Nieuwe partijen voor een Europees geluid, leefbaar platteland of een gezond leven

Bij de aankomende Tweede Kamerverkiezingen doen 37 partijen mee, het hoogste aantal sinds de Tweede Wereldoorlog, bleek vrijdag bij een openbare zitting van de Kiesraad. Die fragmentering van het politieke landschap is een weerspiegeling van de veelheid aan meningen die te horen zijn in de samenleving.

In december waren er nog 89 groeperingen die een partijnaam lieten registreren bij de Kiesraad. Maar dat houdt niet automatisch in dat een partij mag meedoen aan de verkiezingen. Er moeten genoeg ondersteuningsverklaringen worden ingeleverd, een waarborgsom worden overgemaakt en een kandidatenlijst worden ingeleverd. Daardoor viel al een groot aantal partijen af. Na controle van de partijen die lijsten hadden ingeleverd, vielen er deze week nog vier af en bleven er 37 over.

Veel nieuwe partijen willen ‘een nieuw geluid’ laten horen of het anders doen. Deze vier nieuwe partijen doen een gooi naar zetels in de Tweede Kamer.

Lees hier meer over de kandidaten voor de Tweede Kamerverkiezingen

Volt

De Europese partij Volt deed bij de Europese verkiezingen in 2019 mee in acht EU-landen. In Nederland was 2 procent van de stemmen niet voldoende voor een zetel. „Maar voor de Tweede Kamer was dat genoeg geweest voor drie zetels”, zegt lijsttrekker Laurens Dassen (35) hoopvol.

Volt heeft één verkiezingsprogramma voor heel Europa dat voor deze verkiezingen „vertaald is naar de Nederlandse context”. Voor de meeste problemen vindt Volt meer internationale samenwerking de oplossing. Dassen: „Er zijn heel veel thema’s, zoals klimaat, veiligheid en migratie, die vragen om grensoverschrijdende oplossingen. Maar in de Tweede Kamer wordt daar amper over gesproken.” En als het wel over Europa gaat, is dat meestal negatief, zegt Dassen. „Veel jonge mensen zien dat het hoog tijd is voor een Europees geluid.” Dankzij die jonge kiezers wil Volt de Kamer in.”

NLBeter

Uit frustratie over het „tekentafelbeleid” in de zorg en het onderwijs is NLBeter opgericht, zegt psychiater en lijsttrekker Esther van Fenema (50). De partij bestaat grotendeels uit mensen in die sectoren. Van Fenema: „We hebben jarenlang gesignaleerd dat het niet goed gaat: te veel bureaucratie, te weinig vakkennis bij de mensen die beslissingen nemen. Maar dat alleen signaleren werkte onvoldoende.” Daarom doet NLbeter nu mee aan de verkiezingen, voor „een gezonde samenleving, sterke publieke sector met professionals aan het roer”.

Het probleem is dat gezondheid en onderwijs elitair geworden zijn, volgens Van Fenema. „Je postcode bepaalt wanneer je doodgaat. De lagere sociaal-economische klasse heeft te lijden onder de fastfood- en tabaksindustrie.” De partij wil die industrieën laten opdraaien voor de gezondheidskosten en daarnaast meer doen aan preventie.

BBB

Een stem zijn voor het platteland en een ‘halt’ toeroepen aan die „Randstad-arrogantie”. Dat wil lijsttrekker Caroline van der Plas (53) van de BoerBurgerBeweging op zijn minst bereiken in de Tweede Kamer. Boeren, tuinders en jagers rekent ze tot haar achterban.

Haar partij is niet ontstaan uit protest tegen de stikstofplannen van het kabinet, maar wil vooral de leefbaarheid van het platteland behouden. Van der Plas verzet zich tegen de honderdduizenden woningen, windparken en distributiecentra die „bij ons op het platteland” moeten komen.

Ook steekt het haar dat er „miljoenen” gaan naar „achterstandswijken in de Amsterdamse Bijlmer of Rotterdam, terwijl wij onze buurthuizen, bibliotheken en verzorgingstehuizen moeten sluiten”.

JA21

Premier Rutte op de rechterflank houden. Dat noemt lijsttrekker Joost Eerdmans (50) een belangrijke doelstelling van zijn nieuwe partij, die hij oprichtte na het uiteenspatten van Forum voor Democratie. „De kiezer voelt echt wel aan dat de VVD van Rutte een rechts verkiezingsprogramma heeft, maar naar links buigt als daarmee een kabinet bij elkaar te formeren is.”

Er moet volgens Eerdmans een ‘fatsoenlijk’ rechts blok komen om dat te voorkomen. „Daarom hebben we een realistisch rechts programma op het gebied van migratie, lastenverlichting of het ontmantelen van partijpolitieke netwerken.”

Lees ook: Groeiende zorgen bij burgemeesters over veiligheid verkiezingen

Met vijf zetels kan JA21 een machtsfactor zijn, voorspelt Eerdmans. „Maar ook met minder. Want we tellen nu al acht senatoren in de Eerste Kamer. Een nieuw kabinet kan moeilijk om ons heen. Daarnaast hebben we zo’n zeventig Statenleden in de provincies. We hebben dus, in tegenstelling tot andere nieuwkomers, een brede politieke basis.”