‘Gevolgen uitstel vaccinatie vallen mee’

Het had de feestelijke omlijsting moeten zijn van de tweemiljoenste vaccinatie in Nederland: het werkbezoek van demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport, CDA) aan een XL-vaccinatielocatie in Breda. Daar zou dinsdag een demonstratie worden gegeven van de nieuwe werkwijze, waarmee drie keer zo snel gevaccineerd kan worden: van twintig naar zestig prikken per uur per prikker. Dat is te elfder ure afgezegd, omdat op deze priklocatie alleen het AstraZeneca-vaccin wordt gebruikt.

Het ministerie van VWS heeft zondagavond de inzet van dit Oxford-vaccin voor twee weken opgeschort voor nader onderzoek naar meldingen over gezondheidsproblemen bij gevaccineerden. Dat betekent uitstel van de prik voor bijna 300.000 personen, onder wie mensen tussen de 60 en 64 jaar en personeel van instellingen in de geestelijke gezondheidszorg.

„Dit uitstel is voor individuen natuurlijk vervelend, maar voor het vaccinatieprogramma hoeft dit geen grote gevolgen te hebben”, zegt Jan Fransoo, hoogleraar logistiek aan de Tilburg University en de TU Eindhoven. Fransoo is mede-bedenker van de nieuwe werkwijze in de prikstraat in Breda en betrokken bij de operatie waarmee Nederland binnenkort wekelijks 1,5 miljoen vaccinaties moet doen: „De capaciteit is groot genoeg om straks de uitgestelde vaccinaties in een week in te halen.”

Het wordt een ander verhaal als het Europees geneesmiddelenbureau EMA de handelsvergunning voor het Brits-Zweedse AstraZeneca zou intrekken. Experts verwachten niet dat dit gebeurt, omdat ze een verband tussen het vaccin en de medische klachten (bloedproppen) onwaarschijnlijk achten. „Maar theoretisch kan de uitkomst van het onderzoek zijn dat de EMA de vergunning intrekt, dus zul je er toch op een of andere manier rekening mee moeten houden”, zegt Fransoo.

Worstcasescenario

Denemarken heeft dit al gedaan door een worstcasescenario uit te werken. Zonder het Oxford-vaccin krijgt de laatste groep Denen, gezonde volwassenen tot 65 jaar, in de week van 12 juli zijn eerste vaccinatie. De Deense zorgautoriteit benadrukt echter dat „dit tijdschema aanzienlijk gunstiger wordt zodra we het vaccineren met AstraZeneca hervatten”.

Lees ook: Epidemioloog: ‘Dat er mensen zijn die toevallig trombose krijgen na de prik, is niet bijzonder’

Zonder AstraZeneca beschikt Nederland niet in juni maar in juli over genoeg vaccins om alle volwassenen te kunnen vaccineren – als de andere leveranciers volgens afspraak leveren. Het RIVM dat het vaccinatieprogramma in Nederland coördineert, zegt niet op de zaken vooruit te willen lopen. „Maar we zijn voorbereid op meer of mindere inzetbaarheid van alle typen vaccins”, zegt een woordvoerder. „Zeker ook omdat er voortdurend onzekerheden zijn, bijvoorbeeld in productie en leveringen.” Zo levert AstraZeneca minder dan de helft van de beloofde vaccins.

Zou dit vaccin helemaal wegvallen, dan zou dat het programma behoorlijk omgooien. „Nu is per soort vaccin vastgesteld welke doelgroep die krijgt en in welke volgorde. Zonder AstraZeneca moet je dat opnieuw gaan bepalen”, zegt Fransoo.

Als het vaccin volgens verwachting terugkeert, kan de volgende mijlpaal van minister Hugo de Jonge (volksgezondheid, CDA), nog worden gehaald: begin april drie miljoen prikken. Na volgende week moeten 300.000 prikken gezet worden om dit aantal voor 12 april te halen. „Het is daarvoor wel belangrijk dat de huisartsen de leveringen AstraZeneca blijven ontvangen”, zegt Fransoo. Anders zou het verspreiden van de vaccins voor vertraging kunnen zorgen.