Uitspraak hoogste Britse rechter biedt Uber-chauffeurs geen financieel voordeel

Toen de hoogste Britse rechter eind februari oordeelde dat Uber-chauffeurs workers zijn, een categorie tussen vaste werknemers en zelfstandig ondernemers in die recht hebben op een minimumloon, een pensioen en vakantiegeld, publiceerde het bedrijf vrijwel direct een blog online waarin het concludeerde dat het vonnis slechts van toepassing was op een klein groepje chauffeurs dat in 2016 gebruik had gemaakt van de app. Nu, bijna een maand later, komt Uber daarop terug.

70.000 Britse chauffeurs kunnen na de uitspraak van het hooggerechtshof van vorige maand rekenen op het minimumloon en betaald verlof. Circa driekwart van de chauffeurs rijdt ritjes in Londen.

Maar gaan de Britse chauffeurs financieel er ook op vooruit door de rechterlijke uitspraak? En heeft het vonnis consequenties voor de situatie van Nederlandse Uber-chauffeurs?

Overal ter wereld waar Uber actief is, vindt juridisch getouwtrek plaats. De strijd speelt zich over het algemeen af op twee fronten. Uber stelt zelf dat het technologie aanbiedt aan gebruikers om een chauffeur te kunnen vinden. Uber is, zegt het zelf, een techbedrijf, geen taxibedrijf. Maar dat klopt niet. Het Europees Hof was er in 2017 al duidelijk over: Uber is een internetaanbieder én een vervoersdienst. De uitspraak van het Europese Hof betekent dat Uber zich moet houden aan de wetten van de vervoerssector in EU.

Een tweede twistpunt: Uber ziet zijn chauffeurs als zelfstandig ondernemers met eigen ritten, eigen rijtijden. Flexibiliteit is Ubers’ toverwoord: inklokken wanneer je wilt. Onzin, vinden de critici. Uber is een werkgever, die onder meer het tarief bepaalt en zijn chauffeurs constant monitort. Chauffeurs kiezen zelf ook hun klanten niet. Schijnzelfstandigheid, vinden zij.

In het Verenigd Koninkrijk hebben de chauffeurs als workers meer rechten dan zelfstandigen, maar kunnen ze nog steeds makkelijker ontslagen worden dan iemand met een vast contract voor onbepaalde tijd.

Financieel gaan de Britse chauffeurs er in ieder geval weinig op vooruit, zegt Evert Verhulp, hoogleraar arbeidsrecht aan de Universiteit van Amsterdam. Uber betaalt wel het minimumloon, maar dit geldt alleen voor de rijtijd. Voor het wachten worden ze niet betaald. En als ze na een ritje naar een andere locatie rijden, ontvangen ze ook geen loon, zegt Verhulp.

„Dit is een pr-stunt waarmee Uber goeie sier probeert te maken”, zegt een woordvoerder van de FNV. Uber betaalt de chauffeurs niet alle tijd dat ze online zijn terwijl dit wel moet volgens de Britse uitspraak, zegt FNV. FNV volgde de Britse zaak met veel interesse, omdat de vakbond zelf eind vorig jaar een rechtszaak aanspande tegen Uber en de „uitbuiting” van chauffeurs. Uber doet alsof ze het goed voor heeft met de chauffeurs, zegt een woordvoerder van FNV, maar die schieten er weinig mee op, zegt een woordvoerder van FNV. „Dit is allemaal voor de bühne.”

Toch is de uitspraak van vorige maand uit het Verenigd Koninkrijk van grote waarde, vindt Verhulp, omdat „die Uber ertoe aanzet om meer werknemers in vaste dienst te nemen.”

Deliveroo moet z’n koeriers als werknemers behandelen, en dat kan grote gevolgen hebben

Je kunt zo’n uitspraak niet een op een vertalen naar Nederland

Johan Zwemmer advocaat

De Britse uitspraak is niet direct toepasbaar op de situatie van Nederlandse Uber-chauffeurs (naar schatting vijf- tot tienduizend), zegt Johan Zwemmer, advocaat en docent arbeidsrecht, eveneens aan de Universiteit van Amsterdam. Nederland kent twee smaken qua werkenden, zegt Zwemmer: zelfstandigen of werknemers. Een tussencategorie zoals in het Verenigd Koninkrijk bestaat hier niet. „Omdat het bij ons alles of niet is, kun je zo’n rechterlijke uitspraak niet een op een doorvertalen naar de situatie in Nederland. De rechter hier toetst op basis van het Nederlandse arbeidsrecht.”

De Nederlandse Uber-chauffeurs verdienen, volgens FNV, onder het minimumloon van 10,24 euro per uur. FNV verwacht eind maart de zittingsdatum voor zijn zaak tegen Uber te horen.

Eind februari won FNV een hoger beroep tegen maaltijdbezorger Deliveroo. Volgens het gerechtshof in Amsterdam moet Deliveroo zijn fietskoeriers behandelen en betalen als werknemers. De rechter tilde er zwaar aan dat Deliveroo vanaf 2018 uitsluitend nog koeriers als zelfstandig ondernemer aannam. Doordat Deliveroo minder koeriers in dienst had, betaalde het ook minder aan sociale premies.

FNV ziet voor de zaak tegen Uber mogelijkheden. De Britse rechter stelt dat chauffeurs geen ondernemers zijn. „Het zou raar zijn als de rechter in Nederland wel zegt dat chauffeurs zelfstandige ondernemers zijn.” Daar is Uber het niet mee eens. Nick Hilhorst, Head of Northern Europe Policy bij Uber, mailde zijn Nederlandse contacten: „Door aan te geven dat chauffeurs als ‘worker’ gezien moeten worden - en dus ook expliciet niet als werknemer - wordt er duidelijkheid geboden.”