Ontkennen, aanvallen: met die strategie reageert Modi’s partij

Het was maar een kort bericht. „Heb zsm zuurstofcilinder nodig. Plz sir.” De tweet was gericht aan Bollywoodacteur Sonu Sood, die al dagen zijn netwerk en sociale media gebruikt om wanhopige familieleden van Covid-patiënten in India te helpen, met het vinden van een ziekenhuisbed of zuurstof. De afzender Shashank Yadav was op zoek naar dat laatste voor een 88-jarig familielid. Nergens had hij het over corona.

Nu riskeert hij een gevangenisstraf. De politie in Amethi, het district in de Noord-Indiase deelstaat Uttar Pradesh, waar het familielid opgenomen lag, beschuldigt Yadav van „het verspreiden van geruchten over zuurstoftekorten met als doel angst en paniek te zaaien”. De 88-jarige, die kort na Yadavs tweet overleed (zogezegd aan een hartaanval), was niet besmet met corona en had geen zuurstof nodig, reageerde de politie onder zijn bericht.

Daags ervoor waarschuwde Yogi Adityanath al. De radicale hindoemonnik, die namens de Bharatiya Janata Partij van premier Narendra Modi leiding geeft aan Uttar Pradesh en wordt genoemd als potentieel premier, liet optekenen dat wie het nog waagt „valse geruchten” te verspreiden over een „niet bestaand tekort” aan medisch zuurstof in zijn staat, wordt aangeklaagd onder een draconische terreurwet.

Zelf zuurstof meenemen

Zijn woorden staan in schril contrast met de beelden die ondertussen blijven verschijnen uit steden als Lucknow en Agra, waar het aantal nieuwe coronapatiënten per dag met duizenden toeneemt. In de stad van de Taj Mahal zitten sommige ziekenhuizen zo om zuurstof verlegen, dat ze op hun deuren A4-tjes hebben geplakt om familieleden van patiënten te waarschuwen dat ze zelf voor gevulde cilinders moeten zorgen.

lees ook: In India is het nu jagen op zuurstof: ‘Help, mijn familielid stikt’

Ontkennen. Aanvallen. Het is de strategie bij uitstek gebleken van politici van Modi’s BJP nu de wereld meekijkt naar de verwoesting van de tweede coronagolf in India en de publieke woede richting regering aanzwelt. Want was het niet de BJP die begin dit jaar nog trots verkondigde dat India „corona had verslagen onder het capabele, sensitieve, toegewijde en visionaire leiderschap” van Modi?

En nu brengt iedere dag nieuw records.

De nood is onder meer in hoofdstad New Delhi zo hoog, dat zelfs eeuwige rivaal Pakistan heeft aangeboden beademingsmachines te sturen. Maar wie deze week luisterde naar Harsh Vardhan, de minister van Gezondheid, kreeg een andere indruk. India is dit jaar „zowel mentaal als fysiek beter voorbereid dan in 2020 om de coronapandemie te verslaan”, zei hij.

Eerder haalde de minister hard uit naar de 88-jarige oud-premier Manmohan Singh van de Congrespartij, toen die in een open brief suggesties deed om de pandemie te boven te komen (waaronder meer vrijheid voor staten bij het vaccineren). „De geschiedenis zal vriendelijker voor u zijn als uw aanbod voor ‘constructieve samenwerking’ en waardevol advies werd opgevolgd door uw eigen leiders”, reageerde Vardhan gebeten.

‘Extreem hardvochtig spel’

„Deze regering speelt een extreem hardvochtig spel”, zegt Gilles Verniers, politiek analist aan de Ashoka Universiteit in Delhi. „Hun ontkenning van de realiteit deed mensen geloven dat het oké was lokale verkiezingen over weken uit te smeren en massaal samen te komen bij religieuze festivals. Die houding weerhield hen er ook van de voorbereidingen te treffen die nodig waren om een tweede golf het hoofd te kunnen bieden.”

Zoals het tijdig uitbreiden van de productie voor medisch zuurstof: vorig jaar werd al duidelijk dat de huidige voorzieningen niet tegen een pandemie bestand waren. Maar van de beloofde nieuwe faciliteiten functioneert nog maar een fractie. In plaats van verantwoordelijkheid te nemen, wordt de schuld op anderen afgeschoven, aldus Verniers. „De staten. De oppositie. De media. Zelf weigeren ze enige rekenschap af te leggen.”

Recent bleek dat de regering tientallen kritische berichten op Twitter liet verwijderen. Waaronder een van een lokale minister uit West-Bengalen, waar de BJP de macht wil grijpen. „India zal premier Modi nooit vergeven voor […] het laten sterven van zoveel mensen als gevolg van mismanagement”, scheef hij naast foto’s van crematoria en de premier tijdens een massale verkiezingsbijeenkomst.

Bij BBC Newsnight verdedigde een woordvoerder van de BJP dat besluit door de tweets af te doen als nepnieuws. „Als je met een vals narratief uit deze crisis paniek creëert, heeft iedere regering het recht om die paniek te controleren.”

Lees ook: Pandemie dwingt trots India weer buitenlandse hulp te accepteren