Geen touringcars, maar wel onderdelen voor machines: diversiteit houdt VDL overeind

Nee, een touringcar wordt voorlopig nog door niemand besteld. En de situatie in de industrie blijft lastig voorspelbaar. Maar bij directeur Willem van der Leegte heerst toch vooral opluchting en tevredenheid over de resultaten over 2020 van industrieconglomeraat VDL – met 15.500 werknemers een van de grootste industriële werkgevers van Nederland.

Vrijdag maakte het familiebedrijf bekend dat de omzet 20 procent lager uitkwam, op 4,7 miljard. Maar met 97 miljoen euro bleef het concern, waaronder de Limburgse autofabriek VDL Nedcar (5.000 werknemers) nog wel winstgevend.

VDL, dat vanwege de diversiteit en de omvang ook wel bekendstaat als ‘de barometer van de Nederlandse industrie’, was in maart en april een van de zwaarst getroffen bedrijven van de coronacrisis. Zeven fabrieken gingen wekenlang dicht, waaronder de Limburgse autofabriek VDL Nedcar – met 5.000 werknemers een van de grootste productielocaties van het land.

„Het zag er in week 16 echt een stuk anders uit”, zei Van der Leegte vrijdag tijdens een kleinschalig gesprek met de pers in het Eindhovense hoofdkantoor. Vooral in het vierde kwartaal volgde er flink herstel: de omzet bereikte toen 1,5 miljard euro – bijna een derde dus van het gehele jaar. „Als ik dat in maart had geweten, had ik gezegd: waar kan ik tekenen?”

Dakkoffers en Dopper-flessen

Wat VDL doet, is niet simpel te omschrijven. De afgelopen decennia bouwde Wim van der Leegte, vader van de huidige directeur, het noodlijdende metaalbedrijfje van zijn vader door middel van talloze overnames – veel ex-Philips, ex-DAF en ex-Stork – enorm uit. 107 werkmaatschappijen maken nu een nauwelijks bij te houden hoeveelheid producten, van autodakkoffers, stalsystemen en gietijzeren vrachtwagenonderdelen, tot verpakkingsmachines en de veel geziene Dopper-drinkflessen. Ook is het bedrijf met een aantal hoogtechnologische toepassingen de op één na grootste toeleverancier van chipmachinefabrikant ASML.

VDL benadrukt graag dat de diversiteit van het concern handig is om stabiel te blijven in wisselende economische omstandigheden. Inderdaad was dat het afgelopen jaar zo: de bussentak geldt als de lastigste divisie van VDL – deze was voor de coronacrisis al verlieslijdend, en met name de touringcarproductie ligt nog altijd nagenoeg stil. „Er worden er geen geleverd, geen gemaakt en geen besteld”, aldus directeur Van der Leegte – precieze winst- of verliescijfers per divisie deelt het concern niet.

De toeleveringsdivisie, die producten maakt voor de chipindustrie en de voedselindustrie, groeide afgelopen jaar ‘gewoon’ met 9 procent. In deze tak bleef VDL overnames doen: in oktober nam het pluimveesystemenfabrikant Jansen uit Barneveld over.

‘Zonder NOW wel ontslagen’

Van der Leegte prees vrijdag de NOW-regeling, die werknemers bij bedrijfsonderdelen met grote omzetdalingen in dienst heeft gehouden. VDL is een van de grootste ontvangers van deze loonsubsidie: tot nu toe heeft het bedrijf in meerdere rondes ruim 100 miljoen euro aan steun gehad. Van der Leegte: „Anders kijk je met een omzetdaling van 20 procent ook tegen 20 procent minder personeel aan.”

De suggestie dat er in de industrie nog klappen gaan vallen als de regeling ten einde loopt, kan de directeur begrijpen. Bij VDL voorziet hij geen plotselinge ontslaggolf, maar in theorie kunnen klanten of toeleveranciers nog geraakt worden. „Maar ook dan heeft de NOW-regeling geholpen om de problemen voor de economie behapbaar te maken.” Je kunt beter een paar bedrijven hebben die in 2021 in rustig tempo omvallen, dan dat ze in maart 2020 allemaal tegelijkertijd in de problemen raken.

Zelf is Van der Leegte voorzichtig optimistisch over 2021. Hij verwacht weer groei, maar de situatie in de industrie blijft moeilijk in te schatten. Op dit moment zijn er vanwege de economische heropleving van eind 2020 tekorten aan bijvoorbeeld kunststoffen en chips, waardoor sommige klanten terughoudend zijn met orders plaatsen bij VDL: zonder álle componenten kunnen ze immers bijvoorbeeld geen auto maken. Tegelijkertijd profiteert het concern ook van de chiptekorten, omdat de chipmachines van ASML zo alleen maar meer in trek raken.

Lees ook dit verhaal over 2020 bij VDL: Vader Van der Leegte moet mee om ‘de emotie’ over te brengen

Spannend wordt het in 2021 ook voor de gigantische autofabriek VDL Nedcar in Born. Deze in het economisch zwakke Zuid-Limburg zeer belangrijke werkgever geldt als de ‘flexkracht’ van de auto-industrie: merken kunnen er in opdracht auto’s laten bouwen. Tot 2023 maakt BMW daar gebruik van, maar voor daarna heeft VDL nog geen werk.

Van der Leegte zei vrijdag wat het bedrijf wel vaker zegt: dat het met meerdere mogelijke partners in gesprek is. Hardnekkige geruchten over Chinese autobouwers nuanceerde hij enigszins; zij verkopen in Europa op dit moment nog wel érg weinig auto’s. Volgens de topman onderzoekt VDL ook of het in Born eventueel batterijen voor elektrische auto’s zou kunnen gaan bouwen.