Drie onderzoeken naar Limburgse stichting wegens schandaal

Drie onderzoeken zijn er aangekondigd naar de integriteitsschendingen bij de Limburgse landschapsstichting IKL. Een door de raad van toezicht van de stichting, een door toezichthouder CBF en een door de provincie Limburg, de voornaamste subsidiegever.

Lees het onderzoeksverhaal: Hoe een ex-gedeputeerde met hulp van het CDA in Limburg subsidiegeld doorsluisde naar zijn eigen bv’s

De onderzoeken volgen op een publicatie in NRC dinsdag, over de ex-gedeputeerde Herman Vrehen (CDA). Die sluisde als directeur van de goededoelenstichting Instandhouding Kleine Landschapselementen (IKL) tonnen naar zijn eigen bv’s. Dat deed hij door IKL-medewerkers in te huren via zijn eigen bedrijven, producten van zijn bedrijven via de stichting te verkopen en zichzelf tegen een te hoog tarief te laten inhuren.

Ondertussen tonen politieke partijen in Provinciale Staten – geconfronteerd met het vierde schandaal rond Limburgse CDA’ers in korte tijd – zich geschokt. Een meerderheid lijkt te voelen voor nóg een, vierde, onderzoek naar de bestuurscultuur binnen de provincie. „De vragen van mijn fractie over het vorige schandaal zijn nog niet beantwoord of er is alweer een nieuwe onthulling”, verzucht Pascale Plusquin, fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren en voorzitter van de integriteitscommissie van Provinciale Staten. Ze zegt dat onthullingen over Vrehen „als een atoombom” zijn ingeslagen. „Ik verwacht een feitenonderzoek en een onderzoek naar de bestuurscultuur.”

„Dit is de vierde affaire in korte tijd”, zegt D66-fractievoorzitter Marlou Jenneskens. Ze wil ook een onderzoek naar de bestuurscultuur, juist omdat de affaires niet los van elkaar kunnen worden gezien. D66 en GroenLinks willen van Gedeputeerde Staten onder meer weten waarom een bv van de IKL-directeur al vóór oprichting van de bv de opdracht kreeg voor het onderhouden van provinciaal bos. De PVV heeft een spoeddebat aangevraagd, voor eind volgende week of de week daarna. Het verzoek wordt breed gesteund.

Tegen het plafond

VVD-Statenlid Teun Heldens vloog naar eigen zeggen „tegen het plafond” toen hij het artikel las. „Ik heb er ook slecht van geslapen. Dit straalt af op Limburg. Je schaamt je kapot.”

Jasper Kuntzelaers, fractievoorzitter van de PvdA, pleit voor grondig onderzoek. „Daarbij kun je casus voor casus blijven uitpluizen. Maar ik kan me ook voorstellen dat je nu breder gaat kijken naar de bestuurscultuur binnen het provinciehuis.” Aan integriteitskennis ligt het niet, zegt hij. „In woord wordt veel beleden, maar de praktijk pakt anders uit.”

Namens het CDA laat fractievoorzitter Mariska Werrij-Wetzels via een appje weten snel antwoord te wensen op de vragen zoals die door collega-partijen zijn gesteld. „De CDA-fractie hecht eraan te stellen dat iedereen zich heeft te houden aan de afspraken rond governance en integriteit, ongeacht wie het betreft of van welke partij hij of zij deel uitmaakt.”

Lees ook: Vriendendiensten in Limburg

In het provinciehuis wordt door sommigen gespeculeerd over een bestuur zonder het sinds mensenheugenis regerende CDA. Daarvoor zou een eigenlijk slecht denkbare coalitie met inbegrip van én PVV en Forum voor Democratie én een aantal linkse partijen gevormd moeten worden, maar de irritatie over de aanhoudende reeks integriteitsaffaires met christen-democraten zou zo’n „paleisrevolutie mogelijk kunnen maken”, aldus een zegsman in het provinciehuis.

Salaris Vrehen op straat

Ondertussen liggen de salarisgegevens van Herman Vrehen op straat. De voorzitter van de raad van toezicht van IKL, burgemeester Dieudonné Akkermans van Eijsden-Margraten, blijkt vorige week abusievelijk een e-mail hierover doorgestuurd te hebben naar al zijn mailcontacten.

In de e-mail, die NRC in handen heeft, zat een notitie van Vrehen uit december vorig jaar waarin hij pleit voor een betere beloning als IKL-directeur. Die beloning zou „achterstand” hebben opgelopen.

Tot de ontvangers van de mail behoren politie- en justitiemensen, burgemeesters, bestuurders en ambtenaren. Zij konden lezen dat Vrehen een managementvergoeding voor een 32-urige werkweek heeft van 118.848 euro (excl. btw). In het jaarverslag van IKL over 2019 staat overigens dat hij dat jaar een vergoeding van 127.688 euro (excl. btw) kreeg voor een deeltijdfunctie (0,7 fte). Daarmee ontving hij twee keer zo veel als de norm die toezichthouder op Erkende Goede Doelen CBF hanteert.

Voor Vrehen was dit niet voldoende. Hij verwijst in zijn notitie naar directeuren die in loondienst zijn van andere landschapsstichtingen. Omdat Vrehen zich door een eigen bv laat verhuren aan IKL is er volgens hem „duidelijk sprake van een zwakkere rechtszekerheid” en „oplopende achterstand in beloning”.

Ook zegt Vrehen in de praktijk fulltime bezig te zijn voor IKL. En hij doet nog meer: „De nevenfuncties die ik momenteel vervul hebben allemaal een directe relatie met het werkveld van IKL en daar komen ook veel koppelkansen uit voort.”