De lekkerste Bourgogne

Een dag geen Chambertin gedronken, is een dag niet geleefd. Waar hij ook was, Napoleon Bonaparte stond erop dat er altijd voldoende voorraad was van zijn favoriete rode wijn, afkomstig uit de Bourgogne. Zijn karakteristieke, volle smaak heeft de Chambertin te danken aan de pinot noir-druif. Napoleon dronk wijn overigens meestal niet puur, maar vermengd met water. En hij hield het bij een halve fles per maaltijd, leren we van de chroniqueur van ’s keizers dagelijks leven, Frédéric Masson.

De wijnen werden geleverd door de firma Soupé et Perrugues. Napoleon had een voorkeur voor Chambertin van vijf à zes jaar oud. Alle flessen werden gemaakt in Sèvres en waren voorzien van een letter ‘N’ met een kroontje erboven. De keizer moest zes franc per fles betalen (het weeksoldij van een soldaat), maar alleen voor de flessen die hij daadwerkelijk gedronken had – niet voor wat in totaal geleverd was.

Soupé et Perrugues had een contract om het keizerlijk hof van Chambertin te voorzien, waar het zich ook bevond. Dat betekende dus dat niet alleen Napoleons paleizen werden bevoorraad, maar dat hij ook op veldtocht altijd naar een fles van zijn favoriete druivensap moest kunnen grijpen. Daarom reisde er een medewerker van de wijnhandel mee met het leger.

Zo zat Napoleon nooit om Chambertin verlegen – behalve op één dag: 14 oktober 1805. Na de gewonnen slag bij Elchingen kwam hij aan in zijn kwartier voor die avond, in het dorpje Oberfalheim. Daar bleek dat zijn volledige bagage geplunderd was – inclusief alle wijn. De keizer kon er wel om lachen en zei dat dit een unicum was. Hij had nog nooit zonder Chambertin gezeten, „zelfs niet in de woestijn van Egypte”.

In ballingschap op Sint-Helena – vanaf oktober 1815 – was het moeilijk om aan voldoende goede wijn te komen. Napoleon schakelde noodgedwongen over op Bordeaux, of claret, zoals zijn Britse cipiers het noemden. Gouverneur Hudson Lowe beperkte het rantsoen op een gegeven moment tot maar één fles wijn per persoon per dag en één fles champagne om met zijn allen te delen. Dat leidde tot groot ongenoegen bij zijn Franse gasten, blijkt uit de mémoires van de baron de Las Cases. Die noteerde ook dat Napoleon soms flink klaagde over de kwaliteit van de wijn die hij kreeg voorgezet. Die was dan exécrable, afschuwelijk. Op zijn geboorte-eiland Corsica had hij betere wijn gedronken, meende de gevallen keizer.

Het verblijf op Sint-Helena had één groot oenologisch voordeel: het lag relatief dicht bij Zuid-Afrika, waar de beste (zoete) dessertwijn ter wereld gemaakt werd: vin de Constance. Regelmatig kwamen er flessen per schip over vanuit Kaapstad.

De oogst van 1821 die voor de keizer bedoeld was, werd niet meer verzonden, omdat hij op 5 mei overleed. Een fles vin de Constance uit dat jaar ging vorige maand onder de hamer in Zuid-Afrika, voor 25.000 euro. De wijn was in 2019 herkurkt en is nog prima drinkbaar – aldus het veilinghuis.