Drie vragen over cryptokunst: windhandel of slimme investering?

De eerste tweet van Twitter-topman Jack Dorsey, een plaatje van een sportschoen, een nieuw rockalbum, een videofragment, een emoji, of een digitaal schilderij: allemaal zijn ze te koppelen aan non-fungible tokens. De belangstelling voor NFT’s groeit nu opvallende digitale items verkocht worden met een eigendomscertificaat gekoppeld aan blockchaintechnologie.

Een van die certificaten, gekoppeld aan een digitaal kunstwerk van de Amerikaanse digitale kunstenaar Beeple (echte naam Mike Winklemann) is net verkocht voor 69,3 miljoen dollar – 58 miljoen euro. Volgens veilinghuis Christie’s is Beeple een van de „meest waardevolle” levende kunstenaars.

In de digitale wereld bestaat uniek niet. Tenzij je er een unieke code aan koppelt. Dan kun je je rechtmatig eigenaar noemen en dat recht ook weer doorverkopen. De non-fungible tokens liften mee op de rest van de cryptohype, maar de techniek wijkt af. Normale valuta zijn uitwisselbaar (zoals ook een briefje van vijftig het andere briefje van vijftig kan vervangen), maar bij de non-fungible tokens ‘uniek’.

1 Hoe werkt het?

Blockchain is een digitaal grootboek, verdeeld over een beveiligd netwerk van computers. Zo wordt de handel in digitale munten – cryptovaluta – erin bijgehouden. Je kunt ook vastleggen dat bestanden juist uniek zijn.

Lees ook De nieuwe top-drie in de kunstwereld: Hockney, Koons een Beeple

Veilingsites als OpenSea – maar dus ook Christie’s – verkopen eigendomsbewijzen die je kunt afrekenen in Ethereum, na bitcoin een van de gangbare cryptovaluta. Wie nog geen euro’s of dollars heeft omgezet zal eerst een cryptokluis moeten openen. Het is niet iets voor beginners.

De kopers van NFT’s worden tot nu toe vooral in het clubje van cryptomiljonairs gezocht.

Een van de problemen van digitale munten is dat je er weinig mee kunt doen, behalve speculeren op waardevermeerdering en hopen dat meer mensen dat gaan doen. Investeren in cryptokunst is strategisch slim. Het trekt nieuwe speculanten aan. Zeker als de hype nieuwe gebruikers aantrekt – dat jaagt de koers verder op.

2 Hoe bijzonder is het eigendomsbewijs?

Internet is de grootste kopieermachine ter wereld. Het is niet zo dat een tot NFT uitgeroepen bestand niet gekopieerd kan worden. Zo is het kunstwerk van Beeple met één muisklik op de site van Christie’s te downloaden en in te stellen als – nogal onrustig – bureaublad op je computer.

Ook When you see yourself, het nieuwe album van Kings of Leon, met wat extra’s uitgebracht als NFT, is gewoon op Spotify of Apple Music te beluisteren. Je koopt het recht om tegen de buitenwereld te roepen dat je ‘het origineel’ hebt, terwijl iedereen hetzelfde bestand heeft. Je koopt het recht om erover op te scheppen, schreef The New York Times. Je zou het ook kunnen vergelijken met het sprookje van de kleren van keizer, die bloot door de stad paradeerde.

3 Is dit nieuw?

Digitale schaarste is niet voorbehouden aan blockchain. Een ander voorbeeld: aankopen in een game. In veel spellen moet je als gebruiker betalen voor extra items. Zulke items worden ook weer doorverkocht. Zo doet game-ontwikkelaar Electronic Arts onderzoek naar een medewerker die illegaal extra goede voetballers voor het spel FIFA 21 te koop aanbood, voor een bedrag van 1.700 dollar. In de gamewereld is het de spelontwikkelaar die de waarde bepaalt, in de cryptowereld ontbreekt zo’n centrale instantie en kan de prijs dus alle kanten opgaan – ook omlaag.