Nepal kon de tweede golf vanuit India op zich zien afkomen

Hij had ze nog zo gewaarschuwd.

„Drie maanden geleden trokken we al aan de bel bij de regering”, zucht Anup Subedee. De infectieziektedeskundige van HAMS Hospital, een van de betere private ziekenhuizen in Kathmandu, doet het masker voor zijn mond een seconde opzij om een slok van zijn cappuccino te nemen. „We zagen wat er in India gebeurde, hoe de coronabesmettingen daar opnieuw toenamen”, vervolgt hij, zijn masker weer op zijn plaats. „Maar niemand leek te willen luisteren. En toen was het al te laat.”

Daags voordat het ministerie van Gezondheid zou zeggen dat de situatie in Nepal „onbeheersbaar” was geworden, waren alle bedden op de intensive care van Subedee al bezet. Geen paniek, probeerde premier K.P. Sharma Oli maandag in een televisietoespraak de angst in te tomen.

Maar de woorden van het ministerie dreunden toen al na. „Ons zorgsysteem kan de toename in corona-infecties niet aan”, schreef het vlak voor het weekend in een verklaring. „We roepen het publiek op verstandig te zijn.”

„We geven op”, verwoordde The Kathmandu Post, een lokale krant, dat op de voorpagina.

Doemscenario

Het doemscenario waar virologen en artsen in Nepal al weken voor vrezen, voltrekt zich nu in volle vaart: de tweede golf die in buurland India een spoor van verwoesting trekt, is de grens overgestoken. In krap een maand steeg het aantal bevestigde nieuwe coronabesmettingen in Nepal van 500 op een dag naar meer dan 7.000, ver boven de eerste piek in oktober.

Lees ook: Overal in Delhi staan rijen: voor het ziekenhuis, voor zuurstof en voor de brandstapels

Gezien de geringe hoeveelheid testen (zo’n 17.000 per dag op een bevolking van dertig miljoen), ligt het werkelijke aantal zeer waarschijnlijk vele malen hoger: 44 procent van de testen bleek maandag positief. Langs de poreuze landsgrens met India kunnen de ziekenhuizen de toestroom van coronapatiënten al niet meer aan en worden artsen massaal ziek. Ook in de hoofdstad Kathmandu, waar sinds vorige week een lockdown geldt, liggen de IC-bedden vol.

Lokale lockdowns in India zorgden ervoor dat Nepalese arbeidsmigranten de afgelopen weken in groten getale terugkeerden, veelal via de landsgrens waar zij nauwelijks op het virus werden getest. Indiase arbeidsmigranten op hun beurt omzeilden vliegrestricties van landen als Koeweit door via Kathmandu te reizen. Inmiddels is de landsgrens met India grotendeels gesloten en zijn vanaf woensdag alle internationale vluchten tijdelijk geschrapt.

Rijen wachtende patiënten

Maar het virus is er al. In Nepal, waar het zorgsysteem normaal al kampt met forse tekorten, vooral in de afgelegen regio’s, wordt gevreesd voor een herhaling van wat zich nu in India afspeelt. Rijen wachtende patiënten voor ziekenhuizen die hen niet kunnen opnemen. Een gebrek aan medische zuurstof. In Kathmandu kan het aangewezen crematorium voor coronadoden de vraag inmiddels niet meer aan, met geïmproviseerde brandstapels langs een rivierbedding.

Ondertussen zwelt de kritiek op premier Oli en het zwabberende beleid van zijn regering aan. In Thamel, het backpackershart van Kathmandu, struinden tot vorige week toeristen uit Rusland, de Verenigde Staten en elders door nauwe straten gevuld met winkels vol klim- en wandelspullen. Een eerdere quarantaineverplichting voor reizigers was met oog op de start van het klimseizoen in maart teruggedraaid. Er vonden bruiloften plaats. Massale politieke bijeenkomsten.

„Zelfs het dragen van een mondkapje werd niet meer nageleefd”, zegt Sameer Dixit, een van de experts in een corona-adviesteam van de regering. De afgelopen maanden leken de prioriteiten van de politieke leiders desondanks elders te liggen: in december stortte premier Oli het land in een politieke crisis door het parlement te ontbinden in een poging een machtsstrijd binnen zijn partij te smoren. Die crisis duurt nog voort.

‘Waar was onze voorbereiding?’

In die maanden, stelt ook Dixit, werd kostbare tijd verspild. „Waar was onze voorbereiding op een tweede golf? Waar zijn de extra bedden? De productiefaciliteiten voor medische zuurstof?” Pas vorige week, toen de ziekenhuizen alweer volliepen, was daar ineens de lockdown. „Zelfs aan hoe die werd aangekondigd, kon je zien dat er eigenlijk geen plan was”, zegt Dixit. „Eerst was het maar voor één week. Een paar uur later was het ineens twee weken.”

In een poging de kritiek te pareren, kondigde premier Oli maandag aan dat het leger in alle provincies noodhospitalen met duizend bedden gaat opzetten. Grote staatsziekenhuizen, private ziekenhuizen en medische centra worden ‘vrijgemaakt’ voor coronapatiënten. Gepensioneerde artsen riep hij op zich beschikbaar te stellen. Ook de internationale gemeenschap sprak hij aan met het dringende verzoek te helpen om de zorginfrastructuur te versterken.

Lees ook: Cruciale vaccinschakel India exporteert even niet

China, in een eeuwige strijd met India verwikkeld om invloed in de Himalayaregio, gaf eerder al gehoor aan Oli’s roep om steun. Het nog maar net begonnen vaccinatieprogramma kwam in maart stil te liggen. Nepal was begonnen met prikken dankzij een donatie van India, en had daar nog eens twee miljoen doses ingekocht. Maar in maart schortte India de export van vaccins op om aan de enorme vraag in eigen land te kunnen voldoen.

Dat op de laatste dag voor de lockdown een enorme rij mensen naar boven slingerde in een van de staatsziekenhuizen in Kathmandu, dicht op elkaar, wachtend op een prik, is dankzij China. Dat stuurde onlangs 800.000 doses van hun Sinopharmvaccin, waardoor Nepal het vaccineren weer kon oppakken. Door de lockdown ligt het programma nu weer stil. Wel kondigde China alweer de volgende donatie aan: ditmaal 20.000 cilinders medische zuurstof.

Nepal zal alle hulp nodig hebben, zegt infectiedeskundige Subedee. „Het is nu al moeilijk om aan zuurstof te komen en dit is pas het begin.”

Correctie (04/05): In een eerdere versie stond dat Indiase arbeidsmigranten vliegrestricties van landen als Saoedi-Arabië omzeilden, dat moest zijn Koeweit.