‘Film begint in de dans tot de beroepspraktijk te behoren’

Herkenbaar dilemma: hoe zit dat met de kraan als je braaf volgens de richtlijnen je handen wilt wassen? Moet je dan de kraan vooraf schoonmaken, of erna? En de boodschappen, je huissleutel? Wat als je gasten te eten krijgt? In How to be a perfect human spiegelt Maia Elisabeth Sørensen de kijker met bloedige ernst de dagelijkse dilemma’s en hindernissen voor waarmee wij sinds een jaar worden geconfronteerd. „We maakten deze film omdat we ook vandaag weer iets ervoeren waarvan we hopen dat we het over een paar jaar zullen begrijpen”, zegt een stem aan het einde van de korte film van Kristina Daurova en Sørensen. Na dertien minuten mooie, zoals gezegd herkenbare en geestige zwart-wit filmbeelden stemt de film zin tot reflectie.

How to be a perfect human is een van de honderden ‘corona-dansfilmpjes’ die sinds het uitbreken van de coronacrisis zijn geproduceerd. YouTube staat er vol mee. In eerste instantie waren ze vaak amateuristisch en grappig (bedoeld). Film werd al gauw ook een toevluchtsoord voor professionele choreografen, en gezelschappen als het Nederlands Dans Theater zagen er goede ‘bezigheidstherapie’ in voor dansers die thuis de muren op hun werkeloze lichaam voelden afkomen.

Cinedans kon dus niet om het thema heen, hoewel de Covid-19-moeheid al enige tijd heerst. Maar zelfs de veel behandelde vraagstukken uit How to be a perfect human kunnen nog op een fraaie, artistieke manier worden vormgegeven. De special ‘Covid Times – Best of Covid’ is bescheiden gehouden, maar ook een aantal andere films, waaronder de première van de filmversie van Blasphemy Rhapsody van ICKAmsterdam, heeft inhoudelijke raakvlakken.

Lees ook: Dans online: wat beweegt er nog?

Vorig jaar was Cinedans een van de eerste festivals die wegens de beperkingen moest annuleren. Het was te laat om het festival geheel online te brengen, maar dit jaar móest het wel, zegt artistiek directeur Martine Dekker. „Er was zó veel aanbod. Film begint in de danswereld tot de reguliere beroepspraktijk te behoren en veel makers die normaal alleen voor het podium creëren zijn er nu ook mee aan de slag gegaan. De meerderheid wilde, na het uitvallen van het festival vorig jaar, nu graag dat hun film vertoond zou worden – ons internationale netwerk is belangrijk voor de verspreiding.”

Schaamlippen

Ook al lijkt de overgang van ‘live’ filmfestival naar online vertoningen voor de organisatie minder ingrijpend dan voor een theater- of muziekfestival, toch mist Dekker het publiek en het grote scherm. En vooral: de mogelijkheid tot samenhang en context bieden, en tot uitgebreid nabeschouwen. Het genre is nog volop in ontwikkeling en de richting van het professionele discours wordt vaak op en door festivals bepaald.

Het ontbreken van een live randprogramma is ook de reden om het thema-onderdeel ‘XXXplicit’ te schrappen; films op het snijvlak van dans en erotiek en seks. En dan niet alleen lievige films waarin borsten en penissen voorbijkomen – dat is niets nieuws. Maar ook ‘shorts’ waarin de schaamlippen vrolijk in de wind waaien of de anus ritmisch spant en ontspant. Filmpjes op het randje van artistieke(-rige) pornografie. „En soms eroverheen”, erkent Dekker. Dergelijk materiaal slinger je niet zonder omlijsting op het net. Geïnteresseerden zullen tot beter tijden moeten wachten.

De meeste Covid-filmpjes spreken voor zich. Het gaat over begrenzingen, aanraken en niet aanraken. Over afstand houden en manieren om toch met elkaar in verbinding te staan. En over de verveling, van het thuis (met elkaar) opgesloten zitten of het vruchteloze zoeken naar vertier in een uitgestorven stad. In het met mobiele camera opgenomen Café Quarantaine van Jamie de Groot bijvoorbeeld zwerft een heerlijk nuffig vrouwspersoon door Leiden terwijl Brigitte Bardot melancholiek over voorbije verrukkingen zingt.

Het programma van Cinedans wordt in verschillende blokken aangeboden, met een focusprogramma met dansfilms uit Hongkong, twee documentaires (over Jérôme Bel en over Guy Weizman) en dit keer extra veel series shorts. Die zijn om een reden bij elkaar gezocht, maar Dekker vraagt zich af of bezoekers de hele serie waarvoor zij een kaartje hebben gekocht zullen bekijken. „Bij live presentatie krijg je alles te zien. En word je soms verrast. Bij online verkoop kiest de koper of hij alles bekijkt, en wat. Hoe avontuurlijk is de online bezoeker?”

Vorig jaar zette Cinedans vijf films en een aantal shortsprogramma’s gratis online. Daarmee werden 25.000 unieke views gescoord, met kijkers tot in Iran en Zuid-Afrika. Een mooi resultaat, aldus Dekker. „We konden via de reacties zien wat het bereik en de internationale positie van Cinedans is.” De vraag is hoe de verkoop zal verlopen nu er een betaalmuur is. Als genre is de dansfilm sowieso een niche en het gratis aanbod van goed gemaakte dansfilms en -filmpjes – denk alleen al aan muziekclips – is online enorm, wat de bereidheid tot betalen des te geringer maakt. Dekker is echter pertinent: „Vorig jaar was een uitzondering. De films in het festival zijn meestal van professionele, hoge technische kwaliteit, die horen een waardetoekenning te krijgen. Het kán niet altijd gratis.”