‘Kom op nou! Niet gapen!’, klinkt het na 18 uur spelen

Woensdag 21 april, 12.04 uur

Het nummer ‘Storm Chaser’ is net afgelopen als Willem Smit zwetend ineenzakt. Hij voelt aan zijn kruis en merkt dat hij bij zijn eerste oerschreeuwen, woeste sprongen en wilde karatetrappen zijn broek heeft gescheurd. Hijgend stamelt hij: „Ik kan niet meer.”

Er is echter één probleem: hij heeft nog 23 uur en 56 minuten te gaan.

Willem Smits band Personal Trainer heeft zojuist een optreden in de Amsterdamse Paradiso afgetrapt dat een volledig etmaal zal duren en al die tijd via een livestream is te volgen. Reden van deze lichamelijke, geestelijke en sonische uitputtingsslag? In de aankondiging verklaarde de band zo „alle door corona gemiste shows te willen inhalen”.

Als ik dat lees, nemen mijn instincten het over. Ook ik heb het afgelopen rampjaar de broodnodige decibellen moeten missen. Er zit maar één ding op: vol overgave die 24-uursbubbel induiken. Niet thuis vanachter een scherm, maar ter plekke in Paradiso. En dan maar hopen wakker te blijven.

Ook de bandleden zeggen – als ze tien minuten voor aanvang staan te rekken en strekken – het gevaar om onderweg in te kakken te vrezen. „Ik ben echt zenuwachtig”, zegt gitarist Franti Marešová. „Ik kon vanaf vijf uur vanochtend al niet meer slapen.” Smit: „Ik twijfel of dit eigenlijk wel een goed idee was.”

14.19 uur

„We spelen nu iets rustiger”, zegt Smit tegen de kijkers. De scheur in zijn broekspijp heeft inmiddels zijn knie bereikt. „Als je dat saai vindt, moet je over een uurtje terugkomen. Dan is het ruiger … hoop ik.”

Dit is het strijdplan waarmee Personal Trainer de lange nacht hoopt te doorstaan. Ieder bandlid heeft dezelfde setlist met veertien nummers die samen een uur duren. Daarnaast staat per tijdstip hoe de nummers worden vertolkt: ‘Normaal’, ‘Distorted’, ‘Rustig’, ‘Elektro’, ‘Ballad’. Wie bij een bepaalde stijl niet nodig is, kan pauze nemen.

Die aanpak werkt niet alleen tegen de vermoeidheid, het is ook een enorme verrijking van het oeuvre dat voortdurend van gedaante verandert en waarbij ieder bandlid elk instrument grijpt. De springerige danskraker ‘Fiddle Funk’ blijkt ook prima te werken als een intense shoegaze, óf juist als pathetische pianoballad. In de slowcore-versie krijgt ‘The Loozer’ een minutenlang a capella intermezzo met zevenstemmige Beach Boys-samenzang.

16.03 uur

Tijdens de ‘Karaoke’ mag Smit uitrusten en sabbelt hij backstage op zijn eerste (van vele) Strepsils. Grinnikend scrolt hij door de comments onder de livestream: „Ga op zangles.” Of: „Trek iets leuks aan.”

Lees ook dit artikel uit 2016: 18 jaar: nu gaat het beginnen

Zoals zo vaak hebben de toetsenbordridders het mis. Smit lijkt misschien een doodgewone, ietwat logge jongen die het liefst met zijn handen in zijn zakken staat. Maar wie beter oplet, ziet – zeker na 24 uur – dat er talloze rasmuzikanten in hem schuilgaan: van gevoelige crooner tot bloedlinke gangsterrapper. Maar bovenal is hij de ongekroonde koning van de vaderlandse indierock, die met zijn garagekwartet Palio Superspeed Donkey al klassiekers schreef toen hij nog te jong was voor jeugdpuistjes, en daarna met doorstartband Canshaker Pi de ultieme godfather in het genre, Pavement-frontman Stephen Malkmus, wist te overtuigen om hun debuutplaat te produceren. Personal Trainer is de volgende dimensie in dat almaar uitdijende universum en klinkt door extra elektronica en percussie nog dansbaarder dan Smits eerdere gitaarbands. Wat begon als gelegenheidscollectief van rondzwevende en multi-inzetbare satellietmusici is inmiddels uitgegroeid tot vast zevental.

23.03 uur

Naast het schakelen tussen genres zijn er meer jokers om de tijd te doden. De eerste is al eerder succesvol ingezet, toen de band het nummer ‘The Lazer’ – dat uit welgeteld twee akkoorden bestaat en 4.41 minuten duurt – heeft weten uit te rekken tot een uur. Nu is het tijd voor de tweede joker: de ‘Bonte Avond’. Terwijl iedereen met pizza op schoot in een halve cirkel voor het podium plaatsneemt, spelen alle bandleden om beurten een akoestisch liedje voor elkaar. Toetsenist Abel Tuinstra begint met ‘Het dorp’ van Wim Sonneveld. Percussionist Kilian Kayser speelt zijn eerste composities („Ik ben in de pandemie beginnen schrijven”). Bassist Casper van der Lans leest een gedicht voor van Toon Tellegen. Na de laatste kampvuurballade is het precies middernacht en laat Smit de champagne knallen: de helft zit erop.

Donderdag, 03.02 uur

„KOM OP NOU!”, schreeuwt Kick Kluiving vanachter zijn drumstel naar de geeuwende gitarist Cees Paris. „NIET GAPEN!” Het begint serieus taai te worden. De derde en laatste joker heet: ‘Vrij Spelen’, maar van vrijheid is weinig meer te merken. Gegijzeld door slaap stommelt Smit van het podium, waar hij eerder al gestrekt lag te zingen. „Ik ben nu nauwelijks nog tot iets in staat.” Binnen de kortste keren stormt hij terug het podium op.

??.?? uur

Wat resteert zijn tijdloze flarden. Vanaf de zachte lederen driezitsbank in het midden van de grote zaal vermengen het zwart-witgeblokte retro-zeil, de caleidoscopische glas-in-loodramen en de witte ballustrades van de lege balkons zich tot een kolkende maalstroom van melodie, overdadige koebeltikken en stampende elektro.

Vage, tijdloze beelden rijgen zich aaneen: Smit rondspringend in een felgeel tuinpak op stampende elektro met omgedraaid spatscherm op het voorhoofd, als een doorzichtige mijter van een psychotische corona-paus. Nog zo’n herinnering (of visioen?): wild toeterend op een trombone die hij ondersteboven houdt alsof hij de laatst overgebleven toeschouwer wil executeren.

Deze marathonsessie is als de lockdown zelf: een compleet ontregelende trip waarin al het besef van tijd, dimensie en nut vakkundig zijn gesloopt, maar waarin paradoxaal genoeg de uren toch voorbij vliegen. Opeens snap ik wat die enorme antieke klok betekent die als altaar op het podium is gesleept. De wijzers zijn namelijk zo goed als onzichtbaar. Dit uurwerk is als een dashboard waarop alle knoppen ontbreken, of een routekaart zonder pijlen.

Ben ik wakker gebleven? Geen idee.

Ben ik voorgoed gehersenspoeld? Dat zeker.

Donderdag, 12.02 uur

Na een toegift van twee minuten valt Personal Trainer elkaar in de armen en trekt Willem Smit voor de tweede keer de champagne open. Mede namens de fles zegt hij: „Ik ben leeg.”