Een bont gezelschap op het Museumplein: mkb’ers, anti-vaxers, complotdenkers en relschoppers

Een oude vrouw loopt met haar paraplu richting het waterkanon. „Dictatuur, dictatuur”, scanderen de betogers. Ze gooien vuurwerk, bakstenen en blikjes bier naar de politie. En terwijl de charges van de bereden politie over het plein golven, rijdt een politiepaard een betoger omver. Anderen krijgen klappen van de wapenstok.

Dat de demonstratie tegen de coronamaatregelen deze zondag op het Museumplein zou uitlopen op een confrontatie met de politie, hadden de betogers kunnen zien aankomen. De Amsterdamse driehoek – bestaande uit burgemeester, justitie en politie – verbood de demonstratie vorige week. Het zou volgens de driehoek op het drukke stadsplein met de aantallen mensen die zich online hadden aangemeld, onmogelijk zijn coronamaatregelen na te leven. Wel gaf de gemeente toestemming om met vijfhonderd man in het Westerpark te demonstreren, „vanwege de mogelijkheid het park af te sluiten en de toestroom van deelnemers goed te beheersen”.

Walk of Freedom

Daar wilden de demonstranten niets van weten. Op sociale media werd de afgelopen dagen massaal opgeroepen toch naar het Museumplein te komen. Onder meer in de Telegram-groep ‘17 januari Walk of Freedom’ werd daarbij veelvuldig verwezen naar de bestorming van het Capitool in de VS.

Rond half drie ’s middags kondigt de driehoek een noodbevel af en grijpt de politie in. Een aantal relschoppers is op dat moment duidelijk uit op een fysieke confrontatie met de politie. Terwijl de politie in een linie het plein op komt lopen, steekt een man beide middelvingers naar hen op. Even later brengt hij de Hitlergroet richting het oprukkende korps.

De menigte wordt daarna van het plein geveegd, waarbij een enkeling de politieagenten en -paarden aanvalt. Telkens als de politie zich terugtrekt, rent de menigte het plein weer op. Er worden uiteindelijk zo’n honderd betogers aangehouden, meldt de gemeente Amsterdam.

Zo’n duizend betogers

De betogers - volgens schattingen zeker duizend in aantal - bestaan uit een bont gezelschap met één gemene deler: ze zijn ontevreden over het kabinetsbeleid tegen corona. Er lopen demonstranten rond die meer aandacht willen voor de zorg, mkb’ers die hun zaak open willen gooien, anti-vaxxers die stickers uitdelen waarop staat dat het vaccin vergif is en aanhangers van de complotbeweging QAnon, die menen dat de pandemie gefabriceerd is in een laboratorium en wordt gebruikt om burgers te onderdrukken. Mondmaskers zijn een zeldzaamheid onder de betogers, bijna niemand houdt zich aan de anderhalve meter-regel.

Mondmaskers zijn een zeldzaamheid onder de betogers, bijna niemand houdt zich aan de anderhalve meter-regel

Voordat de politie ingrijpt, verloopt de demonstratie vreedzaam. „Ik sta hier voor de liefde en verbinding”, zegt Sandra van Echten terwijl achter haar het waterkanon van de politie het plein oprijdt. Ze houdt een spandoek omhoog waarop een schildpad staat afgebeeld. „De schildpad staat voor de gestage transformatie naar liefde. De politiek en het geld, daar moet flink de bezem door.” Ze is geïnspireerd door de podcast van Sven-Ake Hulleman, een YouTuber met een alternatief mediakanaal.

Richard Breedveld uit De Bilt is naar het Museumplein gekomen omdat hij „een tegengeluid” wilde laten horen. „Ik heb dertig jaar geleden voor het laatst gedemonstreerd toen de studentenkaart werd afgeschaft”, zegt hij een beetje verbaasd om zich heen kijkend naar de joelende menigte. „Wat er nu gebeurt met alle Covidmaatregelen, de sluiting van de horeca, en het mkb dat naar de klote geholpen wordt, dat kan zo niet langer. Ik ontken niet dat het virus er is, maar je moet de kwetsbare mensen beschermen en niet de hele samenleving in de lockdown gooien.”

Ook hij is zich ervan bewust dat de demonstratie op het Museumplein niet is toegestaan. „De gemeente wilde 500 mensen toelaten in het Westerpark, maar dat noem ik geen demonstratie. Halsema heeft ons het demonstratierecht afgenomen.”

Lees ook dit nieuwsbericht: Twitter verwijderde zeker tweehonderd Nederlandse QAnon-accounts

Relschoppers vonden elkaar op Telegram

De betogers die NRC sprak, kwamen allemaal via oproepen op Facebook en berichtendienst Telegram naar het plein. De hashtag #ikgaoppersoonlijketitelnaaramsterdamwatdoejij werd nadat de demonstratie was verboden massaal gedeeld op deze kanalen.

Ook de relschoppers vonden elkaar de afgelopen dagen op sociale media. In de Telegramgroep ‘17 januari Walk of Freedom’, met ruim 2.000 leden, werd de bestorming van het Capitool in Washington door velen als inspiratie gezien. Groepsbeheerder Remco Dressen schreef op de dag van de bestorming: „Amerika loopt het nu uit de hand… En richting den haag (sic) is ook iets.”

Een ander groepslid: „Wat dacht je van de geweren van zolder halen andere oplossingen zijn er niet meer we worden kapot gemaakt de regering gaat ons afslachten.” In de groep werden de afgelopen dagen onder meer afbeeldingen van politici in gevangenisuniform gedeeld en een guillotine die zogenaamd door Ikea zou zijn gemaakt: ‘Binnenhøf serie 2020’. De beheerders reageerden niet op vragen van deze krant.