Vrij zijn is… kunstcollege volgen

‘Kunst is belangrijk in mijn leven. Het maakt het vrolijker en meer betekenisvol. Toen het nog kon ging ik veel naar musea. Ik ging zo naar Groningen of Assen.” Aan de andere kant van de lijn klinkt de montere stem van Anneke Durlacher-Sasburg (86) uit Haarlem. Zij wil wel wat vertellen over de hoorcolleges kunstgeschiedenis die ze online volgt, maar belt het liefst na vieren, „aan het begin van de middag ben ik niet zoveel waard.”

Elke zaterdag om half twaalf luistert ze achter haar iPad naar kunsthistorica Saskia Goddijn die bij de HOVO aan de Vrije Universiteit Amsterdam de cursus Schijn bedriegt geeft. Het tweede college in een reeks van vijf is net achter de rug. Wat ze zoal geleerd heeft? „Bijvoorbeeld dat de Romeinen zich al met trompe-l’oeil bezighielden. Saskia liet een mozaïekvloer zien met botjes, graatjes en ander afval van de maaltijd. Allemaal in mozaïek, zo knap gedaan.” Moeiteloos vat Durlacher samen wat er in de eeuwen daarna gebeurt aan optisch bedrog in de kunsten. Tot en met de zeventiende eeuwse illusies van schilder Gerard Dou. „Op zijn schilderijen is het net of er echt iemand uit het raam hangt. Ongelofelijk knap.”

Hoe ze dat allemaal onthoudt? Tijdens het college schrijft ze veel op in een schriftje. „Stromingen, namen van kunstenaars, dan kan ik hun werk opzoeken. Ik wil het nog een beetje vasthouden.”

Tweeënhalf uur duurt het college, inclusief twee korte pauzes. „Daarna moet ik even bijkomen.” Dan maakt ze een wandelingetje, „even de benen strekken.”

Vrijwel al haar activiteiten: de klassieke kring, waarin ze uit het Latijn vertaalt, de boekenclub en de museumclub zijn wegens corona gestaakt. „We wachten op betere tijden.”

Haar hele leven is Durlacher al met kunst bezig. „Van kinds af aan. Toen de kinderen wat ouder waren, ging mijn man schrijven [schrijver G.L. Durlacher] en ben ik gaan schilderen. Nadat hij was overleden nam ik schilderles aan de Vrije Academie Kennemerland. „Ik schilder in acryl. Met een vriendin van me van 94, op haar zolder. Dat gaat nog wel door.”

Het online onderwijs bevalt goed. „Ik hoef niet helemaal met de bus van Haarlem naar Amsterdam en het is net zo leuk als wanneer je in de collegezaal zit. Je krijgt een link en daar klik je op en dan zit je in het Zoomlokaal. Ik zorg altijd dat ik er vroeg ben. ‘De docent zal u zo ontvangen’, staat er dan. En vervolgens is daar het hoofd van Saskia.”

Goddijn heet de deelnemers, die overal vandaan komen, enthousiast welkom. „Ze is een uitstekend docente. Ze vertelt levendig en ze heeft heel goed beeldmateriaal.” Als het afgelopen is, bedanken veel mensen haar. „Iedereen jubelt dan.”