Op het Museumplein wachten de demonstranten gemoedelijk op de charge

Het is echt iets wat je in het weekend doet, corona of geen corona: een wandelingetje door de stad, met vrienden een kopje koffie drinken. Onder het mom van zo’n spontane ontmoeting verzamelen zich op zondag honderden mensen op het Museumplein in Amsterdam om te demonstreren tegen de coronamaatregelen.

Ook in Eindhoven was een groot protest tegen de coronamaatregelen. Lees meer in het blog

Inderdaad lopen veel van hen rond met een koffiebeker. „Zo’n drukke middag was al een tijd geleden, ik ben blij dat al deze mensen de straat op gaan”, zegt een medewerkster van een van de koffiezaken aan het plein. „Niet alleen omdat we nu weer eens veel klanten hebben. Ik snap dat de demonstranten zijn samengekomen, ik zat er eigenlijk op te wachten totdat de maatregelen het volk te veel zouden worden. In mijn land, Hongarije, kun je helemaal niet demonstreren, ik vind het daarom belangrijk dat de mensen hier in Nederland dat wel doen. En misschien is het virus wel een groot probleem - maar het virus en de politiek zijn nu niet los van elkaar te zien. Als we niet oppassen blijft er voor mensen helemaal geen eigen keus meer in hun leven.” De studente blijft, vanwege haar bijbaan in de takeaway, liever anoniem.

‘Avondklok het ergste’

In het begin van de middag is de sfeer gemoedelijk. Mensen knuffelen elkaar en schudden handen, er zijn spandoeken als ‘Stop de lockdown’, ‘Dump Rutte’, ‘Stop de vaccinazi’s’. In een aantal groepjes wordt gedanst. Bij sommigen is het wantrouwen nog groter, zij vragen zich af: waarom is de politie zo massaal uitgerukt? Welke politieke agenda zit achter de coronamaatregelen? Aanwezige jongeren lijken uit op een confrontatie met de politie.

Wie op het Museumplein wil komen, moet daarvoor langs een cordon agenten nadat het gebied om 11 uur ‘s ochtends als veiligheidsrisicogebied is aangemerkt door de gemeente. De politie mag dan daar preventief fouilleren.

Demonstrant Dennis trekt een verfomfaaid formulier uit zijn jaszak, waarop dat is uitgelegd: „Ik ben een forse kerel, dus ik werd natuurlijk direct gefouilleerd toen ik kwam aanlopen. We zullen zien of ik straks iets heb aan dit papiertje als ze weer op me gaan timmeren. Dan kan ik snel laten weten dat hun collega’s me al gepakt hebben.”

Dennis demonstreerde ook mee tegen de coronamaatregelen vorige week, toen tweeduizend mensen naar het plein kwamen ondanks een verbod. Dat leidde tot fikse ongeregeldheden en straf politieoptreden. „Er moet meer gebeuren om mij af te schrikken. We moeten door blijven gaan. Ik kom voor mijn kinderen”, vertelt de 43-jarige Dennis. „Ik wil dat zij kunnen doen wat ik altijd heb kunnen doen - wat tot een jaar geleden nog kon. Als we niet oppassen zitten we over tien jaar onder een nog zwaarder, strenger juk.”

Veel mensen stellen tegenover de verslaggever: de avondklok, dat was echt de druppel. Het gaat niet om demonstreren tegen corona, maar over de gevolgen van de maatregelen. Die maakt dat mensen zich „emotioneel en financieel gegijzeld” voelen, is te lezen op een banier die eerder op de middag met een vliegtuigje boven het Museumplein wordt gevlogen. Over de politieaanwezigheid laat een vrouw zich ontvallen: „Je kunt het ook als een compliment zien. Ze zijn gewoon bang voor ons.”

Plein schoon, charges in de straten

Vanaf half twee zwelt de menigte aan, er ontstaan grote groepen op het plein en het grasveld. Sommige mensen zijn in protest op de grond gaan zitten.

Het duurt tot een uurtje of drie, en dan is toch de maat vol. Het wordt te druk, aldus de gemeente, en grote groepen mensen bij elkaar vormt een gevaar voor de volksgezondheid. Er is een noodbevel afgekondigd, zo worden de aanwezigen geïnformeerd. Als dat over het grasveld schalt -„De politie gaat zo optreden en mag daarbij geweld gebruiken”- roept een enkeling zijn medestanders nog toe om „bij elkaar te blijven, dan zijn we sterker”. Bijna niemand geeft gehoor aan die eerste waarschuwing, de sit-in gaat door. Er wordt vuurwerk naar de oplopende agenten gegooid. Als de agenten te paard en het waterkanon oprukken, wordt het merendeel van de menigte echter snel van het veld geveegd. De politie zet ook honden in en agenten van de ME maken gebruik van hun wapenstok.

In de omliggende straten blijft het onrustig. Groepen demonstranten bleven in de straten rondom het Concertgebouw en het Museumplein, ook omdat een aantal straten is afgesloten door politie en verkeersregelaars. Zo ontstaat in de wijk onrust als de politie de deelnemers opjaagt, terwijl buurtbewoners toekijken vanaf hun balkons.

Op de Van Baerlestraat voert de polite nog een charge uit. Enkele demonstranten hebben zich helemaal niet van het Museumplein laten jagen; zij bleven zitten. Anderen hebben zich daarna weer bij hun gevoegd. Vroeg in de avond zijn politie en oproerkraaiers nog veel met elkaar bezig. De gemeente meldt dat er inmiddels meer dan honderd mensen zijn aangehouden.