Gemeenten vragen onafhankelijke arbitrage in conflict over jeugdzorgkosten

De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft een onafhankelijke arbitragecommissie gevraagd om een uitspraak te doen in het conflict met het kabinet over de kosten van de jeugdzorg. Uit onderzoek dat de VNG eerder liet uitvoeren, bleek dat de gemeenten ten minste 1,6 miljard euro méér uitgeven dan ze binnenkrijgen van het Rijk. Een overleg tussen het kabinet en de vereniging daarover leverde volgens de gemeenten onvoldoende op, waardoor nu gekozen wordt voor deze uitzonderlijke stap.

Gemeenten zijn sinds 2015 verantwoordelijk voor de jeugdzorg, maar de vergoeding die daar vanuit het Rijk tegenover staat blijkt in de praktijk ontoereikend. Het idee was dat gemeenten de zorg goedkoper zouden kunnen verstrekken, maar de kosten zijn alleen maar hoger opgelopen. Volgens de VNG is de nood bij gemeenten hoog, en moet er een geldinjectie komen om de eerste nood te lenigen. Daarna zou gekeken moeten worden naar verbeteringen voor de langere termijn. Het Rijk heeft 300 miljoen euro extra per jaar geboden, zeggen wethouders Eelco Eerenberg en Sven de Langen namens de VNG vrijdag in een interview met de Volkskrant. Dat vinden gemeenten onvoldoende.

Staatssecretaris Paul Blokhuis (Volksgezondheid, Welzijn en Sport, ChristenUnie) heeft de gemeenten in „een pittig gesprek” laten weten dat hij het „niet chic” vindt om nu al toezeggingen te doen terwijl er verkiezingen voor de deur staan, zegt zijn woordvoerder. Liever had de staatssecretaris het advies van een commissie afgewacht die vervolgens aanbevelingen zou doen waar na installatie van de Kamer (eind maart) vervolgens verder over gesproken zou kunnen worden. De gemeenten wilden daar niet op wachten, en hebben er daarom voor gekozen om de eerder afgesproken mogelijkheid tot onafhankelijke arbitrage in te roepen.

Lees ook: Gemeentes doen weinig met winsten in jeugdzorg

‘Commissie van wijzen’

De mogelijkheid om onafhankelijke arbitrage in te kunnen roepen was eerder al afgesproken in gesprekken tussen inmiddels demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport, CDA) en de gemeenten. Die zogeheten ‘Commissie van Wijzen’ kan vervolgens advies uitbrengen dat zwaar zal wegen maar niet bindend is. De commissieleden zijn allen deskundigen.

De arbitragecommissie zal zich buigen over de vraag hoeveel geld de gemeenten structureel nodig hebben om de jeugdzorg goed in te kunnen richten en over mogelijkheden om de kosten naar beneden te brengen. Over eenmalige steun gaat het in dit stadium niet. De staatssecretaris had liever gezien dat de stap naar de arbitragecommissie niet nodig was geweest. „Liefst waren we er in een goed gesprek uit gekomen en ik denk ook dat we goede gesprekken blijven voeren.” Er staat volgens het ministerie al een afspraak voor april.