Heilige grond

Sommige verhalen zijn te mooi om dood te checken, en dat geldt zeker voor de afscheidsdienst die de Pelgrimvaders voor hun vertrek naar Amerika zouden hebben gehouden in de Pelgrimvaderskerk in Delfshaven.

In een bulletin uit 2010 schrijft de Stichting Oude Hollandse Kerken dat de kerkvoogdij al een eeuw geleden toegaf dat de archiefstukken uit die tijd – juli 1620 - ontbraken, maar dat men aannam dat de Pelgrimvaders de kerk hadden bezocht.

Hoe dan ook, deze middag geloof ik graag dat de overlevering klopt en verklaar ik, samen met Wouter Wefers Bettink, de kerk in Delfshaven tot heilige grond. Wefers Bettink is bestuurslid van Pilgrim Harbour, een stichting die mede-organisator is van Delfshaven400. Met dat evenement zou afgelopen zomer onder meer de overtocht van de Pelgrimvaders worden herdacht, maar door corona kwam dat niet geheel uit de verf. Daarom volgt nu een herkansing van 16 juli tot 8 augustus.

Lees het artikel Genuanceerde viering Pilgrim Fathers in Rotterdam

Het eerste wat opvalt in de hervormde kerk is de prachtige replica van de Speedwell, waarmee de puriteinse calvinisten van Delfshaven naar Engeland zeilden. Daarnaast een model van de Mayflower, die de Pelgrimvaders ten slotte in Amerika bracht. De vrome broeders– die eerst van Engeland naar Nederland waren gevlucht, omdat ze niet bij de Anglicaanse staatskerk wilden horen – hoopten in Massachusetts een nieuw bestaan op te bouwen. Dat lukte uiteindelijk wonderwel. Sterker, ze legden mede de basis voor de grondwet van de Verenigde Staten.

Het grappige is dat Wefers Bettink (73) eind jaren zestig zelf een omgekeerde ‘pelgrimage’ maakte. „Ik werkte in een militair hospitaal in Florida en hoorde daar voor het eerst over Thanksgiving. Dat feest is gebaseerd op de dankdag die de Pelgrimvaders in 1621 organiseerden voor de geslaagde oogst. Die hele geschiedenis rond de Pilgrimfathers, vooral hun rol bij de grondwet, sprak mij zo aan, dat ik besloot in Delfshaven te gaan wonen. Ik moet eerlijk zeggen dat ik daarbij ook geplaagd werd door heimwee naar Nederland.”

We betreden de geheel vernieuwde expositie die in een van de kerkzalen is ingericht, maar vanwege corona nog door niemand is bezocht. Wefers Bettink wijst op een afbeelding van het Plakkaat van Verlatinghe, waarmee de Staten-Generaal in 1581 de Spaanse koning Filips II afzworen. „De Pelgrimvaders leerden door dat plakkaat de principes van godsdienstvrijheid en recht op zelfbestuur kennen. Die grondbeginselen namen ze mee naar de Nieuwe Wereld, waar ze anderhalve eeuw later dienden als inspiratiebron voor de Onafhankelijkheidsverklaring van de Founding Fathers. Dat humane aspect raakt me enorm. Waarin een klein land groot kan zijn.”

Nu aftellen tot 18 juli wanneer, afhankelijk van corona, de feestelijkheden beginnen en ook de tentoonstelling open gaat.