Hun relatie lijdt onder de four year itch

Afgelopen zomer publiceerde The New Yorker als kort verhaal ‘Heirlooms’ van Bryan Washington. Daarin krijgt Ben in Houston de moeder van zijn vriend Mike te logeren, Mitsuko, uit Tokio. Mike zelf is de ochtend na haar aankomst naar Osaka gevlogen omdat zijn vader, die daar woont, terminaal ziek is. Mike had zijn vader in geen jaren gezien en wist dat zijn moeder zou komen, maar hij had haar niet verteld dat hij naar Japan zou gaan.

Het is een raar soort stuivertje wisselen. Daar zit Ben dan met zijn uiteraard chagrijnige Japanse schoonmoeder, die wil blijven logeren tot haar zoon terugkomt. Maar de relatie tussen Ben en Mike leed al onder een soort four year itch en terwijl weken maanden worden, rijst de vraag of Mike überhaupt nog terugkomt naar Houston.

Washington (1993) , die eerder de door Barack Obama geprezen verhalenbundel Lot (2019) publiceerde, heeft een stoere vertelstijl. Korte zinnen. Die je niet altijd volledige zinnen kunt noemen, grammaticaal gezien. Veel onuitgesproken gevoelens, die bij Mitsuko hun weg lijken te vinden in de Japanse gerechten die ze Ben leert koken. En veel gevloek, door Ben én zijn schoonmoeder. De personages komen voor je tot leven alsof je ze al lang kende, terwijl ze tegelijkertijd een raadsel blijven dat je wilt oplossen. Waarom nodigt Mike in vredesnaam zijn moeder uit als hij weet dat hij lang weggaat? Ik moest weten hoe het met hen afliep, met Ben en Mike en Mitsuko.

Barman

En dat kon, want ‘Heirlooms’ was een voorpublicatie uit Washingtons nu knap vertaalde debuutroman Aandenken (Memorial). Alleen is dit niet het soort boek met een plot die ‘afloopt’. Het is het soort boek waarin je de hoofdpersonen steeds beter leert kennen, dat wel. Ben, die in een kinderopvangcentrum werkt. Die zwart is en dat voortdurend merkt aan de reacties van vreemden. Die net als Mike gescheiden ouders heeft – ouders die het liefst ontkennen dat hun zoon homo is – en een moeizame relatie met zijn vader, een meteoroloog die ging drinken.

En Mike, een Japans-Amerikaanse kok in een Mexicaans restaurant. Althans, dat was hij in Houston, maar in Osaka leren we hem kennen als werknemer in de bar die zijn vader naar zijn moeder blijkt te hebben genoemd. We zien hoe hij is met zijn vaders stamgasten. En met de collega die dacht dat hij de bar zou overnemen tot zoon Mike opdook. We zien Ben en Mike andere potentiële minnaars ontmoeten.

En hoe moet het nu verder, denk je, met deze mensen die amper met elkaar praten, die niet zeggen wat ze van elkaar vinden? Je wilt ze wel met de koppen tegen elkaar slaan, schreeuwen dat ze het moeten vertéllen als ze van plan zijn de halve wereld over te vliegen en hun moeder, hun kind, hun levenspartner in de steek te laten, want wat ís dat voor idiote gewoonte? Maar dat kan natuurlijk niet, dit is een roman. Dus lees je door en ontdek je langzaam hoeveel liefde er is in die stilte, in al dat zwijgen, al die gebrekkige communicatie. Dat deze mensen in hun eigen tempo tot elkaar komen, of niet. Dat liefde ook, of misschien wel vooral, onuitgesproken vormen aanneemt. En wie zijn wij om daarover te oordelen? Dit gebeurt, en het is lastig en mooi.