Als roeier haalde ze de Spelen niet, dus nu fietst Kirsten Wielaard naar Tokio

Een jonge vrouw met rommelknot en in sportkledij tuurt zondagnamiddag verwachtingsvol over het Meer van Varese, op zoek naar de roeiboot waar ze ook in had kunnen zitten, had het noodlot haar de voorbije jaren niet voortdurend teruggefloten. Soms was het alsof iemand tegen haar wilde zeggen dat het pad dat ze gekozen had, een doodlopende was. Dan deed ze oogkleppen op, omdat tegenslagen nu eenmaal inherent waren aan het bereiken van een hoger doel; van de Olympische Spelen droomde ze als twaalfjarige al.

Als ze haar ogen sluit, zit ze bij de meiden in de boot. Vriendinnen, met wie ze jarenlang over de mooiste meren ter wereld voer. Ze voelt hoe ze het water vastgrijpt met het blad aan het uiteinde van haar riem en er de baas over is, terwijl het melkzuur door haar armen en benen trekt en ze naar adem moet happen vlak voor ze de eindsprint inzet. Het is onovertroffen om met ritmische halen door het water te snijden als een kartelmes door vers brood. Dit wil ze ook, klinkt het zachtjes. Ze staat nog met één been in het leven dat ze los zal moeten laten.

Als ze omlaag kijkt, ziet ze een blauw fotografenhesje om haar schouders hangen. In haar handen heeft ze een camera in zakformaat. Ze is hier geen hoofdrolspeler, maar een bevriende figurant, die toekijkt hoe de rest succes behaalt. Ze kan rekenen op een knuffel, maar niet op een medaille.

Lees ook: De Nederlandse roeiers gaan ‘kansrijker dan ooit’ naar de Olympische Spelen van Tokio

Eerlijk is eerlijk: op de ergometer was ze de sterkste niet, maar met haar techniek schopte ze het vaak tot in de nationale ploeg. Drie keer liet ze zich doormeten voor een olympisch kledingpakket, dat ze vervolgens nooit opgestuurd kreeg omdat ze in extremis afviel. Vaak door suffe dingen. Ze is nogal een brokkenpiloot.

Zo was er die avond dat ze vroeg naar bed ging en nog even met een warme kruik op haar buik een filmpje wilde kijken. Op dat moment was ze in topvorm, ze ‘trapte’ het ene na het andere persoonlijk record weg. Trok ze met haar duim de kruik kapot en zat haar buik onder tweede- en derdegraadsbrandwonden. Het duurde maanden voor ze de oude was – de littekens vallen mee. De serie kruiken werd door de fabrikant teruggeroepen vanwege een productiefout.

Nog zoiets, in de winter van 2017-2018. Na drie zware trainingen wilde ze op het nationale trainingscentrum bij de Bosbaan in Amsterdam onder de douche stappen toen ze uitgleed en op haar achterhoofd terechtkwam. Twee weken daarvoor had ze de ruimte nog gepoetst omdat er een glibberig laagje kalk of anderszins was ontstaan en ze wilde voorkomen dat iemand zich zou bezeren. Ze liep een zware hersenschudding op en is daar tot op de dag van vandaag nog niet volledig van hersteld. Als ze lang naar een scherm kijkt, wordt ze misselijk.

Aanvankelijk wilde ze doortrainen. Je denkt dat het wel gaat en je wil ook dat het gaat, zegt ze. Als je zo’n zwaar programma draait en je doet daarvan de helft, dan neem je al veel gas terug. Maar toen ze nog maar moeilijk uit haar woorden kwam, trok haar vriend – ook professioneel roeier – bij de bondsarts aan de bel. Pas toen ze helemaal niets deed en haar ouders voor haar liet koken, ging het langzaam beter.

Kwetsbaar gebleven

Het gekke is: dat jaar is ze nog goed geëindigd. Maar in retrospectief moet ze concluderen dat ze kwetsbaar is gebleven. Ze werd sneller ziek, kon minder dan voor die uitglijder. Toen ze vorig jaar in aanloop naar het olympische selectietrainingskamp door longontsteking verstek moest laten gaan, kreeg ze van de bondscoach te horen dat ze de Spelen voorgoed uit haar hoofd moest gaan zetten.

Ze liet het er niet meteen bij zitten, probeerde zich in haar eigen tijd nog eens terug te knokken, maar er brak mentaal iets toen ze tijdens een training op de Amstel werd aangevaren door een dame die zomaar overstak en haar geliefde skiffboot, waarmee ze haar eerste WK had geroeid, aan gruzelementen voer. Haar lichaam kwam er ook niet ongeschonden uit: er kwam een zenuw klem te zitten, waar ze na twee maanden behandeling weer vanaf raakte, toen de olympische selectierondes inmiddels voorbij waren.

Een kinderdroom is in rook op gegaan en dat doet nog steeds pijn. Er valt een traan in haar mondkapje als ze woorden zoekt om haar frustratie uit te drukken. Door pech de Spelen missen is lastig te verkroppen. Ze praat er niet met al te veel met mensen over, omdat ze als roeier heeft geleerd om door te gaan, en positieve energie aan te wenden voor een volgend doel. En dat heeft ze gevonden.

Als ze in het voorjaar van 2020 hoort dat ze de Spelen waarschijnlijk niet gaat halen, koopt ze na een inzamelingsactie van familie en vrienden een sportieve fiets, eentje waar aan weerszijden van die grote tassen kunnen worden bevestigd en waarmee je eindeloze tochten kunt maken. Ze fietst veel, kriskras door het land. Ze is graag in de natuur, als dochter van een bioloog, opgegroeid in de bossen van Zeist. Het tempo ligt hoog, ze staat nog in trainingsmodus. Zo ontkiemt er langzaam een idee dat ze algauw niet meer uit haar hoofd krijgt; als ze niet als roeier naar Tokio kan, dan fietst ze er wel heen.

Ze overlegt met haar vriend, die deze zomer in de dubbelvier favoriet is voor olympisch goud. Zijn voorbereiding wil ze met haar plannen niet verstoren. Dat hij ongerust gaat zijn terwijl zij alleen door China trapt. Hij vindt dat ze het avontuur moet aangaan, als ze maar veilig thuiskomt.

Zo vertrekt ze eind maart, vanuit Amsterdam, voor een fietstocht van 13.000 kilometer, waarvan ze een gedeelte, zo’n 3.000, met de trein zal doen, door onherbergzame stukken. Plaatsen om te overnachten vindt ze bij voorkeur via de app Warmshowers, waar gelijkgestemde fietsavonturiers zich aan kunnen melden als ze op de route een slaapplaats of een douche beschikbaar hebben. Ze heeft ook een tentje bij zich, die ze, als het kan, in de wildernis durft neer te zetten. Ze heeft altijd een mes in de buurt liggen.

Regeneratieve landbouw

Natuurlijk is zo’n reis een manier om te kunnen omgaan met het missen van de Spelen. Daardoor heeft ze voor haar verdriet weinig tijd. Bovendien houdt ze er wel van om tegenslagen om te buigen.

Maar haar reis dient nog een hoger doel. Ze koos Boerderij Bodemzicht in Nijmegen om met crowdfunding geld voor op te halen. Dat is een bedrijf dat met regeneratieve landbouw een groot stuk dor land nieuw leven in probeert te blazen – het klimaatprobleem oplossen terwijl je voedsel verbouwt, in haar woorden. Tijdens een open dag raakte ze erdoor gefascineerd en ze sluit niet uit dat ze na haar fietsreis in die sector belandt.

De afgelopen drie weken fietste ze 1.350 kilometer, via de Ardennen en de Bourgogne, naar haar eerste tussenstop. In Varese, bij de EK roeien, voelt het zondag als thuiskomen, maar doet het ook een beetje pijn. Ze vindt het nog steeds zo leuk, maar ze weet dat een carrière een keer voorbij is. Voor een roeiwebsite maakt ze filmpjes. Vandaar dat blauwe hesje. Achter een hek moet ze toezien hoe haar vriend zilver wint en de teleurstelling verbijt. Op haar tenen kan ze net een knuffel geven.

Daarna stapt ze weer op de fiets, oostwaarts richting Udine. Over een maand wil ze in Istanbul aankomen, en vanaf daar gaat ze naar Georgië, Azerbeidzjan, neemt ze de boot over de Kaspische Zee naar Kazachstan, en dan hopelijk China in, om eind juli, vlak voor de openingsceremonie, in Tokio aan te komen. Dan heeft zij, Kirsten Wielaard (31), op eigen kracht de Olympische Spelen gehaald. En kan ze met een gerust hart aan het nieuwe hoofdstuk in haar leven beginnen.