Minister Dekker schort internationale adopties op na zeer kritisch rapport

Het huidige systeem van internationale adoptie kan fraude en misstanden niet voorkomen en het is de vraag of een beter systeem wel mogelijk is. Dat concludeert de Commissie Onderzoek Interlandelijke Adoptie maandag. Volgens de commissie hebben zich niet alleen in het verleden veel misstanden voorgedaan, maar is het systeem nog steeds fraudegevoelig en komen „misstanden tot op de dag van vandaag voor”. Per direct worden de adopties opgeschort, maakte minister Sander Dekker (VVD) maandagochtend bekend.

Volgens de commissie was de Nederlandse overheid al vanaf eind jaren zestig op de hoogte van misstanden bij adoptie. In een aantal gevallen waren vertegenwoordigers van de Nederlandse overheid zelf betrokken. Ze handelden in strijd met de regels teneinde adopties mogelijk te maken dan wel het adoptieproces te versnellen. Omdat adoptie lang werd gezien als „een lovenswaardige manier om kinderen in nood te redden”, is niet tijdig opgetreden tegen misstanden, concludeert de commissie.

Geadopteerde Chamila Seppenwoolde: ‘Elke internationale adoptie richt onherstelbare schade aan’

Zo werden in 1980 bij een Indonesische vroedvrouw achttien baby’s gevonden op zolder. De baby’s werden ter adoptie aangeboden aan westerse echtparen, met name Nederlanders. De vroedvrouw, die voor een Nederlandse bemiddelende partij werkte, kreeg per kind duizend gulden. De geboorteouders kregen tweehonderd gulden. Nederland was op de hoogte van dit misstand en benadrukte dat Indonesië strengere maatregelen moest treffen. Zelf ondernam Nederland geen actie, schrijft de commissie.

Dekker: „pijnlijk”, excuses gepast

Minister Dekker noemt deze conclusie „pijnlijk” en deelt de twijfel of het wel mogelijk is een adoptiesysteem te ontwerpen waarin misstanden niet meer voorkomen. Hij laat het aan het volgend kabinet om hierover een besluit te nemen. Om „kinderen en hun biologische ouder te beschermen” worden nieuwe adoptieprocedures voorlopig opgeschort. Alleen verzoeken waarbij al een beginseltoestemming was verleend, kunnen na een extra toets de procedure nog afronden. De overheid had „een actievere rol moeten nemen door in te grijpen”, schrijft Dekker. „Voor deze opstelling van de overheid zijn excuses op zijn plaats.”

Dekker neemt het voorstel van de commissie over om een landelijk expertisecentrum op te richten. Naast ondersteuning in het adoptieproces, zal dit centrum „laagdrempelige sociaalpsychologische hulp en juridische ondersteuning bieden”, schrijft de minister. Ook belooft hij dat de staat zich in rechtszaken niet meer zal beroepen op verjaring.

De commissie onderzocht misstanden tussen 1967-1998 in vijf landen: Bangladesh, Brazilië, Colombia, Indonesië en Sri Lanka. Het gaat dan bijvoorbeeld om corruptie, kinderhandel en het afstand doen van kinderen tegen betaling of onder dwang. De commissie benadrukt dat ook voor en na die periode en in andere landen zich misstanden voordeden.

Lees ook: ‘Dat ik werd afgestaan was een foutje’