Daan Roosegaarde wil van de boeren weer helden maken

Het monotone veld staat vol prei in het gelid. In een nachtelijk schouwspel verandert het veld echter in lichtflitsen: duizenden laserstralen kleuren landbouwgewassen rood, blauw en ultraviolet. De film Grow, die dinsdag in première ging, van Studio Roosegaarde brengt in slechts tweeënhalve minuut een hommage aan 20.000 vierkante meter landbouwgrond bij Lelystad in Flevoland van het biologische tuinbouwbedrijf Dennis van de Weerd en zijn vrouw.

In de tijd dat boeren het Malieveld met tractoren omploegden en snelwegen bezet hielden, wil de film van de boer „weer een held maken” en de schoonheid van het eentonige, vaak van kunstmest en pesticiden doortrokken boerenland benadrukken.

Twee jaar werkte Daan Roosegaarde als artist-in-residence van de Rabobank aan de film, bijgestaan door Wageningen University & Research en het Nieuw-Zeelandse bedrijf Biolumic. „Het licht is allesbehalve versiering,” legt Roosegaarde telefonisch uit. „het is bewezen dat laser- en led-licht op duurzame wijze de plantengroei bevordert en het gebruik van pesticiden tot wel 50 procent reduceert.”

Lees ook: 104.000 lichtende stenen voor 104.000 doden

Althans, dat is de overtuiging van Biolumic dat hiernaar onderzoek doet en waarin Roosegaarde meegaat. Tuinbouwer Van de Weerd vindt het „indrukwekkend” wat op zijn land met het licht gebeurt, maar is minder zeker. „Het klopt”, zegt hij, „dat in kassen het gebruik van kleurlicht succes heeft. Maar hier is open teelt, deze prei groeit buiten, dus het meten van het effect is nog pril.” Wel hoopt hij dat door het lichtkunstwerk de „boer weer credits krijgt”, want dat leek door de recente protesten verspeeld. „Als kunst daarbij een toegevoegde waarde heeft, is dat gunstig”, aldus De Weerd. „De consument weet vaak te weinig van wat zich op een agrarisch bedrijf afspeelt, uiteindelijk kiezen veel mensen toch voor de goedkoopste producten. Dat zouden we graag anders zien.”

Weerbaarheid

Een politiek statement wil Roosegaarde niet maken. Hij ziet de lichtkunst uit de film als „een mogelijkheid om tot verduurzaming van voedselproductie te komen”. Over het terugdringen van pesticiden bestaat ook bij Wageningen University & Research enige twijfel. Zo laat onderzoeker glastuinbouw Anja Dieleman weten „dat dit wel een heel ambitieuze doelstelling is.” Wel onderschrijft zij dat „het project op een inspirerende manier in beeld brengt dat het mogelijk is met belichting de groei en weerbaarheid van planten te sturen, zodat minder gewasbeschermingsmiddelen nodig zijn. Het is een van de stappen die gezet worden om energie te besparen en daarmee de CO2-emissie terug te dringen.”

Al wordt het gebruik van landbouwgiften door lichtkleuren niet per se gehalveerd, Roosegaarde laat weten dat hij met zijn studio ernaar streeft „de wereld te willen verbeteren door in dit agrarische ‘droomlandschap’ wetenschap en kunst samen te brengen”.