‘65.000 briefstemmen Kamerverkiezingen niet meegeteld’

De briefstemmen van ongeveer 65.000 zeventigplussers zijn niet meegeteld voor de Tweede Kamerverkiezingen van vorige maand. Dat blijkt uit onderzoek van de Open State Foundation en de NOS, zo meldt die laatste vrijdag. De stemmen telden niet mee, omdat ze niet op de juiste manier waren uitgebracht.

In maart mochten burgers van zeventig jaar of ouder per brief stemmen uit voorzorg tegen verspreiding van het coronavirus. Destijds was er al veel kritiek op de complexe wijze waarop het omvangrijke stembiljet en de zogeheten ‘stempluspas’ moesten worden opgestuurd. In de meeste afgekeurde gevallen was slechts één van die twee passen in de envelop gedaan. De verkeerd uitgebrachte stemmen werden technisch gezien niet ongeldig verklaard, maar ‘terzijde gelegd’. Zo wordt het genoemd als de juiste procedure niet gevolgd is.

Een zetel

Het aantal van 65.000 niet meegenomen stemmen is goed voor ongeveer één zetel in de Tweede Kamer. Het gaat om 6 procent van het totaal uitgebrachte stemmen per post. Dat is lager dan de schatting van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, die vreesde dat 7 tot 8 procent van de briefstemmen verloren was gegaan.

Omdat er al vroeg signalen waren dat er veel fout ging bij het briefstemmen, werd nog tijdens de verkiezingen de stemprocedure versoepeld. Daarop werden alle terzijde gelegde stemmen die voor dat moment waren binnengekomen opnieuw gecontroleerd.

Lees ook: Telprocedure poststemmen aangepast vanwege hoog aantal ongeldige stemmen

ANBO

Ouderenbond ANBO heeft vrijdag boos op het nieuws gereageerd. De organisatie zegt van tevoren al te hebben gewaarschuwd voor een hoog percentage ongeldige stemmen, omdat de stemprocedure te ingewikkeld zou zijn en de voorlichting tekortschoot.

Ook vindt ANBO het kwalijk dat het nieuws nu pas naar buiten komt. „Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken is ‘even vergeten’ te vertellen dat bij de recente verkiezingen 6 procent van de briefstemmen niet is meegeteld”, aldus de organisatie.

„Briefstemmen is nieuw en dan gaan er dingen fout. Maar mensen hebben er recht op om te weten of hun stem wel of niet is meegeteld. Dat moet je gewoon eerlijk vertellen. Nu lijkt het alsof de minister zaken onder de pet houdt. Dat is onacceptabel.”

Ministerie tevreden met gang van zaken

De opmerking van ANBO over het onder de pet houden van informatie vindt het ministerie van Binnenlandse Zaken niet terecht. „In de Kieswet staat dat terzijdeleggingen niet worden meegenomen in het stemproces, alleen ongeldig verklaarde stemmen”, zegt een woordvoerder desgevraagd. „Hoewel het waarschijnlijk eenmalig was, nemen we het stemmen per post mee in een evaluatie. Daarover rapporteren we in juni aan de Tweede Kamer.”

Het ministerie benadrukt verder dat elke niet-getelde stem er één te veel is, maar wijst erop dat ruim een miljoen kiezers wel succesvol hebben gestemd per brief. Daarnaast maakte 12 procent van de zeventigplussers gebruik van de mogelijkheid om een of twee dagen vroeger te stemmen en machtigde 8 procent een kennis.

De Kiesraad meldde eerder dat 0,29 procent van de briefstemmen ongeldig was verklaard. Daarvan is sprake als de juiste passen wél zijn opgestuurd, maar er iets mis is met het stembiljet: wanneer bijvoorbeeld meer dan één kandidaat is aangekruist.