:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2021/01/data66490208-ae3ea7.jpg)
Vorige week woensdag, in de rubriek ‘Het collectieve geheugen’ van De slimste mens, verscheen Willem Frederik Hermans in beeld. De schrijver hield een fraaie filippica tegen de wijze waarop Nederland zijn grote literatoren gedenkt. Naar Eduard Douwes Dekker was een huis voor „oude seniele mensen” in Amsterdam-West genoemd. Dat zou geen Duitser Goethe ooit aandoen! „Daarom heb ik een hekel aan Nederland”, besloot WFH ferm.
Hermans had altijd gelijk, maar over zijn eigen nagedachtenis kreeg hij wel heel erg gelijk. Het gezicht van actrice Melissa Drost vertrok zich in een schaamtevolle grimas, want wie was deze boze heer? „Jeetje, pff… Ik weet even helemaal niets, ik ben verlamd, ik weet niets. Sorry! Pas.” Radiopresentator Caroline Brouwer had daar niets aan toe te voegen. Uiteindelijk wist presentator Tijl Beckand de naam van de grote schrijver uit een donkere kamer in zijn geheugen op te vissen, al meende hij dat deze in Portugal woonde en iets met Het bureau van doen had. Wellicht is Beckand meer een Mulischman.
De slimste mens (KRO-NCRV) is het pierebadje van de Nederlandse cultuurpessimisten, die zich vrolijk spetterend kunnen vermaken met wat de kandidaten (de ‘slimsten’ nota bene!) allemaal niet weten. Groot is het contrast met wat ze wél weten, zoals de kleur van het badpak van Baywatch-ster Pamela Anderson. Hele lappen tekst van Guus Meeuwis worden zonder een stottertje gereproduceerd.
Bij de Slimste Mens weten twee mensen niets over Magritte.
Slimste mens … pic.twitter.com/HfH2AXJYwR
— Meriem (@_meriams_) January 19, 2021
Wie tien jaar De slimste mens achter elkaar bekijkt, ziet de hogere cultuur langzaam oplossen in de lagere cultuur. Toen presentator Philip Freriks dinsdag vroeg naar Magritte, gaf niemand sjoege – al had dat wellicht van doen met de al te Parijse dictie van de gewezen correspondent.
In de maandag begonnen finaleweek kreeg het wereldbeeld van menig cultuursnob een nieuwe optater. Feestzanger Rob Kemps van De Snollebollekes, ontpopte zich als favoriet. Hij schakelde van een kalm „dat is Karel Appel” bij een kunstvraag, naar een gekscherend „Dat is Henk van Zanden uit Budel” toen hij de Witrussische president Loekasjenko niet kon thuisbrengen. De slimste mensen weten wat ze niet weten.
Aan Kemps’ zijde probeerde Tijl Beckand zijn fanatisme te verhullen door een reeks grappen en grollen af te vuren op zijn tegenstrevers en Philip Freriks. Het leidde tot een samenzang van Qué sera, dit tot verbijstering van jurylid Maarten van Rossem die in alle onschuld een boom wilde opzetten over de zangkwaliteiten van de door hem hooggeschatte Doris Day.
Tijl mag best Maarten vervangen als jury tzt. Ik vind dat pedante betweterigheid best grappig.
En het parate kennis. Maarten studeert zn feitjes in nav de vragen.#deslimste #deslimstemens #slimstemens pic.twitter.com/yPnu8Jc1Vd
— Stefan ❤ I got no back up plan, it's only you ❤ (@StefanTetelepta) January 19, 2021
Dinsdag simuleerde Beckand een appelflauwte nadat hij een toch niet bijzonder gecompliceerde puzzel had opgelost. Ik vermoed dat het ernstzoekende smaldeel van de twee miljoen kijkers Beckands bloed inmiddels wel kan drinken. Hun lijdensweg duurt voort, want hij won de aflevering zonder veel moeite, onder meer door zijn kennis van Middeleeuwse martelmethoden (kielhalen, brandstapel).
Daardoor overleefde hij ook een nieuw WFH-moment in de kennisquiz, toen er omslagen van in het Duits vertaalde boeken in beeld verschenen. Nie mehr schlafen stond er groot op het omslag, maar wie was de schrijver? Beckand probeerde „A.F.Th. van der Heijden” en „Bernlef”. Der Brief für den König schreef hij toe aan „Tessa van der Loo”.
Vrijdag zal blijken wie deze winter de winnaar van De slimste mens is. Nu de redactie W.F. Hermans zo nadrukkelijk als de grote wreker van dit slimme universum heeft ingezet, adviseer ik alle dappere kandidaten om de avond vooraf De God denkbaar. Denkbaar de God te lezen. Er kan er immers maar een de slimste zijn.
Correctie (20 januari 2021): In een eerdere versie van dit artikel stond abusievelijk de naam Magritte verkeerd gespeld. Dat is hierboven aangepast.