrond.

Straver: „Ja, dat geldt voor 65 procent van Rotterdam-Zuid.”

De sloop vergroot de kwetsbaarheid van migrantengroepen met het risico van dakloosheid, schrijft de VN.

Schakenbos: „Absoluut niet. Er zijn ook geen Rotterdammers ‘de stad uit gejaagd’, zoals vaak wordt gezegd. 90 procent van de bewoners heeft via Vestia een nieuwe woning gevonden in de stad, 60 procent van hen woont nog in de omgeving van de Tweebosbuurt. Wie naar een andere gemeente ging, koos hiervoor.”

Peilt u ook of die mensen gelukkig zijn na een gedwongen verhuizing?

Straver: „Dat moeten we in de volkshuisvesting als geheel meer, en gestructureerd gaan onderzoeken. Mijn persoonlijke indruk is dat een kleine groep het liever anders had gezien, maar dat de meerderheid op hun nieuwe plek echt gelukkig is.”

Lees het interview ‘Je wordt je huis uitgezet met een aai over je bol en een verhuispremie’

Wat heeft Vestia hiervan geleerd?

Straver: „Het betrekken van bewoners had Vestia eerder en meer moeten doen. Het is een beetje een overval geweest voor een deel van de bewoners. Dat trekken we ons aan.”

Er loopt nog een hoger beroep van elf bewoners. Wat als de rechter zegt: de sloop had niet gemogen?

Schakenbos: „Stel dat dat gebeurt, dan moet je met die bewoners gaan praten over oplossingen. Ik wil er niet teveel over speculeren.”

Is het gemeentelijke beleid om hogere inkomens te trekken niet achterhaald door de gestegen huizenprijzen? Die mensen komen nu vanzelf.

Schakenbos: „Wij steunen het beleid nog steeds, maar het gaat niet alleen om slopen. Vestia wil bouwen, renoveren en verduurzamen. Rotterdam heeft in totaal 10.000 woningen die aangepakt moeten worden. De bewoners die daarvoor moeten verhuizen, wil je netjes een andere woning aanbieden, naast de reguliere woningzoekenden. Het tempo van alle plannen baart me dus wel zorgen.”