Op festival STRP is de kunst ‘digital born’

Klik op de webpagina van het kunstwerk en de Zoom-vergadering opent. Maar in plaats van een groepje collega’s zit er een heel leger bots aan de andere kant. Voor het digitale kunstwerk Synthetic Messenger hebben Tega Brain en Sam Lavigne honderd computerprogramma’s aan het werk gezet. Deze zoeken naar online nieuws over klimaatverandering en klikken op alle advertenties die bij het artikel staan. Daardoor krijgen webpagina’s met klimaatnieuws meer advertentie-inkomsten en wordt de financiële waarde van zulk nieuws kunstmatig vergroot. Een ingenieus stukje oplossingsgerichte kunst waarbij technologie, kunst en activisme mooi samenkomen.

Lees ook: Heropening cultuur: ‘Zo gaan we toch een beetje goed de zomer in’

Voordat musea en zalen deze zaterdag de deuren weer opengooien, laat STRP op de valreep nog eens zien hoe divers online kunst kan zijn. Vier dagen lang presenteert het Eindhovense technologie- en kunstfestival een volledig online programma. Bijna alle getoonde werken zijn ‘digital born’: kunst speciaal gemaakt voor een digitale omgeving. Twaalf van de veertien werken zijn wereldpremières.

Onder andere geïnspireerd door emancipatoire bewegingen als #metoo, Black Lives Matter en klimaatactivisten staat het festival dit jaar in het teken van het collectief. „We hebben nieuwe manieren nodig om verbinding te maken”, stelt de organisatie. In een tijd van oppermachtige socialemediabedrijven, internettrollen en twittergevechten lijkt sociale verbinding niet de sterkste kant van de digitale wereld. Tegelijkertijd heeft de pandemie zowel ons isolement als ons beeldschermgebruik alleen maar verder opgeschroefd. Onder het thema ‘All of Us’ daagt STRP de bezoeker uit om op andere manieren online in contact met de ander te komen en collectiviteit te omarmen.

Lees ook: De kracht van het collectief

De verschillende werken in de online expositie blinken vooral uit in de onderlinge verscheidenheid. Zo vertelt Acts In Translation van Dalena Tran op elk exact uur een ander verhaal over een gebroken hart. In totaal zijn het tachtig verhalen afkomstig uit 37 steden. Soms duurt een verhaal maar vijf minuten en dan loopt de klok langzaam af terwijl straatgeluiden en huiselijk gerommel te horen is. De vorm is eenvoudig maar de tijdindeling geeft een poëtische vertraging.

CHORUS I van Boris Acket en Maarten Vos is een spektakelstuk. De video lijkt een concertregistratie waarin de sopraan Elisabeth Hetherington zingt terwijl haar stem wordt herhaald en opgestapeld tot een koor. Hevige audiobewerkingen maken het geluid nog groter dan het al is. De performance is imponerend maar ook licht melodramatisch.

Ander werk is er onder andere van Danielle Brathwaite-Shirley die een ‘black trans’-talkshow creëerde met „publiek dat nooit oordeelt”. Een video-essay van Disnovation.org vertelt over zonnekracht als de enige vaste waarde in de wereld en in de app Tail of the Hen van Lundahl & Seitl koppelt een fluisterstem twee willekeurige bezoekers aan elkaar om deze letterlijk door elkaars raam te laten kijken.

De verscheidenheid in vorm, techniek en inhoud laat de rijkdom zien van online kunst. De digitale omgeving werkt soepel en intuïtief. Een incidentele bufferbalk is als een wachtrij die in een oogwenk oplost. Toch voelt de expositie soms te veel als een streaming platform: de werken krijgen niet de kans om op elkaar te reageren, zodat het je het als bezoeker toch wat minder als een festival beleeft.