Geen versoepelingen in België. ‘Als het stormt, kun je niet opstijgen’

Dit blog is gesloten

Dit blog over de belangrijkste ontwikkelingen rond het coronavirus op vrijdag 26 februari is gesloten. Volg het laatste nieuws in ons nieuwe blog:

Laatste nieuws Covid-19 Adviseurs FDA steunen vaccin van Johnson & Johnson

Dit was het belangrijkste nieuws van vrijdag:

• Het gerechtshof in Den Haag heeft vrijdag geoordeeld dat de avondklok die het kabinet eind januari invoerde, tóch voldoende juridisch onderbouwd was. In tegenstelling tot de voorzieningenrechter vindt het hof dat er sprake is van buitengewone omstandigheden die het invoeren van de avondklok legitiem maken.
• Nederland heeft momenteel „nog geen 10 procent” van de AstraZeneca-vaccins die het had besteld daadwerkelijk binnen. Het RIVM rekende in het eerste kwartaal op 4,5 miljoen doses. De kans is zeer klein dat deze allemaal binnen gaan komen, maar het kwartaal is „nog niet om”, aldus een woordvoerder van het RIVM.
• In navolging van onder meer de horecasector, stapt ook de winkelbranche naar de rechter om heropening te eisen. Brancheorganisatie Inretail stelt dat het sluiten van de winkels „disproportioneel” is, gelet op de huidige besmettingscijfers.
• Bij het RIVM zijn van donderdag- op vrijdagmiddag 5.151 nieuwe meldingen binnengekomen van positieve coronatests. Dat zijn er 67 meer dan een dag eerder. Daarnaast lagen er vrijdag 23 mensen minder in de Nederlandse ziekenhuizen als gevolg van het virus dan donderdag.

Inwoners Spanje die eerder met corona besmet raakten, krijgen één prik

• Wie in Spanje woont en al besmet is geweest met het coronavirus, krijgt slechts één dosis van een coronavaccin toegediend. Dat heeft het Spaanse ministerie van Volksgezondheid vrijdag bekendgemaakt, melden internationale persbureaus. Hoe lang iemand die eerder besmet is geraakt met het coronavirus ook immuun is tegen Covid-19, is niet bekend. „Maar studies tonen aan dat het toedienen van een enkele dosis aan deze individuen de beschermende immuniteit verhoogt”, zo staat te lezen in de aangepaste vaccinatiestrategie van Spanje.
• Nigeria verwacht volgende week een eerste levering coronavaccins. Het land krijgt via het internationale Covax-programma vier miljoen prikken geleverd. De zorgmedewerkers worden als eerst ingeënt. Dat heeft het hoofd van de Wereldgezondheidsorganisatie in Nigeria vrijdag bekendgemaakt, melden internationale persbureaus. Via het door de VN gefinancierde programma worden coronavaccins op grote schaal ingekocht en gedistribueerd over arme landen. Nigeria is met ruim 195 miljoen inwoners het grootste land in Afrika. In totaal krijgt het land 14 miljoen vaccins via Covax. Volgens de officiële cijfers zijn tot nu toe 1.900 mensen aan de gevolgen van het coronavirus overleden in Nigeria.
• Griekenland heeft vrijdag extra coronamaatregelen ingevoerd om de verspreiding van het virus tegen te gaan. De lockdown, die momenteel alleen in de regio Athene geldt, zal vanaf zaterdag worden uitgebreid naar onder andere het eiland Samos, delen van de Peloponnesos en in Iraklion, de hoofdstad van Kreta. In deze gebieden moeten scholen, kappers en niet-essentiële winkels dicht. In het hele land moeten inwoners zich tussen 21.00 uur en 05.00 uur houden aan een avondklok, zijn mondkapjes in publieke ruimten en de buitenlucht verplicht en zijn alle niet-essentiële binnenlandse vluchten geschrapt.

UWV: tot nu toe 45.000 aanvragen vierde NOW-pakket binnen

Uitkeringsinstantie UWV heeft in twee weken tijd 45.000 aanvragen voor het vierde NOW-steunpakket binnengekregen. Hiervan zijn tot nu toe 34.000 goedgekeurd, meldt het UWV vrijdag. Aan deze werkgevers is vooralsnog ruim 544 miljoen euro overgemaakt. Werkgevers hebben tussen 15 februari en 14 maart de tijd een aanvraag in te dienen, dus vermoedelijk stijgt het aantal aanvragen nog.

De NOW-regeling is bedoeld voor ondernemingen die financieel geraakt worden door de coronamaatregelen. Met de steun moeten werkgevers een deel van het salaris van het personeel betalen; de NOW is bedoeld om baanverlies te voorkomen. De 34.000 werkgevers waarvoor het vierde steunpakket is goedgekeurd, hebben gezamenlijk 524.000 mensen in dienst.

Ondernemingen die minimaal 20 procent omzetverlies hebben geleden berekend over drie aaneengesloten maanden tussen januari en mei, kunnen in aanmerking komen voor de steun. Hoeveel geld krijgen is afhankelijk van hoeveel omzetverlies een werkgever lijdt: ondernemingen die al hun omzet weg zien vallen, krijgen een maximale vergoeding van 85 procent van het salaris van werknemers. Het UWV betaalt in eerste instantie een voorschot van 80 procent. Na berekeningen achteraf wordt bepaald hoeveel geld werkgevers extra krijgen, of juist moeten terugbetalen. Dat laatste gebeurt wanneer werkgevers minder omzetverlies leden dan vooraf verwacht.

RIVM: minder dan 10 procent van verwachte AstraZeneca-levering binnen

Nederland heeft „nog geen 10 procent” van de bestelde vaccins van AstraZeneca binnen. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) rekende in het eerste kwartaal van 2021 op 4,5 miljoen doses van de farmaceut, maar het merendeel daarvan moet nog arriveren. Een RIVM-woordvoerder benadrukt tegen persbureau ANP wel „dat het kwartaal nog niet om is”.

Nederland hoeft vooralsnog geen vaccinatie-afspraken af te zeggen. Mensen worden pas uitgenodigd bij de GGD of huisarts als de vaccins daadwerkelijk op de vaccinatielocaties geleverd zijn, zodat er voor hen in elk geval genoeg vaccin klaarstaat.

In België dreigde het vaccinatieproces door de leveringsproblemen wel spaak te lopen. De gezondheidsautoriteiten aldaar wilden de vaccins zo snel mogelijk verspreiden en toedienen. Hier moesten ze van afzien door de onvoorspelbaarheid van de leveringen. Inmiddels worden alle vaccins die het land ontvangt twee weken op de plank gehouden. Pas als ze zeker weten dat er genoeg vaccin binnenkomt worden mensen uitgenodigd. Hierdoor gaat wel tijd verloren.

Geen versoepelingen in België. ‘Als het stormt, kun je niet opstijgen’

België houdt vast aan de eerder ingestelde coronamaatregelen. Er is volgens de autoriteiten geen ruimte voor versoepelingen. „De cijfers van de ziekenhuizen lieten ons geen andere keuze”, aldus minister-president Elio Di Rupo van de Waalse regering vrijdag op de persconferentie. Di Rupo roept op geduld te houden, volgens hem liggen er „ook veel jongere mensen in de ziekenhuizen”. De Belgische premier Alexander De Croo voegde daaraan toe dat „als het stormt, kun je niet kan opstijgen. En met deze cijfers kan je niet versoepelen.”

In België geldt een avondklok tussen 0.00 uur ‘s nachts en 05.00 uur ‘s morgens. In Brussel gaat de avondklok al om 22.00 uur in. De Belgische winkels zijn wel open, alleen mogen die geen alcohol verkopen na 20.00 uur. De kappers zijn recent al opengegaan. Op 1 maart volgen de niet-medische contactberoepen. Ook scholen en crèches zijn open. Belgen mogen thuis één „knuffelcontact” ontvangen - hierbij hoeft geen anderhalve meter afstand te worden gehouden.

Eerder werd bekend dat naar schatting 53 procent van de coronabesmettingen in België is veroorzaakt wordt door de Britse variant van het coronavirus, zo liet viroloog Steven Van Gucht weten. Volgens Van Gucht rukt het virus op, aangezien de mutant een week eerder nog 38 procent van de coronabesmettingen behelsde.

Druk
De druk om versoepelingen door te voeren, nam in aanloop naar de vergadering van vrijdag toe in België. Zeker onder jongeren groeit de onrust. Een aantal jeugdorganisaties riep het Overlegcomité gezamenlijk op om jongeren prioriteit te geven bij versoepelingen. En in Gent kwamen deze week honderden jongeren spontaan bijeen op het Sint-Pietersplein om te feesten. Ook politici blijken het moeilijk te hebben met de geldende regels. Jean-Marc Nollet, voorzitter van de linkse regeringspartij Ecolo, gaf deze week toe dat hij er twee ‘knuffelcontacten’ op nahoudt in plaats van de ene die is toegestaan. „Ik doe mijn uiterste best, maar ik ben een mens en menselijk contact is iets vitaals”, aldus Nollet.

In de ziekenhuizen wordt ondertussen aan de alarmbel getrokken. De besmettingen lopen hard op, en zij vrezen het begin van een derde golf. De experts die de overheid adviseren, zagen geen enkele ruimte voor versoepelingen. Uit een enquête van de Universiteit Antwerpen van deze week bleek dat het vertrouwen van Belgen in de regering én in de experts afkalft. Nog amper een op de drie Belgen gaf in de zogeheten ‘motivatiebarometer’ van de Universiteit Gent aan gemotiveerd te zijn de coronamaatregelen te volgen.

Vondelpark in Amsterdam opnieuw afgesloten wegens drukte

Het Vondelpark in Amsterdam is vrijdagmiddag opnieuw afgesloten vanwege drukte. Dat heeft de gemeente bekendgemaakt. „Het is weer te druk in het Vondelpark”, aldus de gemeente. „We sluiten het park tijdelijk af en laten mensen alleen nog het park verlaten.”

Het park werd eerder deze week meermaals afgesloten wegens drukte. Woensdag werden de „duizenden bezoekers” die volgens de politie in het park waren, ontruimd. Daarbij werden twee mensen aangehouden. In één geval ging het om belediging van een politieagent, in het andere gooide iemand met een fles. Het ruime Vondelpark is bij goed weer een van de populairste bestemmingen binnen de ring van de stad, zeker nu vanwege de coronamaatregelen alle horeca gesloten zijn.

Ook winkelbranche stapt naar de rechter voor heropening

De winkelbranche stapt naar de rechter om de heropening van niet-essentiële winkels af te dwingen. Dat heeft brancheorganisatie Koninklijke Inretail vrijdag bekendgemaakt. „Het is economisch onverantwoord nog langer te wachten”, aldus Inretail. „Ook in het buitenland zijn winkels weer open.” Alle niet-essentiële winkels, zoals kledingzaken, zijn sinds medio december gesloten als onderdeel van een pakket coronamaatregelen. Volgens de brancheorganisatie zijn momenteel 56.000 winkels gesloten en zouden 50.000 tot 60.000 van de in totaal 300.000 winkelbanen in gevaar zijn.

Inretail noemt de winkelsluitingen „disproportioneel”. „De sluiting was een extra verzwarende maatregel bij het scenario ‘zeer ernstig’”, stelt de organisatie. „De keuze van het kabinet voor de winkelsluiting half december, was een verzwarende maatregel vanwege mogelijke drukte richting de feestdagen. We zitten nu qua coronabesmettingen op het niveau ‘ernstig’.” Dat zou volgens de ‘routekaart’ die de overheid gebruikt voor haar coronabeleid, betekenen dat de winkels weer open mogen, aldus de brancheorganisatie. Daarnaast stelt Inretail protocollen te hebben opgesteld waarmee veilig gewinkeld kan worden.

Eerder maakte ook Koninklijke Horeca Nederland bekend verschillende rechtszaken aan te spannen tegen de staat. De branchevereniging voor cafés, hotels en restaurants wil bij de rechter onder meer de heropening van alle horecazaken en een schadevergoeding voor leden afdwingen. Volgens de organisatie zitten veel ondernemers met een „gevoel van onrecht”. Ook marktkooplieden hebben een rechtszaak aangekondigd.

Lees ook: Kabinet worstelt met luidere roep om versoepelingen

RIVM meldt 5.151 coronabesmettingen, opnieuw kleine toename

In de afgelopen 24 uur zijn 5.151 positieve coronatests gemeld bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Dat zijn er 67 meer dan een dag eerder bij het instituut werden gemeld. Ook donderdag is een toename geregistreerd ten opzichte van woensdag.

Daarnaast meldt het RIVM dat er afgelopen etmaal 65 mensen sterfgevallen door Covid-19 zijn doorgegeven. Dit betekent niet dat zij allemaal afgelopen 24 uur ook zijn overledne, sommige meldingen komen met vertraging binnen. Donderdag kwamen er 96 meldingen binnen van sterfgevallen, de dag ervoor 63.

Ruim 100 arrestaties bij actie van klimaatactivisten

Bij een demonstratie van Extinction Rebellion in Utrecht zijn vrijdag meer dan honderd klimaatactivisten opgepakt, volgens de politie omdat zij de coronamaatregelen overtraden. Dat meldt de politie. De actiegroep demonstreerde ook in onder meer Rotterdam, Amsterdam en Tilburg. Die betogingen verliepen een stuk rustiger.

Op verschillende plekken in Utrecht gingen klimaatactivisten vrijdag de straat op. Zij hadden zich vooraf niet gemeld bij de gemeente. Volgens de politie blokkeerden betogers de weg en lijmden ze zichzelf vast aan het wegdek. De activisten die na oproepen om te vertrekken weigerden weg te gaan, zijn aangehouden.

Lees ook: Wie zijn de ‘klimaatrebellen’ van Extinction Rebellion?

In Amsterdam kwamen zo’n 45 betogers af op de klimaatdemonstratie, meldt Het Parool. Voor zover bekend is daar niemand aangehouden. Ze blokkeerden onder meer de Overtoom - een belangrijke verkeersader. De politie heeft de actievoerders die weigerden te vertrekken „weggedragen”. Ook op en nabij het Museumplein kwamen betogers samen; zij zijn door agenten weggestuurd.

Tientallen kilometers verder, in Rotterdam, vond gelijktijdig een Exinction Rebellion-protest plaats. Enkele tientallen activisten hadden zich rond 10.00 uur verzameld op de Erasmusbrug en blokkeerden de weg. De politie heeft ze weggestuurd. Een betoger die zich niet kon identificeren is aangehouden. Verder hadden ook grofweg twintig klimaatactivisten zich vrijdag verzameld in Tilburg. Volgens het Brabants Dagblad gaat het er vooralsnog „bijzonder rustig” aan toe.

Aantal coronapatiënten in ziekenhuizen licht afgenomen

Het aantal coronapatiënten dat is opgenomen in een van de Nederlandse ziekenhuizen is afgelopen etmaal met 23 afgenomen tot 1.864. Dat blijkt vrijdag uit de jongste cijfers van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiëntenspreiding (LCPS).

525 patiënten met Covid-19 liggen op een IC, een afname van één ten opzichte van donderdag. Op andere afdelingen liggen momenteel 1.339 coronapatiënten, 22 minder dan een dag eerder. De afgelopen dagen bleef het aantal opgenomen patiënten min of meer gelijk.

RIVM: steun voor corona-aanpak en sociaal welbevinden dalen

Het vertrouwen in het coronabeleid van de regering is verder afgenomen, evenals het sociaal welbevinden onder Nederlanders. Dat blijkt volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) uit de jongste editie van een vragenlijstonderzoek dat het instituut sinds het begin van de pandemie regelmatig uitvoert.

Ongeveer vier op de tien respondenten vinden dat het kabinet geen duidelijk koers vaart, geen eerlijke vaccinatievolgorde hanteert en de lasten van de coronacrisis oneerlijk verdeelt over de samenleving. Waar in november nog bijna 63 procent van de deelnemers vond dat de regering de verschillende maatschappelijke belangen goed afwoog, is dat percentage nu gedaald naar 48 procent. De steun voor de corona-aanpak was niet eerder zo laag.

Het aantal deelnemers aan het RIVM-onderzoek dat zich soms eenzaam voelt, is sinds de jaarwisseling van 61 tot 67 procent gestegen. Het aantal mensen dat zijn sociale contacten als „goed” typeert, daalde in die tijd van 58 naar 51 procent. Bijna één op de drie 16- tot 24-jarigen is psychisch „matig tot ernstig ongezond”, aldus het RIVM. Voor de leeftijdscategorie 25- tot 39-jarigen geldt dat voor 14 procent van de respondenten. Bij deelnemers van boven de zeventig heeft het RIVM geen toenemende psychische instabiliteit opgemerkt ten opzichte van het begin van de pandemie.

Ondanks de afnemende steun aan het kabinetsbeleid is het draagvlak voor veel maatregelen ongeveer gelijk gebleven, zoals het advies om handen te wassen, 1,5 meter afstand te houden, de mondkapjesplicht en de quarantaine-adviezen. Wel daalde de steun voor het thuiswerken en de beperkingen in het aantal personen met wie je de straat op mag of die je thuis mag ontvangen. In dat laatste geval heeft dat er volgens het RIVM mee te maken dat het maximaal aantal bezoekers en wandelgenoten is teruggebracht van twee naar één. Het aantal respondenten dat denkt dat de avondklok helpt, is volgens het instituut met 42 procent het laagst van alle maatregelen. Niettemin zegt 92 procent van de deelnemers zich aan de regel te houden.

Kabinet: hou terrassen gesloten, boetes zullen volgen

Horecazaken die volgende week tegen de coronamaatregelen in toch hun terrassen openen, krijgen een boete. Dat heeft demissionair minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid, CDA) vrijdag gezegd op een bijeenkomst met Koninklijke Horeca Nederland (KHN). Een groep van 65 lokale KHN-afdelingen wil dinsdag 2 maart hun terrassen openen. Het gaat vooral om ondernemers in het zuiden van het land.

De minister zegt de frustratie van de sector te begrijpen en wil samen met de branche plannen maken om de horeca op een later moment weer veilig te kunnen openen. „Als mensen in strijd met de maatregelen handelen: ga dat nou niet doen. Dan krijg je eerst een boete, en vervolgens wordt je zaak gesloten. Dan ben je helemaal de verkeerde kant op”, zei Grapperhaus volgens persbureau ANP. KHN is naar de rechter gestapt om een snelle heropening van de horeca en een beter steunpakket af te dwingen.

Demissionair minister van Economische Zaken Bas Van ’t Wout (VVD) verzoekt horecabazen ook hun terrassen voorlopig dicht te houden. Daarnaast roept hij mensen op zich nog eens „achter de oren” te krabben als ze in het park een feestje willen houden. De minister noemt zulke bijeenkomsten „levensgevaarlijk”. Hij vraagt burgemeesters te gaan handhaven.

OM laat onderzoeken of Baudet bewust coronaregels overtrad op Urk

Overtrad partijleider van Forum voor Democratie Thierry Baudet welbewust de coronamaatregelen tijdens zijn campagnebezoek aan Urk dinsdag? Het Openbaar Ministerie heeft de politie opdracht gegeven dat te onderzoeken, meldt De Stentor vrijdag. Op beelden is te zien is dat de politicus geen mondkapje draagt, een man omhelst en ook van anderen geen anderhalve meter afstand houdt. Volgens de regionale krant zou hij daarnaast „honderden” handen hebben geschud.

„Beelden van het bezoek aan Urk lijken te laten zien dat daar mogelijk strafbare dingen zijn gebeurd”, reageert een OM-woordvoerder op vragen van De Stentor. Onderzoek naar die beelden moet uitwijzen „wat er precies is gebeurd en wie daarvoor verantwoordelijk was”. Demissionair premier Mark Rutte noemde het vele handen schudden van Baudet dinsdag tijdens de persconferentie over de coronamaatregelen „uitermate onverstandig”.

Ook bij zijn bezoek aan Harderwijk zou Baudet deze week handen hebben geschud en geen anderhalve meter afstand hebben gehouden. Justitie zegt dat het onderzoek zich echter specifiek richt op het bezoek aan Urk. „Alle feiten zetten we op een rijtje. Of we tot vervolging overgaan ligt onder meer aan wat daaruit komt.” Een eventuele vervolging is volgens het OM afhankelijk van het feit of Baudet „besprongen is door anderen en hij er zelf niet veel aan kan doen, of dat hij bewust de regels heeft overtreden.”

De FVD-voorman riskeert een geldboete. „We wachten het onderzoek af alvorens te reageren, maar zien de uitkomsten met veel vertrouwen tegemoet”, laat hij aan De Stentor weten.

Flinke dip in geboortecijfers Frankrijk, helft bevolking Israël gevaccineerd

Een greep uit het coronanieuws uit het buitenland:

• In Frankrijk was in januari sprake van een fikse terugloop in het aantal geboortes. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het Franse statistiekbureau INSEE. In januari zagen bijna 54.000 Franse baby’s het licht, 13 procent minder dan in dezelfde maand een jaar eerder. De Franse krant Le Monde schrijft vrijdag dat de dip te wijten is aan de klap die de Franse economie en volksgezondheid hebben gehad door de coronapandemie en de maatregelen daartegen. In onzekere tijden stellen koppels het krijgen van kinderen vaker uit, aldus Le Monde. Ook zijn Franse vruchtbaarheidscentra maanden dicht geweest. Afgelopen januari - negen maanden nadat het virus voet aan de grond had gekregen in Frankrijk - was de eerste maand dat het effect van het virus goed te zien is op de geboortecijfers.
• Israël heeft de helft van zijn bevolking één coronaprik gegeven. Dat heeft de Israëlische minister van Volksgezondheid vrijdag bekendgemaakt, aldus persbureau Reuters. 35 procent van de bevolking is inmiddels volledig gevaccineerd. Israël voert daarmee wereldwijd de lijst aan van landen met de meeste vaccinaties. Premier Benjamin Netanyahu heeft eerder gezegd eind maart alle Israëliërs ouder dan zestien gevaccineerd te willen hebben. Dan houdt het land verkiezingen waarbij Netanyahu verkozen kan worden.
• De Verenigde Staten lopen met vijftig miljoen Amerikanen die hun eerste prik hebben gekregen „weken voor” op hun vaccinatieplanning. Dat heeft president Joe Biden donderdag gezegd tijdens een toespraak. Biden hekelde de „puinhoop” die hij erfde van de vorige regering, die hem „achterliet zonder echt plan om alle Amerikanen te vaccineren”. De president wil een „enorme campagne” optuigen om de Amerikaanse bevolking te informeren over het nut en de veiligheid van coronavaccins. Hij vreest dat er anders later dit jaar mogelijk meer doses beschikbaar zijn dan Amerikanen die bereid zijn zich te laten vaccineren.

Omzet non-foodsector in januari gedaald met bijna 38 procent

Winkels die artikelen verkopen die je niet kunt eten of drinken, de zogenoemde non-foodsector, hebben hun omzet in januari 2021 zien dalen met bijna 38 procent ten opzichte van een jaar eerder. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek vrijdag. Het is de grootste krimp in omzetvolume sinds 2005, toen begonnen werd met het bijhouden van de cijfers.

Verkopers van kleding, schoenen en lederwaren zagen hun omzet met de helft afnemen. Winkels in recreatieartikelen, in meubels en woninginrichting en in consumentenelektronica kregen een derde tot de helft minder geld binnen. Drogisterijen hebben juist een omzetgroei van 4 procent doorgemaakt in vergelijking met een jaar eerder.

Supermarkten en online
Winkels in voedings- en genotmiddelen hebben in januari 8,6 procent meer omgezet gegenereerd dan in januari 2020; het verkoopvolume in deze sector groeide met 7,3 procent. Bij supermarkten lag de omzet 9,7 procent hoger dan een jaar eerder. De omzet van speciaalzaken bleef nagenoeg gelijk in vergelijking met januari 2020. Onder de streep schrijft de detailhandel rode cijfers: in januari van dit jaar werd 5,9 procent minder omgezet dan in januari 2020. Er werden 8 procent minder goederen verkocht.

De online verkoop steeg in de hele branche met gemiddeld 92 procent. Voor veel winkels was dit in januari 2021 de enige mogelijkheid om hun producten aan de man te brengen. Het is de sterkste groei sinds het begin van de publicatie van de internetverkopen in januari 2014. Verkopers die alleen online actief zijn - webwinkels - hebben 65,9 procent meer omgezet gemaakt.

Hof: avondklok via noodwet wel voldoende juridisch onderbouwd

De avondklok was tóch voldoende juridisch onderbouwd. Dat heeft het gerechtshof in Den Haag vrijdag bepaald in een hoger beroep aangetekend door de staat. Daarmee is het vonnis van de voorzieningenrechter, die vorige week bepaalde dat de avondklok van tafel moest, geschrapt. Viruswaarheid gaat in cassatie.

Het hof vindt, in tegenstelling tot de voorzieningenrechter, dat er wel degelijk sprake is van buitengewone omstandigheden die het invoeren van de avondklok rechtvaardigen. De maatregel is volgens de rechters „proportioneel” om „tijdelijk en beperkt inbreuk [te plegen] op diverse grondrechten, zoals het recht op bewegingsvrijheid”. Bovendien zouden geen andere middelen „redelijkerwijs voorhanden” zijn geweest. De staat had volgens het hof dan ook het recht om de avondklok te baseren op de zogenoemde Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag (Wbbbg).

Tijdens een persmoment enkele uren na het vonnis noemde Viruswaarheid-voorman Willem Engel het proces „puur politiek theater” en „een blamage voor de rechtspraak”. Hij beweert dat de zaak „niet volgens de juiste procedures” is behandeld, maar lichtte die bewering niet concreet toe. „Ik raad u aan om de vonnissen te lezen, dan kunnen we u precies vertellen waarom we het er niet mee eens zijn.”

Lees ook: Met nieuwe avondklok snijdt kabinet rechter de pas af

Viruswaarheid had een kort geding aangespannen tegen de staat vanwege de „onrechtmatigheid” van de avondklok, die bovendien „volstrekt buitenproportioneel” zou zijn. De actiegroep noemt het op haar website „onbegrijpelijk” dat de overheid met de avondklok „voor de zoveelste keer grondwettelijke vrijheden van de burger willekeurig met voeten treedt”. Dit is overigens niet de enige coronamaatregel waartegen Viruswaarheid zich de afgelopen maanden heeft verzet. Jurist Jeroen Pols spande zeker elf processen aan. Hij verloor het merendeel.

Spoedeisende situatie

Vorige week dinsdag stelde de Haagse voorzieningenrechter Viruswaarheid in het gelijk en bepaalde dat de avondklok met onmiddellijke ingang moest worden geschrapt vanwege onvoldoende juridische onderbouwing. Geoordeeld werd toen dat het kabinet de Wbbbg niet had mogen aanwenden, omdat geen sprake zou zijn geweest van een spoedeisende situatie. Die wet is bedoeld voor buitengewone omstandigheden, zoals een dijkdoorbraak.

De staat tekende direct beroep aan tegen het besluit. Enkele uren na het vonnis bepaalde het Haagse gerechtshof dat de avondklok in stand moest blijven tot ten minste de uitspraak in het hoger beroep. Daarin is nu bepaald dat de avondklok wel degelijk voldoende juridisch is onderbouwd. In de tussentijd heeft het kabinet de maatregel overigens al via een andere juridische weg (een spoedwet) zeker gesteld. Met andere woorden: zelfs als Viruswaarheid in hoger beroep gelijk had gekregen, was de avondklok in stand gebleven.

Lees ook: Viruswaarheid stelde ‘terechte vragen’ over de avondklok, zegt Haagse rechtbank

Sterftecijfer weer iets hoger dan verwacht voor tijd van het jaar

In de derde week van februari overleden in Nederland ongeveer 3.600 mensen. Dat vertaalt zich naar ruim 150 sterfgevallen meer dan verwacht voor deze periode en ongeveer 100 sterfgevallen meer dan in de week ervoor, toen 3.521 mensen stierven. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek vrijdag op basis van de voorlopige sterftecijfers van de week van 15 tot en met 21 februari 2021 en data uit voorgaande jaren.

In deze week overleden vooral meer mensen die jonger waren dan 65 jaar. Ook bij mensen van 80 jaar of ouder nam de sterfte iets toe. Onder mensen van 65 tot 80 jaar nam de sterfte licht af.

Vorige week was de eerste week sinds september 2020 dat het landelijk sterftecijfer niet hoger lag dan normaal is voor de tijd van het jaar. Deze trend zet niet door, omdat deze week wel weer sprake is van enige oversterfte. Van september 2020 tot en met 23 februari overleden volgens het RIVM 8.948 Covid-19-patiënten, van wie 301 in de afgelopen week.

De Jonge: coronatest.nl voldoet weer aan de veiligheidseisen

De website coronatest.nl voldoet weer aan de veiligheidseisen op het gebied van privacy. Dat schrijft demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, CDA) donderdag in een brief aan de Tweede Kamer.

Volgens DigiD-toezichthouder Logius voldeed de website, waarop een testafspraak kan worden gemaakt of de uitslag daarvan kan worden teruggevonden, op zes punten niet aan de veiligheidsvoorschriften. Welke gebreken dit waren, is onbekend. De NOS berichtte eerder deze maand dat de gegevens van miljoenen mensen op de site onvoldoende zouden worden beschermd.

Op de site moeten burgers inloggen met hun DigiD, waarna persoonlijke gegevens als postcodes, telefoonnummers, e-mailadressen, testuitslagen en BSN-nummers worden verwerkt. GGD GHOR benadrukte dat geen sprake was van een onveilige situatie en dat aanwijzingen van misbruik ontbreken. Het is niet voor het eerst dat de GGD in opspraak komt vanwege ict-problemen. Enkele weken terug onthulde RTL Nieuws dat miljoenen adresgegevens, telefoon- en burgerservicenummers afkomstig uit twee GGD-systemen, waren gestolen en illegaal verhandeld.

Inspectie: 40 procent commerciële teststraten voert afval niet goed af

Van de commerciële teststraten voert 40 procent afval, dat mogelijk is besmet met Covid-19, niet goed af. Van de GGD-locaties blijkt ruim 12 procent van de teststraten afval niet volgens de regels te verpakken en af te voeren. Dat blijkt vrijdag uit onderzoek van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT).

Met name wat het verpakken en vervoeren van afgenomen monsters betreft worden door testlocaties regelmatig regels overtreden. 14 van de 35 onderzochte commerciële testlocaties voerden mogelijk met Covid-19 besmet materiaal af als regulier bedrijfsafval. 4 van de 32 GGD-teststraten maakten die fout.

Op een commerciële testlocatie werden afgenomen tests vervoerd tussen de voorstoelen van een voertuig. Bij meerdere teststraten ontbrak het absorptiemateriaal tussen de verpakkingen, wat de kans op lekken vergroot. De teststraten waar misstanden werden ontdekt, werden niet stilgelegd, vanwege „de maatschappelijke noodzaak van het testen”. Wel moesten ze overtredingen „direct oplossen”.

In december 2020 deed de inspectie ook al dergelijk onderzoek. Toen werd het corona-afval van 22 van de 39 coronatestlocaties niet goed afgehandeld. De ILT vindt dat met name de afvalverwerking van de GGD-locaties „sterk is verbeterd”.

Minder overnachtingen in hotels in 2020 door corona

In Nederland hebben vorig jaar fors minder toeristen overnacht dan in eerdere jaren. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek. Naar alle waarschijnlijkheid komt de daling van ongeveer 30 procent (naar 86,2 miljoen overnachtingen) door de coronapandemie. Omdat mensen wel binnen de eigen landsgrenzen op vakantie gingen, onder meer naar campings en bungalowparken, daalden overnachtingen daar minder hard.

Het aantal hotelovernachtingen in 2020 slonk met bijna 50 procent, met name omdat beduidend minder buitenlandse gasten kwamen. Vooral in grote steden kreeg de hotelsector door de afname van buitenlands toerisme een klap te verduren. Zo noteerden hotels in Amsterdam 72 procent minder overnachtingen. Op campings in Nederland daalde het aantal overnachtingen met slechts 4 procent, dankzij voornoemde toename van binnenlands toerisme.

Airbnb
Het effect van de coronapandemie op wereldwijd toerisme, is ook terug te zien in de kwartaalcijfers van Airbnb. Het platform maakte die donderdag bekend, meldt persbureau AP. Airbnb boekte een verlies van 3,2 miljard euro in het vierde kwartaal van 2020 en zag de omzet met 22 procent dalen.

Welkom in dit blog

Hier houdt NRC de laatste ontwikkelingen omtrent de coronapandemie bij. Hieronder een overzicht van het belangrijkste nieuws van donderdag 25 februari.

• De Tweede Kamer heeft donderdag formeel ingestemd met het Europees Herstelfonds. Lidstaten van de Europese Unie willen daarmee de economische schade van de coronacrisis beperken. De Europese Commissie kan nu geld lenen op de kapitaalmarkt om het fonds te vullen.
• Bij het RIVM zijn van woensdag- op donderdagmiddag 5.048 nieuwe meldingen binnengekomen van positieve coronatests. Dat zijn er ruim zeshonderd meer dan een dag eerder. Ook lagen er donderdag iets meer mensen in de ziekenhuizen als gevolg van het virus.
• Koninklijke Horeca Nederland begint nog een rechtszaak tegen de overheid. De brancheorganisatie eist dat de regering de zogeheten Tegemoetkoming Vaste Lasten zo snel mogelijk uitbetaalt. Eerder werd bekend dat de overheid de aanvullingen van deze tegemoetkoming pas over zestien weken uitbetaalt.
• De geestelijke gesteldheid van een kwart van de Nederlanders is de afgelopen maanden verslechterd als gevolg van de coronalockdown. Dat blijkt uit onderzoek van Trimbos en I&O Research. Nederlanders hebben meer last gekregen van depressie- en angstklachten en ook geven ze hun leven een lager rapportcijfer dan tijdens het vorige onderzoek in oktober.

Lees hier het hele blog van donderdag terug: Tweede Kamer stemt in met Europees Herstelfonds