Filippijns president die de strijd met China aanging

Met mondkapjes voor en spatbrillen op – in de Filippijnen waart corona volop rond – maken de vier zussen Aquino het overlijden van hun enige broer bekend. Benigno Aquino III is donderdagmorgen in zijn slaap overleden, in een ziekenhuis in de Filippijnse hoofdstad Manila. Hij werd 61 jaar. Benigno Aquino, beter bekend onder zijn bijnamen Noynoy of Pnoy, was al jarenlang ziek. Hij leed aan diabetes en nierfalen.

Van 2010 tot 2016 diende Aquino als president van de Filippijnen, waarmee hij zijn moeder achterna ging. Zijn ouders, het echtpaar Corazon en Benigno Aquino, waren de grote aanvoerders van het verzet tegen dictator Ferdinand Marcos in de jaren tachtig. Vader en oppositieleider Aquino werd in 1983 op het vliegveld in Manila vermoord bij terugkomst uit ballingschap in de Verenigde Staten.

Die moord leidde tot grote woede onder de bevolking en vormde zelfs een belangrijke katalyserende factor in het verzet van de bevolking tegen dictator Marcos. In 1986 trad Corazon ‘Cory’ Aquino als president aan, nadat grote demonstraties Ferdinand Marcos tot vertrekken hadden gedwongen.

Het land herstellen

Cory’s dood in 2009 was voor haar enige zoon aanleiding om zich te kandideren voor het presidentschap. ‘Noynoy’ won met overmacht, mede dankzij de belofte om in naam van zijn ouders het land te herstellen. De Filippijnen zijn een land van familiedynastieën – ook bij de verkiezingen van komend jaar is de grootste kanshebber om zittend president Rodrigo Duterte op te volgen zijn dochter Sara Duterte.

Lees ook Trouwe huisvrouw die volksopstand tegen Marcos leidde, de necrologie van Cory Aquino (2009)

Na de financiële crisis in 2008 waren de Filippijnen er economisch gezien slecht aan toe en Aquino probeerde de strijd aan te gaan met de diepgewortelde corruptie in het land. Met wisselend succes. Een van zijn eerste acties: ervoor zorgen dat politici en andere leden van de elite zichzelf niet langer voorrang verschaften met het geblèr van autosirenes in de beruchte verkeersfiles van Manila.

Het was ook Aquino die de strijd met China aanging over diens opkomende dominantie op de Zuid-Chinese Zee. En hij won. In 2016, tegen het einde van zijn presidentschap, stelde het Permanente Hof van Arbitrage in Den Haag vast dat er niets klopt van de ‘historische’ claims dat het grootste deel van de zee aan China zou toebehoren. Aquino’s opvolger Duterte liet het na om met die uitspraak druk op China te zetten – hij haalde de banden met de grootmacht juist aan.

Vergelijkingen met Duterte

Op sociale media reageren donderdag veel inwoners op Aquino’s overlijden met verwijzingen naar het repressieve leiderschap van de zittende president. Zo schrijft een journalist van nieuwssite Rappler op Twitter: „Noynoy Aquino was niet perfect, maar zijn strijd tegen corruptie hielp de Filippijnse economie herstellen. We konden kritiek op zijn beleid leveren zonder bang te zijn dat de staat achter ons aan zou komen.”

Lees ook: ‘Wij journalisten zitten na 4 jaar Duterte al zo’n beetje in Siberië’

Benigno Aquino III, president van de Filippijnen van 2010 tot 2016, pakte met wisselend succes de corruptie in zijn land aan.