Het programma van de PvdD lijkt geschreven voor de onderhandelingstafel

Als filosoof kan ik het waarderen als denkers niet worden geschuwd. De Engelse Kate Raworth (‘donuteconomie’) en historicus Philipp Blom figureren op de eerste pagina’s van het verkiezingsprogramma Plan B van de Partij voor de Dieren als denkpilaren. Wat ik ook meteen sympathiek vind: het diverse aanbod van het verkiezingsprogramma. Plan B is bladerbaar op smartphone, op papier, in English, yn t Frysk, in gewone taal, om te luisteren, in gebarentaal.

Maar ongeacht welke vorm je kiest, ik kan mij niet onttrekken aan de indruk dat politiek in Nederland voornamelijk bestaat uit opsommingen van voornemens en besluiten. Zelfs bij een idealistische, groene, klimaat- en duurzaamheidspartij als Partij voor de Dieren lijkt het verkiezingsprogramma geschreven voor de onderhandelingstafel. Het leest als één lange persconferentie, met een waslijst aan actiepunten. Daarbij valt het woord ‘verbieden’ om de haverklap: van dierentuinen tot dolfinarium, van carbidschieten tot consumentenvuurwerk. Waarom dat nodig is, wordt meer dan uitstekend uitgelegd, zoals bijna alles. Als A wordt beweerd in een hoofdstuk over duurzaamheid (‘inkrimpen luchtvaart’) dan vloeit B, de consequenties, daaruit voort in een hoofdstuk over werk (‘omscholen luchtvaartpersoneel’).

Ik bleef hangen bij drie zaken. Eén: „Op vleeswaren komt een QR-code met een stream naar het slachthuis waar het dier is geslacht, zodat consumenten zelf het slachtproces kunnen beoordelen.” Al eerder is genoemd dat overal camera’s in stallen komen te hangen. Maar hoe zit het met de privacy van het dier en wanneer kunnen we spreken van slachthuisporno bij het livestreamen van wanpraktijken?

Twee: Aarde wordt steevast met een hoofdletter geschreven. Is dat zodat wij niet gaan denken dat het gaat over het stukje grond onder onze voeten, maar begrijpen dat het draait om de planeet? Het stilistisch effect is onverminderd religieus: laten wij de Aarde aanbidden.

Drie: cultuur is niet het sterke punt van de partij. De losse flodder grossiert. „We zetten ook in op verbetering van reken- en taalvaardigheid, zo komt er meer tijd en ruimte voor het bevorderen van leesplezier.” Hoe een betere rekenvaardigheid leidt tot meer leesplezier moet nog uitgewerkt. Eerlijk is eerlijk: het natuuronderwijs is wél goed doordacht: inzetten op lespakketten vernieuwend onderwijs op het terrein van duurzaamheid en veel buiten les geven.

Charmeoffensief

Permitteer mij tot slot iets te zeggen over het charmeoffensief van het alfavrouwtje van de partij, boegbeeld Esther Ouwehand. Ooit promoveerde ik op de beeldvorming van mens-en-dierrelaties aan de faculteit cultuurwetenschappen in Maastricht. Wat opvalt bij natuur- en dierbeschermers is het hardnekkige beeld van de slechte, machtsbeluste mens tegenover het charismatische onschuldige dier. Niet vervallen in de schematische vermonstering van de mens en de antropomorfisering van het dier is een uitdaging.

Droeg Ouwehand eerder vaak donkere onopvallende knoopblousjes, nu is er flink geïnvesteerd in styling en visagie. We zien haar in strak gesneden vuurrode manteljas met stralende first lady-achtige make-up. Deze kanteling in beeldvorming – van verbeten activiste naar een krachtig vrouwelijk en elegant leiderschap – vind ik een van de sterkste keuzes. Daar staat een vrouw die grote bedrijven dwingt te luisteren; een vrouw die je het zonder meer toevertrouwt met gezag te spreken namens de aarde. Pardon, de Aarde. Pardon, een Vrouw.