Brieven 29/5/2021

Klimaatzaak Shell

Rechter op glad ijs

Het is misschien prijzenswaardig dat een rechter met een baandoorbrekende uitspraak de klimaatverandering wil helpen bestrijden, maar in de Shell-klimaat-zaak gaat de rechter mijns inziens zijn boekje ver te buiten (Ook Shell moet zich van rechter aan Akkoord van Parijs houden, 27/5). Door zelf een CO₂-reductie op te leggen aan Shell begeeft de rechter zich op het terrein van de wetgever. Hadden we geen scheiding der machten? Is een rechter wel in staat zo’n complexe afweging te maken? Overziet hij de consequenties? Daarbij draagt de rechter bij aan verregaande concurrentievervalsing. Wanneer Shell het onderspit delft door de uitspraak, zullen andere concerns, niet gehinderd door vooruitstrevende normen, de wereld van olie voorzien. De rechter ziet terecht dat ons huidige democratische systeem te wensen overlaat, wanneer het gaat om het welzijn van de wereld op de lange termijn. Het is echter niet aan hem om dat defect op te lossen door als een soort verlichte dictator in de bres te springen. De rechterlijke macht brengt de rechtsstaat in gevaar door op de stoel van de kiezer en van de wetgevende macht te gaan zitten. Wanneer die laatste twee te veel worden getergd zullen zij niet schromen de onafhankelijke rechtspraak monddood te maken.

Klimaatzaak Shell (2)

Shell, dat zijn wij

Zoals Milieudefensie zelf ook aangeeft; die uitstoot van Shell is voor 90 procent afkomstig van gebruik door eindgebruikers. Wij zelf dus, aan de pomp of door te vliegen. Dus wij kiezen de overheid en bepalen daarmee de regels, en we kopen vervolgens het product. Waar blijft in vredesnaam onze eigen ‘zwaarwegende inspanningsverplichting’?

Wit-Rusland

Rol van Ryanair

Hoewel de gezagvoerder een andere keuze had kunnen maken, is te begrijpen dat Ryanair FR4978 in Minsk landde. Wat ik minder vanzelfsprekend vind is dat na ‘oponthoud’ werd vertrokken uit Minsk met achterlating van passagiers.

Ik kan me voorstellen dat de druk om weg te komen uit Minsk om allerlei reden groot was. Ryanair en vermoedelijk ook de resterende passagiers wilden vast zo snel als mogelijk weg uit Minsk. Maar heeft de gezagvoerder niet de verantwoordelijkheid voor alle passagiers? Zou de gezagvoerder niet hebben moeten weigeren te vertrekken, wetende dat minstens twee passagiers tegen hun wil moesten achterblijven? Op afstand is de vraag stellen natuurlijk makkelijker dan in de situatie zelf beslissen. Ik denk dat het heel veel verschil zou hebben gemaakt. Of de passagiers werkelijk terug aan boord zouden zijn gebracht, is de vraag. Maar zeker zou het de internationale gemeenschap hebben gedwongen nog krachtiger stelling te nemen en het lokale regime onder grotere druk hebben gezet. Nu weten we in ieder geval dat bij Ryanair de zorg voor de passagiers al gauw ophoudt als het spannend wordt.

Wit-Rusland (2)

Hypocriet

Kaping dwingt Rutte tot scherpe koers, luidt de kop boven het artikel na de ‘staatskaping’ door het Wit-Russische regime (27/5). Tijdens de top had hij gemerkt („niet alleen bij mezelf maar bij alle collega’s”) dat door Wit-Rusland „echt alle grenzen” overschreden zijn. Hoe anders waren de reacties toen Bush de illegale Irakoorlog ontketende? Nederland ging zelfs helpen met een oorlog die honderdduizenden mensen het leven kostte en een verwoest land achterliet. Internationaal recht was blijkbaar geen probleem. Helaas wordt Amerika ook bij vele andere schendingen van internationaal recht zoals bij de operaties van de ‘Drone Killing List’ uit de wind gehouden. The Bureau of Investigative Journalism rapporteerde dat daarbij tussen 2010 en 2020 door 14.040 aanvallen tussen de 8.058 en 16.901 mensen gedood werden. Daarvan tussen de 910 en 2.200 burgers onder wie tussen de 283 en 454 kinderen. Ooit het instellen van sancties tegen Amerika in discussie geweest? Het gaat er blijkbaar helaas niet om wat er gedaan wordt maar door wie.

Roofkunst

Waardering

„Teruggave van koloniale roofkunst kan veel sneller”, aldus Jos van Beurden (NRC, 26/5). Maar is dat ook wenselijk? De kwestie van roofkunst heeft zoveel verschillende aspecten dat zorgvuldig onderzoek van het grootste belang blijft. En dat kost nu eenmaal tijd. Nu goede sier maken met snelle teruggave zou op den duur weer voor nieuwe problemen kunnen zorgen.

De door Van Beurden aangehaalde kris van Diponegoro, rond het jaar 1830 tijdens de Java-oorlog geroofd, werd vorig jaar teruggegeven aan Indonesië. Een goede zaak. Maar zou na bijna twee eeuwen verblijf in Nederland een jaartje eerder of later echt hebben uitgemaakt? Bovendien is het van belang te beseffen dat het verblijf in Nederland net zo goed deel is geworden van de geschiedenis van een dergelijk object.

Koloniale kunstvoorwerpen zijn vaak jarenlang met liefde en respect door musea en verzamelaars in Nederland gekoesterd, bewonderd, bestudeerd, en bovenal met de grootst mogelijke toewijding bewaard. Het benoemen van deze kant van de zaak en het uitspreken van waardering hiervoor lijkt mij hoog tijd worden.

kunsthistoricus

Cultuur

Ík zet een dvd op!

In een verder terechte reactie op het culturele wereldbeeld van Hugo de Jonge vraagt briefschrijver Youetta Visser zich af wie in deze tijd van streaming nog een dvd opzet (Brieven, 27/5). Mijn antwoord is simpel: ik. Althans zolang de theaters en concertzalen niet normaal draaien.

En waarom? Omdat ik van muziek houd! Een goede dvd geeft muziek, opera, film (filmmuziek!) weer met 1411 kbps, een geluidskwaliteit die overeenkomt met die van de cd. De streamings waaraan we nu al ruim een jaar zijn overgeleverd, komen niet verder dan een mager mp3-niveau van 92 tot 192 kbps, leuk voor het beluisteren via oordopjes, tablets of laptops, maar een gruwel voor wie gewend is muziek live of via een hifi-installatie te beluisteren. Dat zelfs gerenommeerde orkesten en operagezelschappen een optimale beeldkwaliteit (HD-televisie!) combineren met dit verwaterde geluid, is een nog grotere schande dan het feit dat een maatschappij als Ziggo onlangs het FM-geluid van klassieke radiozenders heeft opgeofferd aan eenzelfde inferieure weergave.