De verbubbeling van de stemhulp

Help, kiesstress! Nog minder dan twee weken te gaan tot verkiezingsdag en ik zweef nog altijd hopeloos in het luchtledige. Gelukkig ben ik niet de enige: volgens opiniepeilers heeft meer dan twee derde van het electoraat nog geen definitieve keuze gemaakt.

Voor kiezers die wel wat focus kunnen gebruiken, zijn er veel, heel veel stemwijzers en kieshulpen. De website Sargasso telde er ruim veertig: dat is meer dan wat er op 17 maart aan partijen op het stembiljet staat.

Zowat iedere bevolkingsgroep komt aan zijn trekken: boeren, lhbti’s, moslims, studenten, ouders, enz. enz. Er zijn zelfs stemhulpen voor ‘moderne werkenden’ en voor Nederlanders in het buitenland. Plus een hele trits thematische kieswijzers: de Voedselkieswijzer, het Gendergelijkheid Stemadvies, de Kieswijzer Luchtvaart, de Verkiezingsbarometer Ongedocumenteerden.

Je zou kunnen zeggen: niets mis mee, iedere kiezer heeft nu eenmaal zijn eigen prioriteiten. Maar ik heb een ochtendje besteed aan een aantal van die kieswijzers, en het gevoel waar ik mee achterbleef was: hier is wél van alles mis mee.

Neem Rainbowvote, de lhbti-stemwijzer van het COC. Wie de gang maakt naar deze kieshulp, was vermoedelijk al niet van plan om op SGP of Denk te stemmen. En als dat wel zo was, dan staan die er niet tussen: behalve VVD en CDA heeft zo’n beetje heel cultureel rechts „(nog) geen antwoorden ingestuurd”, zo lees ik in de kleine lettertjes. Wie vervolgens de vragen invult met een flinke scheut lhbti-engagement, wordt geen snars wijzer: alle partijen zijn het met alle stellingen eens – behalve, heel soms, het CDA of de VVD.

Bij de andere nichehulpen: zelfde verhaal. De cannabisaficionado kan het beste terecht bij GroenLinks, Partij voor de Dieren of Bij1. Doe je de Boerderij Kieswijzer met flink wat Farmers Defence Force in het achterhoofd, dan kom je uit bij FVD of de BoerBurgerBeweging. Een conservatieve moskeebestuurder die de Moslimstemwijzer doet, blijft juist in vertwijfeling achter. Door de vragen over drugs, voltooid leven en het ‘kerngezin’ staan bij hem op plek drie tot en met vijf de ChristenUnie, de SGP en FVD – partijen die, hoe zal ik het zeggen, moslims niet tot hun intieme vriendenkring rekenen.

Maar het belangrijkste bezwaar tegen al die bubbelkieswijzers is principieel van aard: ze duwen de kiezer alleen maar verder het moeras van de identiteitspolitiek in. Verkiezingen vragen van de burger een oordeel over de richting van het land in brede zin, niet alleen over de thuiskweek van cannabis of landbouw in veenweidegebieden.

Doelgroepstemwijzers doen in feite het tegenovergestelde van wat een gezond democratisch proces vereist: ze stellen het deelbelang boven het gemeenschappelijk belang, de eigen bubbel boven de burgerplicht. Samen voor ons eigen.

Voorlopig zweef ik nog even.