Zelfdestructie, wraak en fascisme: 5 x theater in 2021

Age of Rage

Met Age of Rage presenteert Ivo van Hove een nieuwe marathonproductie à la Romeinse tragedies en Kings of War. Dit keer is de geschiedenis van de Trojaanse oorlog en de koninklijke Atridenfamilie het vertrekpunt. De toneelstukken Ifigeneia in Aulis, Trojaanse Vrouwen, Hekabe, Agamemnon, Elektra en Orestes worden gemonteerd tot een doorlopend verhaal met wraak als centraal thema. Wraak richt opeenvolgende generaties ten gronde.

Van Hove wil „de mechanismen, onontkoombaarheid en uitzichtloosheid laten zien van een cirkel van geweld”. Het is voor hem ook een verhaal over geweld vandaag en radicalisering. „We zien hoe leiders oog in oog met grote problemen, eerder tot moord en wraak dan tot overleg overgaan.”

In deze megaproductie spelen onder meer Hans Kesting, Ramsey Nasr, Maria Kraakman en de nieuw bij het Internationaal Theater Amsterdam aangenomen Joy Delima en Jesse Mensah mee. (Première in juni, ITA Amsterdam/ Holland Festival)

Tekst Ron Rijghard.

Verdriet is het ding met veren

Regisseur Erik Whien en acteur Jacob Derwig maken deze toneelbewerking van de debuutroman van de Brit Max Porter over een vader en zijn twee zoons, die achterblijven na de plotselinge dood van hun echtgenote en moeder. Kort na het tragische verlies worden de drie bezocht door Kraai, die belooft hen te helpen. Centrale vragen in de tekst zijn: hoe ga je om met allesoverheersend verdriet en hoe accepteer je dat niets meer vanzelfsprekend is?

Whien belooft een muzikale theatervoorstelling. Derwig speelt de dubbelrol van vader en Kraai, met Jesse Mensah en Romijn Scholten als zijn zoons. (Première 23 april, Theater Rotterdam)

Tekst Ron Rijghard. Foto Theater Rotterdam.

Julidans

De uitgestelde openingsvoorstelling van Julidans 2020 vormt nu de opmaat voor het festival en na de recente rellen rond het Capitool wekt de voorstelling Any attempt will end in crushed bodies and shattered bones van de Belg Jan Martens nog meer nieuwsgierigheid. Met dansers van 15 tot 68 jaar (onder wie oudgedienden Truus Bronkhorst, Ty Boomershine en Tim Persent) belicht Martens stilstand en staken als vorm van rebellie. Denk gerust aan gele hesjes en klimaatstakers. Maar denk ook aan de aanjagers of onderdrukkers van opstandigheid, zoals Trump of Xi Jinping. De omineuze titel is afkomstig van die laatste, uit een toespraak over de protesten in Hongkong. Woorden zijn belangrijk, maar hier zijn het vooral lichamen die rebellie uitdrukken, door uit de pas te lopen, tegen de stroom in te gaan, te weigeren of in actie te komen. Vertrouw het Martens toe daar een fascinerende bewegingsdramaturgie voor te vinden. (1 & 2 mei, ITA, Rabozaal)

Tekst Francine van der Wiel. Foto Phile Deperz.

Koliek

Koliek is een beruchte monoloog van de Duitse auteur Rainald Goetz. Hij stelt existentiële vragen als: Wat is bestaan? Wat is de wereld? Hoe kunnen we leven als we tegelijkertijd het leven proberen te doorgronden?

Koliek is het derde deel van de Goetz’ trilogie Oorlog, met geweld als thema. Het stuk kreeg op het prestigieuze Theatertreffen van 1988 de prijs voor het beste nieuwe toneelstuk. Na geweld in de samenleving en geweld in de familie in deel een en twee, gaat deel drie over zelfdestructie, het razende geweld in iemands hoofd. Goetz werd eerder bekend door bij een lezing in zijn voorhoofd te snijden, een gebaar waarmee hij symbolisch de binnen- en buitenwereld wilde verbinden.

De tekst is beschreven als „een cumulatie van bizar samengestelde woorden en onafgemaakte zinnen, veelal zonder interpunctie”. Vincent van der Valk speelt deze monoloog, die te boek staat als ‘onmogelijk’ en die de speler tot waanzin zou drijven.

Regisseur Thibaud Delpeut heeft een voorliefde voor dergelijke duistere taalwerken. Hij belooft een „eindeloze muzikale en visuele zoom-in op de elementaire deeltjes van wat ‘zijn’ betekent” en „een intense trip naar de grens van een zwart gat, voorbij tijd en ruimte.” (Première 10 maart, Theater Utrecht)

Tekst Ron Rijghard. Foto Janey van Ierland.

Fascist worden

In Fascist worden speelt Theo Maassen zijn eerste grote toneelrol. De theatertekst is een bewerking van het gelijknamige boek van Michela Murgia uit 2018, in de regie van Martijn Bouwman. Het streven van de makers is uitdagend: „een onderzoek naar het fascisme zoals het bedoeld was”, met het idee het fascisme „even los te koppelen van haar besmette verleden”. Met als motto: durf te denken.

Voor Piet Menu, artistiek leider van Het Zuidelijk Toneel, is deze productie een voortzetting van eerdere producties over de ideale staatsvorm. „Zijn we makkelijk te overtuigen van de opvatting dat de democratie een traag, log werkend systeem is? Het betoog van Murgia over fascisme brengt ons op gedachten en gevoelens die door eenieder wel eens gedacht en gevoeld zijn. Wat zegt dat?”

Deze voorstelling over ‘anti-helden’ is de eerste binnen het thema Helden, waar Het Zuidelijk Toneel zich dit jaar op richt. (Première in februari, Het Zuidelijk Toneel)

Tekst Ron Rijghard. Foto Merlijn Doomernik.