Laatste nieuws coronacrisis

1 miljoen vaccinatiebewijzen uitgegeven met CoronaCheck-app

In dit blog lees je het laatste nieuws over het coronavirus in binnen- en buitenland. Wil je via de mail op de hoogte blijven? Schrijf je in voor onze nieuwsbrieven.

Hackpoging oorzaak van systeemvertraging bij Testen voor Toegang

Een „hackpoging van buitenaf” is de oorzaak van de systeemvertraging die zorgde voor drukte bij verschillende locaties van Testen voor Toegang op vrijdagmiddag. Dat schrijft Stichting Open Nederland, de organisatie achter de testen, in een verklaring. Volgens Open Nederland zijn er „onmiddellijk” maatregelen genomen en „wijst niets erop” dat hackers toegang hebben gekregen tot het testsysteem of persoonsgegevens.

In eerste instantie noemde Stichting Open Nederland de grote drukte bij Testen voor Toegang, zowel op de locaties als bij het inplannen van testen online, als oorzaak voor de systeemvertraging. De organisatie zegt dat ze de hackpoging pas bekend wilde maken nadat zeker was dat deze was afgewend, zodat ze anderen niet op ideeën zou brengen. De Stichting gaat onderzoeken hoe de hackpoging heeft kunnen gebeuren.

Testen voor Toegang neemt de testen af die mensen vanaf dit weekend kunnen tonen om nachtclubs en horecagelegenheden in te komen die geen anderhalve meter afstand kunnen waarborgen. Een negatief testbewijs is niet nodig als je gevaccineerd bent of recent corona hebt gehad. Testen voor Toegang neemt namens de overheid coronatoegangstesten af op 95 locaties in Nederland.

Al 1 miljoen vaccinatiebewijzen uitgegeven met CoronaCheck-app

Sinds de lancering van de CoronaCheck-app donderdag zijn al 1 miljoen vaccinatiebewijzen uitgegeven. Dat meldt demissionair Hugo de Jonge (Volksgezondheid, CDA) vrijdagavond. Mensen kunnen dit bewijs gebruiken om evenementen bij te wonen binnen Nederland. Voorheen was dit alleen mogelijk met een negatieve test.

Door drukte op de app kregen veel mensen donderdag vlak na de lancering een foutmelding bij het ophalen van hun vaccinatiebewijs. Volgens De Jonge probeerden op dat moment zo’n 500.000 mensen per minuut hun gegevens op te halen in de app. In de avond werd dat soms zelfs meer dan een miljoen bezoekers. Als voorzorgsmaatregel is het aantal mensen dat kan inloggen beperkt. Zo’n 1,4 miljoen mensen hebben inmiddels succesvol ingelogd.

In eerste instantie konden 300.000 mensen die het Janssen-vaccin hebben gekregen geen vaccinatiebewijs ophalen, maar die bug is ook verholpen. Voor mensen die al een coronabesmetting hebben gehad en nu dus na één prik voldoende beschermd zouden zijn, is het nog niet mogelijk om een QR-code te generen. Het ministerie van Volksgezondheid laat weten dat er aan dat probleem gewerkt wordt.

Volgens De Jonge is de zomer „nu echt uit de startblokken”. Eerder op vrijdag meldde kenniscentrum voor seksualiteit Rutgers al dat het een campagne begint om jongeren veilig door de ‘summer of love’ te loodsen.

Als bewijs krijgen gevaccineerde Nederlanders een QR-code in de CoronaCheck-app. Foto Laurens van Putten/Hollandse Hoogte

Rutte: Nederland misschien als beste uit economische crisis van westerse wereld

Volgens demissionair premier Mark Rutte (VVD) komt Nederland na de coronapandemie misschien wel „het best uit deze economische crisis komt van de hele westerse wereld”. Dat zei hij vrijdag na afloop van de Eurotop in Brussel tegen persbureau ANP. Het is een spannende race, zet Rutte, „maar we zitten in ieder geval in de kopgroep”. Tegen de achtergrond van de ernstige gevolgen van de coronacrisis staat Nederland er volgens Rutte „heel goed” voor.

Na de zomer kunnen landen uitbetaald worden vanuit het coronaherstelfonds dat de Europese Unie vorig jaar heeft opgetuigd. Het demissionair kabinet heeft volgens Rutte nog geen herstelplan opgesteld om naar Brussel te sturen. Dat moet de nieuwe regering doen na de formatie. Volgens de demissionair premier maakt het niet uit dat het plan nog niet ingediend is. „Dat geld is er gewoon”, zei hij vrijdag. Als de formatie te lang duurt, zal het demissionaire kabinet zich er volgens Rutte mogelijk wel over buigen.

Voor alle landen in de EU is er in totaal zo’n 672,5 miljard euro beschikbaar aan subsidies en gunstige leningen. 5,6 miljard euro hiervan gaat naar Nederland.

Mark Rutte sprak na afloop van de Europese top met de pers. Foto Jonas Roosens / ANP

Technische problemen zorgen voor wachttijden bij Testen voor Toegang

Bij meerdere locaties van Testen voor Toegang staan vrijdagmiddag lange rijen wegens ICT-problemen. Dat meldt de organisatie achter de testen, Open Nederland, vrijdag op de website. Door drukte op de servers zit er een vertraging in het mailsysteem, waardoor het langer duurt om afspraken te verwerken en testuitslagen te versturen.

Er is een grote toename in het gebruik van toegangstesten, omdat dit weekend vanwege de versoepelingen van de coronamaatregelen veel nachtclubs en discotheken weer open gaan en veel horecagelegenheden meer klanten mogen ontvangen. Bezoekers moeten bij binnenkomst dan wel een negatief testbewijs kunnen laten zien. Ook bij sommige teststraten is het druk.

Vanaf volgend weekend blijven de testlocaties langer open in het weekend. De organisatie zegt daarmee de capaciteit met de helft te vergroten en hoopt daarmee problemen zoals nu te voorkomen. Testen voor Toegang verzorgt coronatoegangstesten namens de overheid en heeft 95 testlocaties in het land.

Een rij wachtenden voor een testlocatie in de Huidenstraat in het centrum van Amsterdam. Foto Paul van Riel/Hollandse Hoogte

RIVM meldt 659 nieuwe positieve coronatests

Tussen donderdag- en vrijdagochtend zijn 659 nieuwe positieve coronatests gemeld. Tussen woensdag en donderdag lag dit aantal rond de 700. Dat blijkt uit cijfers van het RIVM vrijdagmiddag.

Tussen donderdag en vrijdag kreeg het instituut meldingen van vijf sterfgevallen als gevolg van het coronavirus. Deze mensen zijn niet allemaal overleden in de afgelopen 24 uur; soms worden sterfgevallen met vertraging doorgegeven aan het RIVM.

Hoogste leider van Iran ontvangt eerste dosis van Iraans vaccin

De hoogste leider van Iran heeft zijn eerste dosis van het coronavaccin COVIran Barekat ontvangen. Ayatollah Ali Khamenei wilde geen buitenlands vaccin en had in januari Britse en Amerikaanse vaccins al verboden. COVIran Barekat, gemaakt door een Iraanse farmaceut, werd vorige week toegestaan in het land. Iraanse staatstelevisie en media deelden vrijdag de beelden van de vaccinatie van Khamenei.

Zo’n 4,8 procent van de Iraanse bevolking heeft tot nu toe één dosis van een vaccin ontvangen, volgens cijfers van Our World in Data. De 82-jarige Ayatollah wachtte echter tot er een Iraans vaccin beschikbaar kwam. Volgens Khamenei was het beter om te wachten op een vaccin van Iraanse bodem, omdat „we trots moeten zijn op deze nationale eer”, zo meldt persbureau AP vrijdag.

COVIran Barekat is gemaakt door staatsbedrijf Shifafarmed. Het vaccin is gemaakt op basis van het gedeactiveerde coronavirus. Er zijn geen gegevens uit de trials gepubliceerd, wel deelde Iran de conclusie dat het ‘eigen’ vaccin de ontvangers voor zo’n 85 procent beschermd zijn na twee doses.

Het was lastig om voldoende vaccins te importeren, omdat internationale instituten terughoudend waren om te handelen met Iran, uit angst voor Amerikaanse sancties. Wel had het land wat doses ontvangen via het COVAX-systeem. Iran is het zwaarst getroffen land in het Midden-Oosten. Sinds de uitbraak van het virus zijn meer dan 3,1 miljoen coronabesmettingen geregistreerd in het land. Ter vergelijking: in buurland Irak zijn er zo’n 1,3 miljoen en Afghanistan heeft meer dan 110.000 coronagevallen geregistreerd.

Ayatollah Ali Khamenei ontvangt zijn eerste dosis van het COVIran Barekat-vaccin. Foto Official Khamenei Website / Reuters

Excuus Britse coronaminister na schenden coronamaatregelen

De Britse minister van Volksgezondheid, Matt Hancock, heeft vrijdag zijn excuses aangeboden voor het overtreden van de coronamaatregelen. De Britse tabloid The Sun publiceerde vrijdagochtend beeldmateriaal waarop de politicus innig zoenend met een medewerker te zien is. Het duo houdt zich op de foto’s overduidelijk niet aan de coronamaatregelen.

„Ik heb mensen in de steek gelaten en het spijt me heel erg”, was daarop het commentaar van Hancock. De beelden zouden van 6 mei zijn. De vrouw met wie Hancock staat te zoenen is Gina Coladangelo, adviseur van Hancock en daarnaast lobbyist. Zowel Hancock als Coladangelo zijn getrouwd en hebben kinderen. „Ik blijf gefocust op het werk om het land uit deze pandemie te halen, en zou dankbaar zijn voor de privacy van mijn familie in deze persoonlijke kwestie.”

De oppositiepartijen Labour en Liberaal Democraten hebben de minister opgeroepen op te stappen, die twee partijen zijn bij elkaar opgeteld goed voor 212 zetels in het 650 zetels tellende Britse lagerhuis. Hancock heeft een bezoek aan een vaccinatiecentrum dat op vrijdag gepland stond afgezegd.

Hancock en Coladangel na afloop van televisieopnames, begin juni. Foto Tolga Akmen/AFP

Daling van coronapatiënten in ziekenhuizen houdt aan

De daling van het aantal coronapatiënten in de Nederlandse ziekenhuizen zet ook vrijdag door. Uit cijfers van het Landelijk Centrum voor Patiënten Spreiding (LCPS) blijkt dat vrijdag 363 mensen met Covid-19 in de ziekenhuizen liggen. Van hen liggen er 147 op de IC-afdelingen; dat zijn er 11 minder dan donderdag. Op de reguliere verpleegafdelingen worden 216 coronapatiënten behandeld; 18 minder dan de dag ervoor.

De afgelopen weken is het aantal patiënten in de ziekenhuizen flink afgenomen. Om die reden voert het demissionaire kabinet vanaf zaterdag nieuwe versoepelingen door.

Eerste zelfgekozen Janssen-prikken gezet, Jaarbeurs Utrecht organiseert priknacht

Vrijdag zijn de eerste prikken van het Janssen-vaccin gezet bij mensen die specifiek om dat vaccin hadden gevraagd. Iedereen die daarin is geïnteresseerd, kan sinds woensdag via een apart telefoonnummer een afspraak maken voor een inenting van Janssen. En de animo is groot. Op woensdag en donderdag zijn 154.000 afspraken met het vaccin ingepland, aldus demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, CDA). Een voordeel van het Janssen-vaccin is dat één prik voldoende is voor maximale effectiviteit, in tegenstelling tot een inenting met Pfizer/BioNtech, Moderna en AstraZeneca.

Vooralsnog zijn in Nederland voldoende Janssen-vaccindoses beschikbaar om 200.000 mensen in te enten. Als de voorraad op is, zullen geïnteresseerden op een wachtlijst worden geplaatst. Zodra er weer vaccindoses beschikbaar zijn, zullen ze een sms ontvangen om een afspraak in te plannen.

In Utrecht wordt het vaccineren vrijdag feestelijk aangepakt met een zogeheten priknacht. In de Jaarbeurs kan iedereen die zich heeft aangemeld van 21.00 uur tot 01.00 uur terecht voor een prik met het Janssen-vaccin. Een dj zal ondertussen muziek draaien, meldt RTV Utrecht. „We willen zo snel mogelijk iedereen gevaccineerd hebben”, aldus Maaike Schaap van GGD regio Utrecht. „Dus wij dachten: dat kunnen we dan wel een beetje feestelijk doen.” Volgende week woensdag en donderdag staan op dezelfde locatie ook priknachten op de planning.

Een GGD-medewerker dient het Janssen-vaccin toe in Nieuwegein. Sinds vrijdag kunnen mensen kiezen voor dit coronavaccin. Foto Sander Koning/ANP

Grapperhaus: kroegen mogen vrijdagavond al langer open blijven

Cafés en kroegen mogen vrijdagavond ook na 22.00 uur openblijven, mits de gemeente daar toestemming voor geeft. Eigenlijk gelden de versoepelingen van de coronamaatregelen voor de horeca pas vanaf zaterdag, maar demissionair minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid, CDA) vindt het geen probleem als handhavers vrijdagavond een oogje toeknijpen. „We zijn natuurlijk een land waar we af en toe wel eens iets gedogen”, aldus Grapperhaus tegen persbureau ANP.

Als burgemeesters de regels strikt volgen, moeten kroegen tussen 22.00 uur en 0.00 uur dicht, waarna ze hun deuren weer kunnen openen. De Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb heeft volgens RTV Rijnmond besloten om een nachtontheffing in te voeren, zodat de horecagelegenheden langer open kunnen blijven. Ook andere gemeenten kunnen zich dat permitteren, zo zegt Grapperhaus. Die ruimere openingstijden moeten in dat geval wel het gevolg zijn van een „lokale beslissing” en die kan per gemeente anders uitpakken.

Vanaf 26 juni vervalt een groot deel van de coronamaatregelen voor de horeca. De kroegen en cafés mogen weer open volgens de reguliere tijden en ze mogen de volledige bezoekerscapaciteit benutten — mits alle gasten anderhalve meter afstand houden en een vaste zitplek hebben. Als ze coronatoegangsbewijzen hanteren, komt de anderhalvemeterregel te vervallen. Ook kunnen de gasten staan en zitten waar ze willen.

‘Drakenkoning’ waarschuwt zijn onderdanen in Bhutan

Te voet, te paard en met de auto trekt de koning van Bhutan Jigme Khesar Namgyel Wangchuck door zijn koninkrijk om zijn onderdanen te vertellen over het belang van de coronamaatregelen. Daarmee bereikt hij inwoners van het Zuid-Aziatische land in alle kleine dorpen, zelfs in de bergen en voorbij de jungle. De koning doet dit al veertien maanden. „Zijn woorden worden erg serieus genomen”, vertelt de premier van Bhutan, Lotay Tshering, die vaak met de koning meegaat, vrijdag aan Reuters. Met zijn aanwezigheid zou hij de mensen verzekeren dat ze niet alleen zijn in hun gevecht tegen het coronavirus.

De officiële titel van de 41-jarige koning is de Druk Gyalpo, ofwel: Drakenkoning. Hij wandelt met zijn petje en gekleed in een Gho (een traditioneel gewaad voor mannen) langs de grenzen met India en China. Inmiddels is hij in alle hoog-risicogebieden geweest om te zien hoe zijn onderdanen de maatregelen naleven en om zorgmedewerkers te bedanken. In totaal heeft Bhutan 700.000 inwoners. Er is per tweeduizend inwoners slechts één arts beschikbaar. Ter vergelijking: in Nederland zijn er gemiddeld 3,3 artsen per duizend inwoners, meldt StaZ. Na elke trektocht gaat de koning in quarantaine, zoals de maatregelen voorschrijven. Zijn reizen worden gedeeld op zijn persoonlijke Instagram en Facebook.

In 2006 volgde de Drakenkoning zijn vader op. Sinds 2008, toen hij afstand deed van zijn absolute macht, is Bhutan een constitutionele monarchie. Wel heerst er nog veel ontzag en loyaliteit voor de Wangchuck-familie in het land. Net als de meeste onderdanen heeft de Drakenkoning een eerste dosis met het AstraZeneca-vaccin gehad. Na het vaccineren van 90 procent van de bevolking is de voorraad echter op. Daarom maakte premier Tshering donderdag bekend dat het land kijkt of het mogelijk is het vaccin te combineren met een ander merk, iets wat in bijvoorbeeld Canada en Spanje al is toegestaan. Op deze manier hoopt de overheid de tekorten zo snel mogelijk op te lossen.

Bhutan heeft een van de laagste dodenaantallen vanwege het coronavirus wereldwijd. Slechts één inwoner is eraan overleden. Het totale aantal coronagevallen ligt op 2.006 mensen sinds het virus uitbrak.

Koning Jigme Khesar Namgyel Wangchuck van Bhutan tijdens zijn bezoek aan afgelegen dorpen in het land in Zuid-Azië. Foto Royal Office / Reuters

Israel voert mondkapjesplicht opnieuw in wegens verspreiding Delta-virusvariant

In Israël geldt vanaf vrijdag 12.00 uur weer een mondkapjesverplichting in openbare binnenruimtes. Aanleiding is een oplopend aantal coronabesmettingen in het land, schrijft de krant The Times of Israël. Een dag eerder meldden de autoriteiten ruim tweehonderd nieuwe Covid-19-gevallen, het hoogste dagelijkse aantal in tweeënhalve maand. Circa 70 procent van alle nieuwe besmettingen in Israël is te herleiden naar de zogeheten Delta-virusvariant, die voor het eerst is ontdekt in India en besmettelijker is dan het ‘oorspronkelijke’ virus.

De mondkapjesplicht was pas tien dagen niet meer van kracht in het Midden-Oosterse land. Het opheffen van die maatregel was achteraf gezien misschien niet verstandig, zegt het hoofd van de nationale virusbestrijding Nachman Ash in gesprek met The Times. Toch zegt hij niet te vrezen voor een nieuwe infectiegolf vanwege het grote aantal Israëliërs dat is ingeënt. Meer dan 55 procent van alle 9,3 miljoen inwoners is volledig gevaccineerd. Sinds vorige maand zijn ook 12- tot 15-jarigen aan de beurt voor een prik, maar de vaccinatiebereidheid in die leeftijdsgroep is laag.

Vier stadsdelen Sydney opnieuw in strenge lockdown

Vier stadsdelen in Sydney gaan vanaf vrijdag opnieuw in lockdown, omdat er in de Australische stad 22 nieuwe coronabesmettingen geregistreerd zijn. Vorige week werd in Sydney bij 65 personen de nieuwe Delta-variant vastgesteld en de lokale overheid vreest nu voor een grootschalige uitbraak van de besmettelijkere variant van het coronavirus. Dat melden verschillende media in het land.

Inwoners van de betreffende buurten mogen zeker een week alleen voor essentiële zaken hun huis uit, bijvoorbeeld om boodschappen te doen of naar een medische afspraak te gaan. Waarschijnlijk moeten ook horecagelegenheden de komende zeven dagen de deuren sluiten, maar dat wordt pas zeker wanneer de autoriteiten later vandaag de definitieve regels voor de lockdown bekendmaken. De nieuwe coronamaatregelen gaan vrijdag iets voor middernacht in. Onder de vier getroffen stadsdelen vallen het CBD, het zakelijke centrum van de stad, en het beroemde Bondi Beach.

De bron van de nieuwe uitbraak is vermoedelijk een taxichauffeur die geen mondmasker droeg. De politie onderzoekt of de man hiermee gezondheidsvoorschriften overtreden heeft en strafbaar gesteld kan worden.

Reizigers op het centraal station in Sydney. Foto Loren Elliott/Reuters

Rutgers start campagne om jongeren veilig door ‘summer of love’ te loodsen

Het kenniscentrum voor seksualiteit Rutgers start samen met Soa Aids Nederland en de GGD’s een campagne om jongeren op seksueel vlak voor te bereiden op de aanstaande versoepelingen van de coronamaatregelen. Dat kondigt het kenniscentrum vrijdag aan op de website. Wanneer de regels versoepeld worden kan er door jongeren weer volop geflirt en gefeest worden, denkt Rutgers, dat naar aanstaande zomer verwijst als een „summer of love”. De campagne ‘Ben je oké?’ zal te zien zijn in horeca, poppodia en studentenverenigingen. Een belangrijk doel van de advertenties is het voorkomen van ongewenst seksueel gedrag.

Uit onderzoek van het kenniscentrum in februari bleek dat de coronapandemie „jongeren belemmerd heeft in hun relationele en seksuele ontwikkeling”. Voor corona had ruim de helft van de jongeren regelmatig afspraakjes, tijdens de tweede lockdown daalde dit naar 21 procent. „De beperking van sociale contacten heeft het liefdesleven van jongeren dus nagenoeg stilgelegd”, omschrijft Luc Lauwers, programmamanager Seksuele vorming bij Rutgers de situatie.

Door alle beperkingen hadden jongeren minder mogelijkheden om te experimenteren en te genieten van seks, denkt Rutgers, terwijl dat op die leeftijd wel belangrijk is. Met de zomer op komst vindt Rutgers het „hoog tijd dat we jongeren met gerichte activiteiten versterken en hun geheugen opfrissen over hoe je het met elkaar leuk en veilig houdt”.

De campagne ‘Ben je oké?’ zal te zien zijn in horeca, poppodia en studentenverenigingen. Foto Leonardo Patrizi/Getty Images

CBS: afgelopen week weer geen oversterfte

Tussen 14 en 20 juni (week 24) zijn in Nederland naar schatting iets meer dan 2.850 mensen overleden. Dat zijn er bijna honderd meer dan normaal gesproken verwacht voor deze periode. Er is hiermee niet meteen sprake van oversterfte: het aantal doden valt binnen de „gewoonlijke fluctuaties”. Dat blijkt vrijdag uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het RIVM registreerde in dezelfde periode acht coronadoden.

De sterfte bij mensen die langdurige zorg nodig hebben lag hoger dan gebruikelijk en het aantal overlijdens onder mensen van tachtig jaar en ouder was net iets hoger dan de verwachte sterfte in week 24. Bij de 65- tot 80-jarigen was sprake van oversterfte, net als in de twee weken ervoor. De sterfte onder de overige bevolking nam verder af, waardoor over de gehele bevolking gezien geen sprake is van oversterfte. Twee weken geleden (week 22) was volgens het CBS voor het laatst officieel sprake van oversterfte.

De afgelopen week was er officieel geen sprake van oversterfte, wel vielen er iets meer doden dan normaal. Foto Peter Hilz/ANP

Welkom in dit blog

In dit blog houdt NRC het laatste nieuws over de coronacrisis in Nederland en daarbuiten bij. Dit waren de belangrijkste ontwikkelingen van donderdag 24 juni:

  • Bij bijna 70 procent van de bloeddonoren in Nederland zijn antistoffen tegen het coronavirus aangetroffen. Dat is volgens bloedbank Sanquin vooral te danken door het versnelde vaccinatietempo. Met de huidige snelheid zou in juli al 80 procent van de donoren antistoffen kunnen hebben, stelt de bloedbank.
  • Het grootste deel van Nederland keurt nu geel op de Europese coronakaart van Europese gezondheidsdienst ECDC . In Groningen en Friesland is het aantal besmettingen zelfs zo laag, dat de provincies groen gekleurd zijn. Nederland was een van de laatste landen die nog rood oplichtte.
  • Er liggen nu minder dan 400 coronapatiënten in Nederlandse ziekenhuizen, het laagste aantal sinds 20 september 2020. Van de 392 opgenomen patiënten liggen er 234 op een verpleegafdeling en 158 op een intensive care.
  • Sinds donderdag kunnen mensen een vaccinatiebewijs aanvragen in de CoronaCheck-app. Daarmee kunnen ze reizen naar het buitenland of een evenement bezoeken in Nederland. Door de grote belangstelling raakten de servers van het RIVM en de GGD overbelast.
  • Lees ook: Lees hier het blog terug van 24 juni