Een derde van de verstrekte NOW-kredieten moet worden terugbetaald

Zo’n zeven op de tien bedrijven hebben vorig jaar te veel noodsteun ontvangen van de Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW). Van de 12,4 miljard euro die via de eerste twee rondes is verstrekt, moet naar schatting 4,2 miljard euro – een derde – worden terugbetaald. Dat blijkt uit voorlopige berekeningen gemaakt door ambtenaren van het ministerie van Financiën, waar zij in het economenblad ESB woensdag over schrijven.

Bij het aanvragen van de loonkostensubsidie moeten ondernemers een schatting maken van hun omzetverlies vanwege de coronamaatregelen en eerder betaalde salarissen. Een ruime meerderheid van de ondernemers heeft het eigen omzetverlies gemiddeld 32 procentpunt te hoog ingeschat voor de eerste ronde. Slechts 14 procent onderschatte dit. Ook bij de tweede ronde overschatte nog bijna 80 procent van de aanvragers het omzetverlies.

Omdat de NOW-aanvragers een voorschot van 80 procent ontvingen, hoeven niet alle ondernemingen die hun omzetverlies overschatten ook steungeld terug te betalen. De auteurs schatten dat het in totaal om zo’n 51.000 bedrijven gaat.

De kans is wel groot dat de schatting van het aantal bedrijven aan de lage kant is, denken de ambtenaren, omdat ze gebaseerd is op cijfers van het CBS in 29 sectoren. Deze cijfers nemen overige ontvangen steunmaatregelen, die meetellen als omzet, en een eventuele daling van de lonen niet mee. Ook het totale terug te vorderen steunbedrag is volgens deze analyse waarschijnlijk hoger dan demissionair minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid, D66) verwachtte. In een brief aan de Tweede Kamer eind mei schreef hij dat bij de eerste NOW-regeling de bedrijven samen 488 miljoen euro terug moesten betalen op het totale voorschot van 1,1 miljard euro.

Actie ondernemen

De tijdelijke NOW-steun is tijdens de coronacrisis in het leven geroepen om werkgevers tegemoet te komen die omzetverlies lijden door de crisis. Samen met latere NOW-rondes is er tot nu toe in totaal bijna 19 miljard euro uitgekeerd.

Eind juni riep het UWV ondernemers op om de definitieve rekening van de tegemoetkoming aan te vragen. Doet een bedrijf dit niet op tijd, dan loopt het het risico de voorgeschoten noodsteun helemaal terug te moeten betalen. Volgens de uitkeringsinstantie had meer dan de helft van de aanvragers van de NOW 1.0 dit nog niet gedaan. 37 procent daarvan zei überhaupt niet op de hoogte te zijn dat zij zelf actie moesten ondernemen.

Wel krijgen ondernemers drie jaar de tijd om de te veel ontvangen voorschotten terug te betalen, in sommige gevallen kan dit zelfs vijf jaar zijn.

Om welke bedrijven het gaat, maakten de ambtenaren niet bekend. Booking.com en Tata Steel hebben zelf eerder aangegeven steun terug te zullen betalen.

Ook bij andere regelingen, zoals bij de TVL (Tegemoetkoming Vaste Lasten), kunnen voorschotten teruggevorderd worden. Een woordvoerder van RVO laat echter weten dat dit hierbij „veel minder speelt”.