Variabele rente? Dan moet die ook naar beneden bewegen

Mooi. En hoopvol. Zo noemt de Consumentenbond de uitspraak van het financiëleklachteninstituut Kifid donderdag in een zaak van een consument die een doorlopende lening had bij ABN Amro en meende dat hij hiervoor te veel rente heeft betaald. Vier vragen en antwoorden over de zaak:

1 Wat houdt de uitspraak van het Kifid precies in?

De klant mocht van ABN Amro tussen 2010 en 2018 maximaal 50.000 euro lenen. Daarvoor was de consument een variabele rente verschuldigd aan de bank. Volgens de bindende uitspraak van het Kifid was die rente jarenlang te hoog.

Volgens het Kifid had de flexibele rente mee moeten bewegen met de marktrente. De rente die deze consument betaalde ging echter nooit naar beneden, terwijl de marktrente tijdens de leenperiode wel omlaag ging.

Het Kifid heeft ABN Amro nu veroordeeld tot het opnieuw berekenen van de rente. „Wanneer uit de herberekening blijkt dat de consument meer heeft betaald dan de bank in rekening mocht brengen, dan moet de bank de te veel betaalde rente terugbetalen”, schrijft het Kifid.

2 Wat zijn de gevolgen van de uitspraak?

De uitspraak gaat over één klant , maar kan gevolgen hebben voor meer doorlopende kredieten met flexibele rentes. Dat komt doordat het Kifid een principiële uitspraak doet, die niet alleen voor het product van deze ene consument geldt. Het Kifid stelt namelijk dat consumenten altijd – tenzij vooraf expliciet anders afgesproken – mogen verwachten dat het „rentetarief stijgt en daalt naarmate de relevante marktrente in het algemeen stijgt en daalt”.

Bij het klachteninstituut liggen in ieder geval nog een tiental klachten over doorlopende kredieten van ABN Amro. Het Kifid heeft in totaal zo’n honderd soortgelijke zaken lopen.

Maar niet alleen consumenten die naar het Kifid stappen, kunnen hiervan profiteren. De Consumentenbond Claimservice wil met de Kifid-uitspraak in de hand een algemene claim neerleggen. Bij ABN Amro – volgens de Consumentenbond hadden in totaal zo’n 80.000 klanten van de bank een zelfde soort doorlopend krediet. Maar ook bij andere kredietverleners.

De Consumentenbond doet verder onderzoek naar andere producten waarbij een variabele rente wordt gebruikt, zoals creditcards en rekeningen waar consumenten rood kunnen staan. Als daar sprake is van dezelfde misstanden als bij de Kifid-zaak, wil de bond daarover ook gaan claimen.

3 Wat kunnen klanten met kredieten met flexrentes doen?

Klanten die het vermoeden hebben dat de flexibele rente op hun kredietproduct te hoog is geweest, kunnen hierover een klacht indienen bij hun kredietverlener. Als dat tot niks leidt, kan naar het Kifid gestapt worden.

De Consumentenbond roept slachtoffers op om zich te melden bij zijn Claimservice. Dat kan de bond helpen bij het opsporen van andere kredietverleners die de fout in zijn gegaan, zodat ook bij hen een gezamenlijke claim ingediend kan worden.

De bond hoopt echter dat kredietverleners het niet zover gaan laten komen. „We verwachten nu dat alle kredietverleners pro-actief hun klantenbestand gaan doorploegen, de getroffen consumenten opsporen en hen automatisch gaan compenseren”, aldus een woordvoerder. „Het zou zonde zijn van gemeenschapsgeld als het Kifid voor elke zaak ingeschakeld moet worden.”

In een reactie laat ABN Amro weten de uitspraak nog te bestuderen en daarom ook nog niks te kunnen zeggen over al dan niet pro-actief benaderen van klanten. Wel kunnen klanten zich alvast voor updates aanmelden.

Crédit Agricole zou 123 miljoen voor compensatie gereserveerd hebben

4 Wat zijn de consequenties voor de kredietverleners?

Wat de financiële gevolgen zijn voor ABN Amro is nog onduidelijk. De consument in de Kifid-uitspraak schat zijn schade in op 25.000 euro. Als dat klopt, en als alle 80.000 andere klanten ook succesvol zijn in hun claims, kan dat flink in de papieren lopen voor de bank die nog altijd voor meer dan de helft in staatshanden is.

Een indicatie van de schade is af te leiden uit een eerdere Kifid-zaak, tegen Crédit Agricole. De Franse bank is de grootste kredietverstrekker van consumptieve kredieten in Nederland, onder merknamen als Interbank en Voorschotbank. Nadat de bank door het Kifid op een zelfde manier als ABN Amro werd veroordeeld tot compensatie van een kredietklant, heeft die bank al zijn klanten actief benaderd. Tot nu toe hebben 74.000 klanten een vergoeding gekregen, en men kan zich hiervoor nog aanmelden. Naar verluidt zou de bank hiervoor 123 miljoen euro opzijgezet hebben.