Franse spookauteur voert overal collectieve actie

Goudmijnen in West-Afrika, het noorderlicht, de genetica van lavendelgeur, de mechanica van een pingpongbal op een waterstraal, de wiskunde van L2-Betti-getallen en héél veel biochemie: in slechts een paar jaar (sinds 2019) is de Franse wetenschapper Camille Noûs co-auteur van maar liefst 379 wetenschappelijke artikelen over een verbijsterende variëteit van onderwerpen.

Dat lijkt onmogelijk, en dat is het ook.

Officieel is Camille Noûs geboren op 20 maart 2020, toen hij of zij al een tijdje gepubliceerd auteur was – geen probleem voor een spookauteur. De geslachtsloze Camille is een creatie van het Franse wetenschappelijke actiecollectief RogueESR, waarvan de naam is terug te leiden tot het wetenschapsprotest in de VS. In de March for Science tegen Trump werden allerlei sectoren toen ook ‘rogue’, rebels: RogueNASA, RogueNIH.

De rebelse tak van de Franse ‘Éducation Supérieur et Recherche’ keert zich – kort gezegd – tegen de weten-schaps-fabriek van ratrace en tijdelijke baantjes, en is enigszins vergelijkbaar met het Nederlandse Science in transition. Afgelopen week mengden de Franse rebellen zich nog in het debat dat in Frankrijk heerst omdat de minister van onderwijs zich in februari keerde tegen ‘universitaire verrotting door het islamolinkse denken’ (‘le gangrène … de l’islamo-gauchisme’). De RogueESR verwijt de minister het normale wetenschappelijk debat te verwarren met mediarelletjes.

Wars van de indicatorengekte

Camille Noûs dankt zijn/haar achternaam aan het Franse woord voor ‘wij’ (nous) en het Griekse woord voor bewustzijn (‘noûs’). C. Noûs is dan ook bedoeld als symbool voor de gezámenlijke inspanning van alle wetenschappers over de hele wereld. Opname als auteur van een artikel betekent dat de wetenschappers de wetenschappelijke ethiek hoog willen houden en wars zijn van de indicatorengekte die wetenschapsbestuurders gebruiken om prestaties van de individuéle wetenschappers op een goudschaaltje te wegen – zo valt te lezen op de site van het fictieve onderzoeksinstituut Cogitamus (Latijn voor: ‘wij denken’) dat voor Noûs is opgericht.

Afgelopen week wees in Sciencede bio-ethica Ella Rasmussen (universiteit van North-Carolina) op mogelijke beschuldigingen van fraude die de actievoerders kunnen gaan treffen, met hun fictieve co-auteur. Het top-tijdschrift Physical Review B plaatste bijvoorbeeld eind vorig jaar een correctie bij een Frans-Russisch supergeleidings-onderzoek: de tiende auteur, C. Noûs, was verwijderd omdat collectieve auteurs niet zijn toegestaan. Met zo’n smet op het wetenschappelijk blazoen kunnen jonge actievoerende onderzoekers hun carrière ernstig schaden, waarschuwt Rasmussen. Maar het lijkt erop dat de taalgevoelige RogueESR’ers zich allang van dat gevaar bewust waren. De naam Camille is van oorsprong Romeins en betekent zoveel als ‘edele jongeling die offers bijwoont’.

Correctie (21 maart 2021). De Latijnse naam van het fictieve instituut Cogitamus was per abuis vertaald als 'wij weten’, het is verbeterd in ‘wij denken’