Tweet voor tweet schrijft kunstenaar Bart Domburg Trumps tijdlijn over

„Een repeteergeweer van intimidatie, leugens en ophitsing”, en toch ervaart kunstenaar Bart Domburg wat hij ermee doet als „rustgevend”. Alle twitterberichten van Donald Trump sinds 1 oktober 2020 schrijft Domburg met een fineliner over op papier, tweet voor tweet. „Ik heb nu al vier grote vellen, van 1,50 meter breed en 2,25 meter lang. Dat zijn de tweets tot ongeveer 10 december. Ik ben nog wel een week of vier bezig tot het laatste bericht van vrijdag 8 januari.”

Voor de begindatum van 1 oktober heeft Domburg gekozen omdat het vlak voor Trumps covid-besmetting is, en de aanloop naar de verkiezingen goed toont. „In de periode daarvoor gaan de tweets veel over binnenlandse politiek, daar begrijpen wij in Nederland wat minder van.” Zo’n zes uur per dag is Domburg (64) aan het schrijven, „met af en toe een koffiepauze”, vertelt hij telefonisch vanuit zijn huis in Amsterdam. Hij begon half november, ongeveer een week na de Amerikaanse verkiezingen. Hoeveel tweets het in totaal zijn, weet hij niet. „Ik heb ze niet geteld, maar soms zijn het wel 30 berichten op één dag.”

Dat Twitter afgelopen week het account van de Amerikaanse president sloot, kwam als een verrassing, maar het is voor Domburg geen obstakel. „Ik werk vanuit een website waarop het hele twitter-account van Trump gearchiveerd staat, dus ik kan gewoon doorwerken.” Het geeft hem daarbij een „mooi, natuurlijk eindpunt”, zegt Domburg. „Maar ik zet vraagtekens bij dat een bedrijf zo’n beslissing kan nemen, eigenlijk zou de overheid hier betere regelgeving voor moeten hebben.” Met zijn werk wil Domburg het patroon in Trumps tweets zichtbaar maken: „In de media zie je wel eens een los bericht, maar als je alles op een rijtje zet, zie je het hele patroon van intimidatie en leugens.”

Data visueel maken

Het uitschrijven van de tweets van Donald Trump is onderdeel van een al langer lopende serie van Domburg. Eerder schreef hij met de hand alle Troonredes vanaf 1814 over („die een fascinerend beeld geven van de opbouw en ontwikkeling van Nederland”), een tekst van Joseph Goebbels en alle 102.000 namen van de mensen die vanuit Westerbork zijn gedeporteerd. „Ik ben gefascineerd door de geschiedenis. Door alles met de hand uit te schrijven, krijg je een ander soort overzicht van de informatie. Zo’n getal, 102.000, daarvan is het moeilijk je iets voor te stellen. Ik wil het visueel maken.”

In de jaren negentig was Domburg, samen met onder anderen Peter Klashorst, een van de schilders van de ‘after nature’-beweging, die naar de werkelijkheid schilderden. In latere jaren schilderde Domburg onder andere grote, realistisch geschilderde doeken van beladen plekken als het Haus der Wannseekonferenz in Berlijn of de Berghof, Hitlers verblijf in de Alpen. Het overschrijven van grote hoeveelheden tekst is eigenlijk een voortzetting van die fascinatie voor de geschiedenis. „Af en toe kwam ik een tekst tegen waarvan ik dacht: wat moet je hier nou voor beeld bij bedenken? Toen ben ik die teksten maar gewoon gaan overschrijven, en dan kom je erachter dat het een heel bijzondere visuele kwaliteit heeft.

De tekst van Trumps tweets heeft een heel eigen ritme, met veel kapitalen”, zegt Domburg. „Ik werk met één fineliner, die gebruik ik helemaal op, dus soms zie je de tekst langzaam steeds vager worden, tot ik weer een nieuwe pen pak.”

Actualiteit

Wat de tweets van Trump zo interessant maakt, vindt Domburg, is de actualiteit: „Hier wordt voor het eerst geschiedenis geschreven via sociale media. Het is een belangrijk historisch document, maar we zitten er nog middenin.” Beangstigend vindt hij ook het wel. „Trump, en zijn volgers, leven in zo’n parallelle wereld. Hij twittert bijvoorbeeld, ergens eind november, ‘No way we lost this election’, terwijl alles het tegendeel bewijst. Hij leeft echt in een compleet andere realiteit. Hoe krankzinnig kun je zijn? Trump begint eerst met de suggestie van fraude, daarna gaat hij steeds wilder om zich heen slaan en gaat hij ook Republikeinen beschuldigen die de uitslag goedkeuren.”

De tweets rondom de bestorming van het Capitool heeft Domburg nog niet overgeschreven. „Maar je ziet al wel het patroon van ophitsing zich ontwikkelen, waarvan we nog niet weten hoe het afloopt.”

Ook opvallend: in al die maanden tijd zijn er vrijwel géén verwijzingen naar corona in Trumps tijdlijn. „Er zijn er een paar uit de periode dat hij zelf besmet is, maar dan zegt hij al snel: ‘Don’t be afraid of Covid. I feel better than I did 20 years ago!’.”