Haagse buurt wil de unieke stapels tweedehandsboeken van Colette behouden

De boekentorens zijn hoger dan 1.70 meter, de gangetjes ertussen alleen geschikt voor de slanke lezer. Dan nog: wie zich te snel omdraait, of onbehoedzaam, stoot zeker iets om. Een atlas die net bij de enkels staat, een fotoboek dat iets uitsteekt, een stapeltje blauw gebonden boeken dat naast een kast staat. Zelf een boek pakken in het antiquariaat Colette, in de Haagse wijk Duinoord, heeft iets weg van het spel Mikado.

Feilloos weet Jogchum de Vries (80) waar wat staat. Meer dan twintig jaar liefde zit in deze ruimte vol boeken. Waar een ander oud papier ziet, ziet hij in alles een verhaal. In de kast met Russische literatuur, de stapel iets-met-Friesland (Cissy van Marxveldt, Ate de Jong, boek over Mata Hari).

De Eerste Wereldoorlog staat bij de deur. De Tweede? Hij wuift naar ergens achterin de winkel. „Dat kopen toch andere lui.” Een klant komt binnen. Zegt: „U had laatst in de etalage...” De Vries weet onmiddellijk welk boek wordt bedoeld. Grijpt zonder aarzelen naar het juiste tussen de 24.000 die er naar schatting staan. Hij zegt: „Ik heb nog een kelder onder die muur daar. Die staat helemaal vol met pockets, dozen vol.”

Hij had een advertentie in NRC gezet. Op een vrijdag, de dag van het Boekenkatern. Opvolger gezocht. Daar kwam maar één reactie op. „Zeer teleurstellend”, zegt hij. Dat was na een al twee jaar durende zoektocht. Er kwamen wel gegadigden. Maar: „Dan moesten ze nadenken, het werd nooit wat.” Van tweedehandsboeken, erkent De Vries, kan je niet meer leven.

Briefje op de deur

Een briefje op de deur dit voorjaar leidde tot weinig meer. Wel was er belangstelling voor overname van de huur van het pand. De Vries zegt: „Waar moet ik dan met al mijn boeken naar toe?”

Buurtbewoners zagen het briefje ook. Colette weg? Acht van hen sloegen de handen ineen, en zijn een crowdfundingactie begonnen om van het antiquariaat een collectief te maken, zonder winstoogmerk, gerund door henzelf als vrijwilligers. Zoals in Amsterdam buurtbewoners De Nieuwe Boekhandel redden door aandelen te kopen, en in het Groningse Haren boekhandel Boomker sinds 2014 een coöperatie is.

Lees over de redding van Boomker: Gered door emotie van de klant

Ze verwachten via het platform Voordekunst 20.000 euro bijeen te krijgen voor een overname, en dan genoeg te verdienen om de huur te kunnen betalen. „Het zou toch jammer zijn als hier een to go-supermarkt komt, of een koffietentje”, zegt een van hen, Volkskrant-journalist Jean-Pierre Geelen. „We willen Colette behouden voor de buurt, voor de boeken, voor de romantiek.” Er is nog geen datum voor de overname.

Charlie Hebdo in de etalage

Hij viel zelf voor de etalages, die gewijd zijn aan een schrijver of een land. Bij een vorig EK Voetbal bestond hij uit louter boeken met een oranje kaft. Geelen: „De dag na de aanslag op [de redactie van het Franse tijdschrift] Charlie Hebdo, lag zijn etalage vol met oude nummers. Dat vond ik zo mooi en gedurfd.” Jogchum De Vries haalt zijn schouders op en zegt: „Ik had nog wat jaargangen liggen.”

Over de etalage zegt hij: „Ik toon wat ik heb.” Aan online verkoop doet hij niet. „Mensen moeten maar naar de winkel komen. Ik schrijf op wat ze zoeken en bel als ik het gevonden heb.” Want het gaat ook om het praatje vindt hij. Om nieuwsgierig zijn naar wat anderen willen lezen.

„Wat dat betreft, zit Colette hier goed. Ik heb niks te klagen. In deze buurt lezen ze nog, en ze zijn ook heel genereus met de verkoop. Soms hangt er wel eens een tasje vol boeken aan de deur, om niks.” Hij vertelt dat er eens 25 vuilniszakken met boeken voor de deur lagen. Dat was nog in de tijd dat er gedanst kon worden op de vloer.

De Vries beseft dat als het de buurt lukt genoeg geld bijeen te krijgen voor overname, er wel iets zal veranderen. Dat internet bijvoorbeeld. Aarzelend: „Misschien is dat wel een voordeel voor de klant.” Hij zegt: „Ik ben me langzaam aan het losweken.” En dan: „Thuis heb ik ook boeken hoor. En er is genoeg te lezen.” Hij somt de kranten op waarop hij is geabonneerd, tijdschriften ook.

De laatste keer

Voor het laatst heeft Jogchum de Vries de etalage ingericht. Met zijn eigen favorieten, die zijn verhaal vertellen. Pake Sytse van Rink van der Velde verwijst naar zijn Friese jeugd, daarnaast een exemplaar van het voetbaltijdschrift Hard Gras over Heerenveen. Iets over paardenrennen en wielrennen („mijn verborgen levens”). Het laatste is bovendien geschreven door wijlen Martin Ros, boekenuitgever en recensent.

Wel Reve en Hermans, geen Mulisch („dat trekt me niet”). Primo Levi en Joseph Roth. Veel Frans, een biografie over Edith Piaf en een boek over Willem, een van de tekenaars bij Charlie Hebdo. Een erotisch boek van Xaviera Hollander. Twee boeken over de kunst van Sárika Góth. Jogchum de Vries zegt: „Hoe ouder ze werd, hoe kleurrijker.”

De boeken zijn natuurlijk gewoon te koop. Dit zijn dubbelen. „Thuis heb ik ze ook”, zegt hij.