Theoloog des Vaderlands: kerkgangers op Urk en in Krimpen stellen God voorop, niet de overheid

‘Schokkend”, vond ‘Theoloog des Vaderlands’ Almatine Leene de beelden, afgelopen zondag, van geweld rond kerken op Urk en in Krimpen. Daarbij kregen journalisten klappen en werd met een auto tegen een van hen aangereden. Bij het geweld waren enkele kerkgangers betrokken. „Christenen die geweld gebruiken”, zegt Leene (37), „ook nog in de buurt van een kerk, en ook nog op weg naar Goede Vrijdag wanneer christenen vieren dat Jezus zich laat pijnigen zonder iets terug te doen. Ik schrok daar erg van”.

In het dagelijks leven is Leene predikant van de zogeheten vrijgemaakt-gereformeerden in Hattem (bij Zwolle), de eerste vrouwelijke dominee in die behoudende kring. Theoloog des Vaderlands betreft een informele ambassadeursfunctie voor de godgeleerdheid in Nederland.

Leene kent het – overigens nog veel behoudender – religieuze gedachtegoed van „buitenbeentjes” als de gereformeerde Sionkerk op Urk en de Mieraskerk in Krimpen enigszins. „Er zijn niet veel van die kerken”, zegt ze. „Het is een buitencategorie. Niet alleen omdat ze veel mensen toelaten, maar ook omdat ze zich niet strikt aan alle coronaregels houden.”

Hoe verklaart u de boosheid van de kerkgangers die we zagen?

„Ten eerste interpreteer ik het als frustratie over corona zoals je die op veel meer plekken in de samenleving ziet, zoals bij die rellen tegen de avondklok. Daarnaast: de kerkgang is voor die mensen een heilig ogenblik, daar gaan ze eerbiedig heen. Dat werd in hun ogen verstoord door journalisten die hun allerlei vragen wilden stellen. Dat vonden de kerkgangers waarschijnlijk volstrekt ongepast. Ze willen zich graag aan de zondagsrust houden die sowieso steeds meer onder druk staat door onder meer de winkelopeningen.

„Die groep ervaart, denk ik, dat de samenleving steeds verder en diepgaander seculariseert. Dat zie je bij abortus en euthanasiewetgeving, en het denken over homoseksualiteit. Tot slot heeft men met de media nu eenmaal geen goede ervaring. Thuis hebben ze vaak geen tv en als ze journalisten ontmoeten is dat vaak in een kritische of zelfs vijandige sfeer.”

Hoe verklaart u de, in veler ogen, onverantwoordelijke omgang met de coronaregels van die kerken?

„Theologisch zien die kerkgangers het als hun plicht naar de kerk te gaan en God voorop te stellen, niet de overheid met haar regels. De overheid is ‘slechts’ dienaresse Gods, zoals ook in de persverklaring van de Sionkerk staat. Ze hebben het ervoor over om eventueel corona te krijgen. God is voor hen zo belangrijk, dat ze accepteren dat je eventueel ziek wordt of zelfs dood gaat. Het gaat om een diepe, oprechte vroomheid die niet altijd begrepen wordt. Het grootste deel van kerkelijk Nederland redeneert theologisch anders: dat je in navolging van Jezus die mens is geworden, je ook voor de samenleving moet opofferen door de kerk gesloten te houden. Je hoort solidair te zijn met die samenleving.”

Wat onderscheidt die twee typen theologie precies?

„Het Godsbeeld en het kerkbeeld. In kerken zoals de Sionkerk wordt God helemaal centraal gesteld. Hij is de Grote, de Heilige. Mensen willen zich helemaal aan Hem wijden. Daarin willen ze voorbeeld zijn. Ook is de kerk als gebouw daarbij heel belangrijk. In de meeste andere kerken wordt het noodzakelijk gevonden om, vanuit het geloof in God, de samenleving in je geloof te betrekken en daar Gods liefde te laten zien.”

Dinsdag ging een vuurwerkbom af in Krimpen: Sommige omwonenden van de Mieraskerk vrezen dat de situatie verder escaleert

Door zich niet aan de regels te houden, riskeren die kerken meer besmettingen in de samenleving.

„Zo zien ze dat waarschijnlijk zelf niet. Ze zijn zeer naar binnen gericht, en hebben vooral contact met mensen die hetzelfde denken. Die geven hen niet het gevoel dat je anderen schade berokkent door het risico op besmettingen te vergroten.”

Premier Rutte noemde het gedrag van kerken als de Sionskerk ‘heel egoïstisch’. Hij zei dat het christelijk is om rekening te houden met je naaste. Komt zo’n boodschap aan op Urk of in Krimpen?

„Dat weet ik niet. Ze stellen daar God voorop, niet de overheid. Maar bedenk wel: ze zetten zich zeer actief in voor hun gemeenschap, hun kerk, maar ook hun dorp. Dat is toch ook je naaste? Dus egoïstisch kun je ze moeilijk noemen.”

Wat voor advies geeft u uw mede-christenen op Urk en in Krimpen?

„Blijf thuis, houd je aan de corona-regels, volg Jezus en lees de Bijbel. En laten we allemaal vooral bidden dat de pandemie snel voorbij is.”