GGD Amsterdam: veel besmettingen Koningsdag binnenshuis

Alleen gevaccineerden mogen met openbaar vervoer in Saudi-Arabië, Algerije heropent grenzen niet

Een overzicht van het coronanieuws in het buitenland:

• Inwoners van Saoedi-Arabië moeten gevaccineerd zijn als ze willen reizen met het openbaar vervoer of overheidsgebouwen willen betreden. Dat heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken bekendgemaakt, meldt het Saoedische persbureau SPA dinsdag. De regels zullen vanaf 1 augustus gaan gelden. Wie een onderwijsgebouw binnengaat of deel wil nemen aan bijvoorbeeld cultuurevenementen of sportwedstrijden zal vanaf die dag ook gevaccineerd moeten zijn.
• Algerije gaat de grenzen van het land voorlopig toch niet heropenen. Afgelopen weekend maakte de regering bekend vanaf 1 juni weer internationale vluchten toe te staan, maximaal vijf per dag. Maar in een verklaring die persbureau Reuters heeft gezien, staat dat de grenzen toch dicht blijven, behalve in noodgevallen. Het is niet bekend wat de reden daarvoor is. Algerije heeft volgens Reuters sinds het begin van de coronapandemie 125.693 coronabesmettingen geregistreerd. 3.388 mensen zijn overleden aan Covid-19.
• Bahrein gaat jongeren tussen de twaalf en zeventien jaar oud inenten met het vaccin van Pfizer/BioNTech. Dat meldt het ministerie van Volksgezondheid op Instagram. De jongeren krijgen twee doses van het vaccin. Het besluit volgt onder andere op het besluit van de Verenigde Staten om tieners te vaccineren. In Bahrein moet een voogd toestemming geven voor het vaccineren en aanwezig zijn tijdens het prikken.

Is kinderen inenten een goed idee?

In Canada en de VS kunnen kinderen vanaf 12 jaar nu ook een prik van fabrikant Pfizer krijgen tegen Covid-19. Canada besloot daartoe op 5 mei, en de VS begin deze week na een zogeheten emergency use authorization (EUA) van de Amerikaanse medicijnautoriteit FDA. Sinds eind april ligt er een verzoek tot goedkeuring van dit vaccin voor 12- tot 16-jarigen bij het Europese EMA. Dat beslist naar verwachting over een paar weken. Intussen pleit Károly Illy, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde, alvast om kinderen ook in te enten tegen de ziekte. NRC beantwoordt zeven vragen over het vaccineren van kinderen tegen Covid-19.

Lees hier de zeven antwoorden: Is kinderen inenten een goed idee?

Belgische viroloog ondergedoken, Thailand overweegt vrijlaten gevangenen in strijd tegen coronavirus

Een greep uit het coronanieuws uit het buitenland.

• De Belgische viroloog Marc van Ranst is dinsdag door politie naar een veilige locatie gebracht. Er is in het land een klopjacht aan de gang op een mogelijk gewapende man uit extreemrechtse kringen die gedreigd zou hebben met een gewelddadige actie, op wie is niet direct duidelijk. Omdat de verdachte Van Ranst onlangs zou hebben bedreigd, is de viroloog uit veiligheidsoverwegingen met zijn gezin naar een beveiligde locatie gebracht. Dat melden verschillende Belgische media, zoals dagblad De Morgen. Het vermoeden bestaat dat de voortvluchtige man een pistool bij zich heeft. De veertiger zou voorkomen op een lijst van het Belgische Orgaan voor de Coördinatie en de Analyse van de Dreiging (OCAD) omdat hij „potentieel gevaarlijk extreemrechts” is.
• De Thaise regering overweegt het vrijlaten van 50.000 gevangenen in een poging het aantal coronabesmettingen in het land te laten dalen. Dat meldt de Bangkok Post. Het land worstelt momenteel met een van de grootste uitbraken van het coronavirus sinds de start van de pandemie. Maandag zijn 9.635 nieuwe besmettingen gemeld, driekwart daarvan is afkomstig uit de gevangenis. Als er niet genoeg vaccins zijn om mensen in te enten of als het aantal coronabesmettingen onvoldoende daalt, is het vrijlaten van mensen onder voorwaarden een optie. Dat zegt de minister van Justitie Somsak Thepsuthin tegen de krant. In de Thaise gevangenissen zitten momenteel 311.000 mensen vast, vijf procent meer dan officieel is toegestaan.
• Het Griekse eiland Corfu heeft dinsdag de eerste toeristen van het seizoen ontvangen. Zij reisden op een cruiseschip, meldt persbureau Reuters. Griekenland heeft de grenzen afgelopen weekend weer geopend voor toeristen uit de Europese Unie, de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Israël. Het land hoopt daarmee het dramatisch verlopen seizoen van 2020 te kunnen goedmaken. De reizigers hoeven niet in quarantaine, zolang ze gevaccineerd zijn of een negatief testbewijs bij zich hebben. Zo’n zeshonderd mensen maakten daar direct gebruik van en meerden dinsdag aan op Corfu. De opvarenden, die afkomstig zijn uit Frankrijk, Italië en Duitsland, moeten zich aan boord wel aan de coronamaatregelen houden. Zo worden ze regelmatig getest op het coronavirus, moeten ze mondkapjes dragen waar dat nodig is en afstand houden. Ook de crew wordt regelmatig gecontroleerd.

De nieuwe RIVM-cijfers wijzen de goede kant op

Het aantal ziekenhuisopnames, het aantal positieve tests én het percentage positieve tests: alle grafieken in de coronacrisis wijzen de goede kant op. De vaccinatiecampagne en het wat warmere weer lijken hun werk te doen: de derde golf is definitief over de piek heen, zo blijkt uit de laatste cijfers van het RIVM en het Landelijk Coördinaticentrum Patiënten Spreiding (LCPS), die ziekenhuiscijfers verzamelt.

Het aantal nieuwe Covid-19-patiënten dat op de IC werd opgenomen daalde afgelopen veertien dagen met bijna een derde. Afgelopen week werden er gemiddeld 30 patiënten per dag opgenomen, twee weken geleden waren dat er 47. Het aantal opnames op de verpleegafdeling daalde in dezelfde tijd met zo’n 30 procent, van gemiddeld zo’n 250 naar zo’n 175 per dag. Het is de duidelijkste aanwijzing dat de piek achter de rug is.

Lees hier de hele analyse van de weekcijfers: De nieuwe RIVM-cijfers wijzen de goede kant op

GGD Amsterdam: grootste deel besmettingen Koningsdag gebeurde binnenshuis

Volgens de GGD Amsterdam is het overgrote deel van de besmettingen die gelinkt kunnen worden aan Koningsdag binnenshuis gebeurd. Dat meldt de GGD-afdeling in een persbericht dinsdag. Demissionair premier Mark Rutte sprak in de coronapersconferentie vorige week van volgens hem zorgelijke 17 clusters aan besmettingen tijdens de feestdag in Amsterdam. Tijdens Koningsdag was het erg druk in Amsterdam en hielden mensen zich op veel plekken niet aan de coronaregels.

„Het overgrote deel van de besmettingen op Koningsdag- en nacht heeft binnenshuis in de privésfeer plaatsgevonden”, schrijft de GGD. Bij een meerderheid van de positieve gevallen gaat het om jongvolwassenen; 75 procent van de 483 besmette personen was in de leeftijd van 19 tot 30 jaar. 287 van de 483 onderzochte gevallen zouden aanwezig zijn geweest in een drukke mensenmasssa in Amsterdam tijdens Koningsdag.

Janssen levert Nederland deze week de helft minder vaccins

Nederland krijgt deze week ruim de helft minder Janssen-vaccins geleverd. In plaats van de beloofde 252.000 levert Janssen komende vrijdag 96.000 vaccins, meldt het RIVM dinsdag aan NRC. Maandag meldde persbureau Reuters al dat Janssen fors minder aan de EU-lidstaten zou leveren dan vooraf gepland.

Janssen kampt al enige tijd met productieproblemen bij een fabriek in de Verenigde Staten. Deze fabriek van het bedrijf Emergent BioSolutions werd vorige maand stilgelegd door de Amerikaanse toezichthouder FDA omdat de hygiëne er ondermaats was. Een woordvoerder van Janssen bevestigt dat de problemen nog niet verholpen zijn, maar benadrukt dat daar wel „met man en macht” aan wordt gewerkt. De productie in de Amerikaanse fabriek is van cruciaal belang voor het nakomen van de afgesproken leveringen aan de Europese Unie. Janssen is bezig met het opstarten van extra productiefaciliteiten in onder meer Leiden en India, maar het duurt nog even voordat deze nieuwe fabrieken vaccins kunnen gaan leveren.

Janssen zou in totaal zo’n drie miljoen vaccins aan Nederland leveren in het tweede kwartaal. De afgelopen weken zijn er daarvan nog maar ruim 200.000 geleverd. Een deel van de drie miljoen vaccins zijn hard nodig om de doelstelling van demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, CDA) te halen dat iedere Nederlander begin juli een eerste prik heeft gehad. Er dreigt in elk geval vertraging voor de groepen die de komende weken met Janssen zouden worden geprikt, onder wie daklozen, ongedocumenteerden en arbeidsmigranten.

RIVM: kwart minder nieuwe positieve coronatests afgelopen week

Bij het RIVM zijn de afgelopen week 35.142 positieve coronatestuitslagen gemeld. Dat is bijna een kwart minder dan in de zeven dagen daarvoor, toen 47.108 nieuwe meldingen werden gedaan van een besmetting. Dat blijkt dinsdag uit de weekcijfers van het RIVM. Het percentage positieve tests van het totaal steeg voor het eerst in lange tijd vrijwel niet en kwam uit op 12,2 procent tegenover 12,3 procent een week eerder. In totaal lieten ruim 272.000 mensen zich de afgelopen week testen.

Ook het reproductiegetal R, dat weergeeft hoeveel mensen een besmet persoon infecteert, is gedaald. Dat stond op 3 mei, het laatst gemeten moment, op 0,89. Eind januari stond het getal voor het laatst zo laag. De berekening van het reproductiegetal gebeurt wel onder voorbehoud, meldt het RIVM.

Het aantal positieve coronatesten per 100.000 inwoners daalde de afgelopen week in alle leeftijdsgroepen. Gemiddeld kregen er 202 mensen een positieve coronatestuitslag. Vorige week ging het nog om 270 mensen per hetzelfde aantal inwoners. In de veiligheidsregio’s Brabant-Noord en Limburg-Noord kwam het aantal meldingen met meer dan 280 per 100.000 inwoners de voorbije week wel hoger uit dan het landelijk gemiddelde.

Dagcijfers
Het afgelopen etmaal zijn bij het RIVM 5.396 nieuwe meldingen gedaan van een positieve coronatest. Dat zijn er stuk meer dan op maandag, toen ruim 2.900 positieve testuitslagen werden gemeld. Omdat toen sprake was van een technische storing bij het RIVM, zijn mogelijk eerdere testuitslagen opgeteld bij die van het afgelopen etmaal. Van zeventien mensen is in de afgelopen 24 uur bekend geworden dat zij zijn overleden aan de longziekte Covid-19, tien meer dan een dag eerder. Meldingen van sterfgevallen komen met vertraging binnen bij het RIVM.

Aantal coronapatiënten op IC’s met 35 afgenomen, grootste daling derde golf

Op de intensive cares liggen dinsdag 646 coronapatiënten, 35 minder dan een etmaal eerder. Dat is de grootste daling in de derde golf, blijkt uit cijfers van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS). Op de verpleegafdelingen worden momenteel 1.503 Covid-19-patienten verzorgd, een toename van één ten opzichte van gisteren.

Het algemene beeld is volgens het LCPS dat de ziekenhuisbezetting daalt. Het coördinatiecentrum verwacht dat die daling de komende tijd aanhoudt.

Vorig jaar 2.500 meer burenruzies gemeld dan in 2019

Buurtbemiddelingsorganisaties hebben vorig jaar ruim twintigduizend meldingen van conflicten tussen buren ontvangen. Dat zijn er ruim 2.500 meer dan het jaar ervoor, blijkt dinsdag uit een jaarlijkse inventarisatie van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (het CCV).

Volgens het CCV had de coronacrisis afgelopen jaar een grote impact op de leefbaarheid. „Vooral in grotere steden waar mensen dichter op elkaar wonen, hadden buren meer last van elkaar.” De vaakst voorkomende klacht was geluidsoverlast, onder meer door kinderen, verbouwingen of te harde muziek. „Nu iedereen door de coronamaatregelen meer thuis zit, veel online vergadert en de kinderen hele dagen thuis waren, merkt iedereen ook meer van zijn buren”, aldus het CCV. „Je gaat je ergeren aan geluiden die er altijd al waren, maar nu opvallen omdat je de hele dag thuis werkt.”

Bij een conflictsituatie tussen buren kan een zogeheten buurtbemiddelaar worden ingeschakeld, die met beide partijen het gesprek aangaat. Driehonderd gemeenten bieden deze optie kosteloos aan.

‘India exporteert tot zeker oktober geen vaccins’, Australië houdt vast aan gesloten grenzen

Een greep uit de ontwikkelingen rond de coronapandemie uit het buitenland.

• India zal hoogstwaarschijnlijk tot zeker oktober geen coronavaccins meer exporteren naar het buitenland. De regering van het land zette de export van de vaccins vorige maand stil vanwege de sterke toename van het aantal besmettingen. De eigen vaccinatiecampagne krijgt prioriteit boven de leveringen aan onder andere Bangladesh, Nepal, Sri Lanka en landen in Afrika, zo melden ingewijden aan persbureau Reuters. Inmiddels zijn meer dan 25 miljoen mensen in India positief getest op het virus en sterven dagelijks meer dan vierduizend inwoners. Tot nu toe verkocht of doneerde het land 66 miljoen doses aan het buitenland.
• Het aantal besmettingen in Taiwan loopt verder op. Het Aziatische land meldt dinsdag 240 nieuwe coronagevallen en 2 doden. Daarmee bevindt Taiwan zich in de heftigste uitbraak sinds het begin van de coronapandemie — die het land relatief goed onder controle kreeg. Persbureau AP meldt dat meer dan zeshonderdduizend mensen preventief in quarantaine zitten om verdere verspreiding van het virus te voorkomen. Ook zullen alle scholen in Taiwan de komende twee weken sluiten.
• De Australische premier Scott Morrison blijft vasthouden aan de sluiting van de grenzen. Volgens de regeringsleider is het ook voor volledig gevaccineerde mensen nog niet veilig om naar het buitenland te gaan. Het Australische 7News meldt dat Morrison zou inzetten op het geleidelijk weer toestaan van reizen. Bedrijven in het land willen een snellere heropening van de internationale grenzen om de economische gevolgen van de pandemie te beperken. Australië is van plan de eigen grenzen voor buitenlanders halverwege 2022 weer te openen. Eind dit jaar moeten alle bijna 26 miljoen inwoners gevaccineerd zijn.

Ruim 730.000 kwetsbaren uit risicogroep maakten nog geen vaccinatie-afspraak

Zeker 730.000 mensen in de zogeheten medische risicogroep hebben nog geen afspraak gemaakt om zich te laten inenten tegen het Covid-19. In totaal zijn ruim 1,4 miljoen Nederlanders onder de zestig jaar geselecteerd door hun huisarts vanwege een aandoening als diabetes, een longafwijking of hartaandoening, waardoor ze meer medisch risico lopen bij een besmetting dan gezonde leeftijdsgenoten. Daardoor krijgen de kwetsbaren voorrang bij de vaccinatie met Pfizer of Moderna, maar vooralsnog hebben slechts 670.000 mensen een afspraak gemaakt. Dat meldt de landelijke koepel GGD-GHOR dinsdagochtend.

Het is bij de GGD niet bekend waarom meer dan de helft van deze groep nog geen afspraak heeft. Vorige week - toen 345.000 mensen nog geen afspraak hadden gemaakt - dacht de gezondheidsdienst dat de meivakantie mogelijk een rol speelde. Maar ook nu die voorbij is, blijft het rustig bij de GGD. „De komende dagen zit onze agenda helemaal vol, maar daarna hebben we enkele tijdvakken die nog openstaan”, zegt een woordvoerder. „We hebben genoeg capaciteit om te kunnen vaccineren. Op bepaalde locaties zouden we zelfs ‘s avonds kunnen doorprikken, maar de afspraken daarvoor blijven uit.”

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) stelt dat het merendeel van de 1,4 miljoen uitnodigingen inmiddels is verstuurd. Een van de laatste zendingen van 35.000 brieven komt waarschijnlijk vandaag op de deurmat terecht. Ook het RIVM tast in het duister over de oorzaak van het achterblijven van de afspraken. Om te voorkomen dat GGD-afdelingen stilvallen met vaccineren, heeft het instituut maandag bepaald dat Nederlanders geboren in 1965 versneld een afspraak kunnen maken. Zij kunnen dat online alvast doen, daarvoor hoeven ze de uitnodigingsbrief niet af te wachten. Die moeten ze wel meenemen als ze zich daadwerkelijk laten inenten.

De komende dagen kunnen zij per post een uitnodiging verwachten. Volgens de GGD is het afsprakensysteem gisteren al opengesteld voor de groepen die zijn geboren in 1964 en 1963. Het RIVM besluit gezonde mensen uit te nodigen zodra bepaalde tijdvakken openblijven, omdat kwetsbaren geen afspraak maken. „Daarvoor houden we nauw contact met de GGD. We willen tempo houden. Als de tijdsvakken de komende dagen niet volraken, zullen we een volgende leeftijdsgroep uitnodigen”, aldus een woordvoerder.

Ondernemersvertrouwen voor het eerst sinds pandemie weer positief

Voor het eerst sinds het begin van de coronacrisis hebben ondernemers in Nederland weer voorzichtig vertrouwen in de toekomst. Dat blijkt uit een dinsdag gepubliceerd onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), dat de stemming in het bedrijfsleven sinds 2008 peilt. De zogenoemde stemmingsindicator lag aan het begin van het tweede kwartaal op 2,3 - voor het eerst sinds de crisis boven de 0. Precies een jaar geleden lag dit getal op een historisch dieptepunt van -37,2.

„Een stemmingsindicator van 0 houdt in dat optimisten en pessimisten in het bedrijfsleven elkaar in evenwicht houden”, licht hoofdeconoom bij het CBS Peter Hein van Mulligen toe. Dat die eersten nu in de meerderheid zijn, heeft volgens hem te maken met de versoepelingen van de coronamaatregelen en de voortgang in de vaccinatiecampagne. Wel benadrukt hij dat de waarde van 2,3 het resultaat is van sterke verschillen in vertrouwen tussen bedrijfstakken onderling. Zo ligt het vertrouwen in de horeca op ruim -30, terwijl groothandels (12,3), IT-bedrijven (4,9) en de bouwsector (14,3) „het wel weer zonnig inzien”.

Ondernemers werd dit kwartaal ook gevraagd in hoeverre zij belemmeringen ervaren door de Brexit. Iets meer dan de helft van hen drijft weleens handel met het Verenigd Koninkrijk. 24 procent van de ondernemers stelt last te hebben van additionele administratieve taken, zoals het moeten aanvragen van extra certificaten. 15 procent zegt extra kosten te maken door bijvoorbeeld in- en uitvoerheffingen. Volgens Van Mulligen heeft dit een beperkt effect op het ondernemersvertrouwen.

Welkom in een nieuw blog

Hier houdt NRC de laatste ontwikkelingen omtrent de coronapandemie bij. Dit was het nieuws van maandag 17 mei:

• De coronamaatregelen worden vanaf woensdag versoepeld. Demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, CDA) maakte maandag tijdens een kort persmoment bekend dat de zogenaamde ‘pauzeknop’ niet gebruikt gaat worden en de aangekondigde versoepelingen doorgaan. Buitenlocaties mogen vanaf woensdag weer open, evenals sportscholen en zwembaden. Sekswerkers mogen weer aan de slag en terrassen mogen langer open.
• In de ziekenhuizen lagen maandagmiddag 2.183 coronapatiënten, 31 patiënten meer dan op zondagmiddag. Het aantal coronapatiënten op de intensive cares is met vijf afgenomen; daar worden momenteel 681 mensen met longziekte Covid-19 verzorgd. Door een ICT-storing bij de GGD’s was de dagelijkse rapportage van het aantal positieve coronatests maandag incompleet.
• Het vaccin tegen Covid-19 van Pfizer en BioNTech kan langer in een gewone koelkast bewaard worden. Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) heeft maandag bekendgemaakt dat ongeopende flesjes in plaats van vijf dagen, een maand (31 dagen) in een koelkast van 2 tot 8 graden Celsius bewaard kunnen worden. Volgens het agentschap zal de aanpassing grote verschillen maken voor het vaccinatietempo in EU-lidstaten.
• Ziekenhuizen kunnen de reguliere zorg sneller dan verwacht weer oppakken omdat het aantal opnames van coronapatiënten harder daalt dan eerder voorzien werd. Dat zei voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ) Ernst Kuipers maandag tijdens zijn wekelijkse persmoment. „Dit betekent dat je versneld allerlei programma’s kunt hervatten”, zei hij.
• Koningin Máxima noemt de veelbesproken reis die de koninklijke familie vorig najaar maakte naar Griekenland, een „inschattingsfout”. Dat zei zij tijdens het maandagavond uitgezonden interview met Matthijs van Nieuwkerk ter ere van haar vijftigste verjaardag.

Lees hier het hele blog van maandag 17 mei terug