Volgens het OM is Piet Costa een ceo binnen de internationale cocaïnesmokkel

Zou het een grap zijn geweest, die Roger P. in het voorjaar van 2020 maakte via zijn cryptotelefoon? Onder de bijnaam ‘Luxuryballoon’ schrijft hij aan een handlanger dat ze een boot gaan kopen en daarmee 25.000 kilo cocaïne naar West-Europa gaan smokkelen, in één keer.

Volgens zijn advocaat Jan-Hein Kuijpers is het criminele borstklopperij van het beste soort. „Dit is niet serieus te nemen”, zegt Kuijpers woensdag in de wandelgangen in de zwaarbeveiligde Bunker in Amsterdam. Op de rol staat een grote strafzaak tegen Roger P., volgens justitie de ceo van een drugssmokkelimperium.

Borstklopperij of niet, sinds vorige week is duidelijk dat dit soort onvoorstelbare hoeveelheden cocaïne ook echt worden verstuurd vanuit Zuid-Amerika naar Europa. In samenwerking met de Belgische en Duitse collega’s arresteerde de Nederlandse politie vorige week in Vlaardingen een man die elf containers zou ontvangen, met daarin ruim 23.000 kilo cocaïne. De drugs zijn gevonden in de haven van Antwerpen en Hamburg, in zendingen met plamuur en houtblokken.

Nog nooit in de Europese geschiedenis werd in één keer zoveel cocaïne onderschept. De zending vertegenwoordigt voor de smokkelaars een waarde van ruim 600 miljoen euro. Eenmaal versneden en in kleine porties verpakt is zo’n partij op straat ergens tussen de 1,2 en 1,5 miljard euro waard. Dat een dergelijke partij wordt onderschept, zegt iets over de rol van in Nederland gevestigde criminelen bij de internationale cocaïnesmokkel.

Nederland distributiecentrum

Nederland is het afgelopen decennium uitgegroeid tot een cruciaal distributiecentrum van cocaïne in West-Europa. Bronnen in het criminele milieu vertellen dat Colombiaanse kartels bij megapartijen niet alleen de cocaïne leveren op de kade in Zuid-Amerika, maar ook eisen dat een deel van zo’n grote partij – meestal de helft – wordt gesmokkeld voor rekening en risico van het kartel. Dat betekent dat ze per kilo niet de circa 8.000 euro verdienen die wordt gerekend op de kade in Zuid-Amerika, maar de handelsprijs die geldt als de partij eenmaal door de douane in West-Europa is: die prijs schommelt tussen de 25.000 en 30.000 euro per kilo. Bij grote drugsonderzoeken naar cocaïnesmokkel of de productie van de synthetische drug crystal meth worden bovendien steeds vaker verdachten uit Zuid-Amerika gevonden. Zo is een groep van meer dan tien Colombianen aangehouden in Nederland voor betrokkenheid bij een ‘cocaïnewasserij’ in Nijeveen in Drenthe. Drugs die zijn verwerkt in bijvoorbeeld karton of plastic worden daar via een chemisch proces teruggewonnen.

Tientallen miljoenen versleutelde berichten die de recherche vorig jaar heeft kunnen lezen dankzij een hack van de berichtendienst Encrochat, hebben zicht gegeven op de enorme groei van de drugseconomie die zich in Nederland heeft gevestigd. Dankzij dat 26Lemont-onderzoek hebben justitie en politie een groot aantal kopstukken van de cocaïnemaffia in Nederland aan kunnen houden en een serie drugslabs ontmanteld.

Piet Costa

Een van de Nederlandse kopstukken die bij het Encrochat-onderzoek boven is komen drijven is Roger P., die vanwege een voormalig verblijf in Costa Rica in het milieu Piet Costa wordt genoemd.

Lees ook: De opkomst en ondergang van cokesmokkelaar Roger P.

Hij speelde ook dinsdag, tijdens een tussentijdse zitting bij de Rotterdamse rechtbank in de strafzaak Sartell, een hoofdrol. Het Openbaar Ministerie omschreef Roger P. dinsdag als „de Chief Executive Officer” van een drugsorganisatie. „Dat hij de ceo is blijkt onder andere uit het feit dat Roger P. degene is die goedkeuring geeft over de te hanteren prijzen, hij de opdrachten geeft om dingen uit te zoeken en betalingen uit te voeren.”

De benaming ceo is meer dan een retorische truc om een rechtbank te overtuigen. Grootschalige cocaïnesmokkel is in veel opzichten een complex logistiek proces waarbij legale transportbedrijven in binnen- en buitenland worden gebruikt om uit het zicht van opsporingsinstanties te blijven. Uit berekeningen en overzichten die via Encrochat zijn verstuurd, leidt de recherche af dat vele tientallen miljoenen per transport worden omgezet; geld voor medewerkers, container-‘uithalers’ in de haven, opslaglocaties en witwastrajecten.

Grof geweld

Roger P. stond een tijd bekend als iemand die wars was van geweld. In het criminele milieu noemen ze zo iemand „een snoepje”, iemand van wie je drugs of geld kunt stelen zonder al te veel repercussies. Uit de Encrochat-berichten kan worden afgeleid dat P. begin 2020, een half jaar voor zijn arrestatie, terecht is gekomen in een zeer heftig conflict omdat een voormalige handlanger 100 miljoen zou hebben gestolen van P. Dat conflict is totaal uit de hand gelopen en leidt tot de liquidatie van een lid van de organisatie van P. „Deze lui, in dit wereldje, ze deinzen nergens voor terug”, zo vertelde een medeverdachte van Roger P. dinsdag over het geweld. Hij zou net als P. op een dodenlijst zijn gezet waarop twintig namen zouden hebben gestaan.

Dit geweld leidde volgens het OM tot een tegenzet. P. huurde een groep mannen in die wordt verdacht van het bouwen van een soort gevangenis in het Brabantse gehucht Wouwse Plantage. In een loods vond de politie zeven zeecontainers, geïsoleerd en voorzien van handboeien. In een container stond een tandartsstoel met tangen, scalpels en een vingerklem. In Encrochatberichten wordt gesproken over „martelen” en „onze Ebi”, een verwijzing naar de extra-beveiligde gevangenis in Vught.

Deze martelcontainers stonden woensdag centraal bij de zitting in de Amsterdamse Bunker. Volgens het OM is Roger P. de opdrachtgever van een groep mannen rond de Utrechtse sportschoolhouder Robin van O.

Lees ook: De sportschoolhouder en cocaïnebaas die Taghi in de gaten hield

Hij zou de leider zijn van een criminele organisatie die zich richtte op ontvoering, ernstige mishandeling en, zo bleek woensdag, op moord.

Robin van O. en zijn medeverdachten stellen dat de containers zijn gebouwd voor wietkweek en dat de martelplannen niet serieus waren. De stelling noemde het OM woensdagochtend „volstrekt ongeloofwaardig”. Op de visie van de rechtbank is het nog even wachten: de inhoudelijk behandeling begint in 2022.